Στην «Πολιτική Απόφαση του Μεταβατικού Πανελλαδικού Συντονιστικού της Νέας Αριστεράς», στο μέρος που αναφέρεται στον ΣΥΡΙΖΑ, ασκείται μια δριμύτατη –και δικαιολογημένη– κριτική στην ηγεσία του Στέφανου Κασσελάκη. Παραθέτω την καταληκτική παράγραφο: «Η ήττα του Κ. Μητσοτάκη, της Νέας Δημοκρατίας και της κυβέρνησης της Δεξιάς περνάει μέσα από την ήττα του Σ. Κασσελάκη. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να συμβεί το πρώτο».
Επαναλαμβάνω, η κριτική που έχει προηγηθεί είναι δριμύτατη. Και σε κάποιο σημείο επισημαίνεται ότι: «Με την όλη του παρουσία θεωρούμε πως [ο Σ. Κασσελάκης] δικαίως αποκλήθηκε από τη Νέα Αριστερά ως ο καλύτερος χορηγός του Κ. Μητσοτάκη». Παρ’ όλα αυτά, η καταληκτική παράγραφος που παρέθεσα πιο πάνω μοιάζει ιδιαίτερα προκλητική. Για παράδειγμα, κάτι αντίστοιχο σε παλαιότερες εποχές, όταν το ΠΑΣΟΚ ήταν αξιωματική αντιπολίτευση, θα ήταν σε κείμενο της Αριστεράς να διατυπωνόταν η άποψη ότι απαραίτητη προϋπόθεση για να ηττηθεί η κυβέρνηση της Ν.Δ. είναι να ηττηθεί η (όποια) ηγεσία του ΠΑΣΟΚ.
Η «ανοίκεια» πρόκληση που αισθάνεται κανείς διαβάζοντας αυτό ειδικά το σημείο της «Πολιτικής Απόφασης» οφείλεται στο ότι, κατά τα άλλα, πρόκειται για κείμενο ενός αυτόνομου φορέα της Αριστεράς, που –απολύτως ορθά– αποτυπώνει το δικό του ιδεολογικό και προγραμματικό στίγμα στο σύγχρονο ελληνικό πολιτικο-κομματικό τοπίο. Προκαλείται δηλαδή μια παράξενη αίσθηση από το ότι ένα αυτόνομο αριστερό κόμμα, που κύριο στόχο έχει την ήττα της Δεξιάς, θέτει ως απολύτως απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη τούτου του στόχου να ηττηθεί προηγουμένως η ηγεσία ενός άλλου, τρίτου κόμματος.
Τούτο προξενεί με τη σειρά του την εντύπωση ότι η Νέα Αριστερά, ή έστω το Μεταβατικό Πανελλαδικό Συντονιστικό της, πιστεύει πως έχει ακόμα «ανοιχτούς λογαριασμούς» με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ. Και πως αδυνατεί να προχωρήσει στην πορεία του ως αυτόνομο κόμμα αν δεν «κλείσει» πρώτα τους λογαριασμούς του με αυτήν. Με άλλα λόγια, και εφ’ όσον το «κλείσιμο λογαριασμών» εν προκειμένω σηματοδοτείται με τη φράση «ήττα του Σ. Κασσελάκη», δεν μένει παρά να υποθέσουμε πως σε αυτό το σημείο της «Πολιτικής Απόφασης» υπονοείται εμμέσως πλην σαφέστατα πως πρέπει να αλλάξει ηγεσία ο ΣΥΡΙΖΑ. Και πως αυτό δεν αφορά μόνο τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τη Νέα Αριστερά και τον κεντρικό της στόχο, που είναι η ήττα της Δεξιάς.
Αφορά όμως πρώτα και κύρια τον ΣΥΡΙΖΑ. Για τη δική του ηγεσία πρόκειται. Το «κλείσιμο λογαριασμών» με την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή η αλλαγή της ηγεσίας του, που σημαίνει η αλλαγή της ηγεσίας ενός άλλου κόμματος, δεν μπορεί επομένως να αφορά μόνο, ούτε καν κυρίως, τη Νέα Αριστερά – θα ήταν παράλογη η προβολή μιας τέτοιας θέσης. Στο προηγούμενο άρθρο μου («Οι ολέθριες συνέπειες μιας αναπόφευκτης απόφασης» – «Εφ.Συν.», 25.6.2024), κατέληγα με τη διαπίστωση πως είναι παντελώς αδιανόητη από την πλευρά της Νέας Αριστεράς η οποιαδήποτε συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ηταν απολύτως σαφές βέβαια πως αναφερόμουν στη συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ υπό την ηγεσία του Κασσελάκη.
Διακινδυνεύω λοιπόν την ακόλουθη εικασία: Μήπως εδώ, σε τούτο το προκλητικό σημείο της «Πολιτικής Απόφασης», έχουμε να κάνουμε με μια έμμεση έκκληση προς τα μέλη και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξουν την ηγεσία του κόμματός τους; Εκκληση που με τη σειρά της υπονοεί –ακόμη πιο έμμεσα– πως αν συμβεί κάτι τέτοιο θα μπορούσαμε ενδεχομένως μέχρι και να συζητήσουμε μαζί τους για την προοπτική μιας συνεργασίας έχοντας τον κοινό στόχο της ήττας της Δεξιάς;
Γράφοντας τούτες τις σειρές, εγώ ο ίδιος δεν ξέρω αν θα συνυπέγραφα μια τέτοια έκκληση και πιθανή πρόταση (στον βαθμό που όντως ερμηνεύω σωστά το επίμαχο σημείο της «Πολιτικής Απόφασης», εννοείται). Με απασχολεί κυρίως ένα ζήτημα πολιτικής δεοντολογίας (δεν λέω ζήτημα «ηθικής», διότι είναι πολύ παρερμηνεύσιμος όρος). Τούτα τα μέλη και στελέχη τα θεωρούσαμε συνυπεύθυνα τόσο για την άνοδο όσο και για τη μέχρι τώρα παραμονή του Κασσελάκη στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ – και κατά συνέπεια για τη μετάλλαξή του σε κόμμα που ουδεμία σχέση έχει με την Αριστερά.
Από την άλλη: Πρώτον, όλοι/ες έχουμε τις ευθύνες μας για το τι συνέβη ΠΡΙΝ εμφανιστεί ο Κασσελάκης και κατά συνέπεια για τις συνθήκες που κατέστησαν εφικτή μια τέτοια τερατογένεση. Και, δεύτερον, σκέφτομαι μήπως θα ήταν τελικά υπερβολικά ηττοπαθές να δεχτούμε πως ολόκληρος ο ιστορικός θεσμός της Αριστεράς που λέγεται ΣΥΡΙΖΑ έχει ταυτιστεί οριστικά με έναν ουρανοκατέβατο νεοφιλελεύθερο καιροσκόπο.
Ο Κύρκος Δοξιάδης είναι Ομότιμος καθηγητής της Κοινωνικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
