Το «κυνήγι μαγισσών» και η εφεύρεση εσωτερικού εχθρού είναι, δυστυχώς, μια πρακτική που ενσωματώθηκε στην ιστορία της Αριστεράς. Μια προσφιλής μέθοδος που χρησιμοποίησε η κομματική εξουσία για να καλύψει τα δικά της λάθη, τις δικές της αβλεψίες και αδυναμίες ή για να ισχυροποιήσει τη θέση της, ενοχοποιώντας κάποιους αθώους. Από την εποχή του Στάλιν και του Ζαχαριάδη αλλά και μέχρι τις μέρες μας, χιλιάδες αγωνιστές κατηγορήθηκαν, λοιδορήθηκαν, απομονώθηκαν ή και εκτελέστηκαν ακόμη με ψευδείς και κατασκευασμένες κατηγορίες πως δήθεν ήταν πράκτορες, προδότες, οπορτουνιστές, μικροαστοί… και εσχάτως, βαρίδια!
Ο Νίκος Πλουμπίδης εκτελέστηκε στις 14 Αυγούστου 1954 ως επικίνδυνος κομμουνιστής. Συνελήφθη 5 μήνες μετά την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, μιας άλλης ηρωικής μορφής του κομμουνιστικού κινήματος. Η διαφορά ανάμεσα στους δύο άνδρες ήταν πως ενώ ο Μπελογιάννης πέθανε τιμημένος από το κόμμα του, ο Πλουμπίδης πέθανε κατασυκοφαντημένος, κουβαλώντας τη ρετσινιά του χαφιέ, όπως είχε αποφασίσει η ηγεσία του Νίκου Ζαχαριάδη. Όταν ο Μπελογιάννης καταδικάστηκε σε θάνατο, και ενώ είχε υποβάλει αίτημα απονομής χάριτος, ο Πλουμπίδης έστειλε ανοιχτή επιστολή στον Τύπο παίρνοντας ο ίδιος την ευθύνη. Στην επιστολή ανέφερε πως οι ασύρματοι που είχαν εντοπιστεί και πάνω στους οποίους είχε στηριχτεί το κατηγορητήριο, ελέγχονταν από τον ίδιο και όχι από τον Μπελογιάννη. Τότε ο Ζαχαριάδης βγήκε στο ραδιοφωνικό σταθμό «Η Φωνή της Αλήθειας» και κατήγγειλε πως η επιστολή ήταν πλαστή και ο χαφιές Πλουμπίδης βρισκόταν στο εξωτερικό.
Αυτήν είναι πάνω-κάτω η ιστορία στην οποία αναφέρεται η ταινία του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου «Ο κόκκινος δάσκαλος». Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αφήγηση του Δημήτρη Πλουμπίδη, γιου του εκτελεσμένου αγωνιστή, ο οποίος η μοναδική επαφή που είχε με τον πατέρα του ήταν τα 3,5 λεπτά που τον είδε στη δίκη! Και διατήρησε αυτήν την ανάμνηση ως το μοναδικό στοιχείο που επιβεβαιώνει πως αυτός ο άνθρωπος υπήρξε στα αλήθεια! Ο ίδιος μέσα από τις επιστολές και από διάφορα άλλα στοιχεία προσπάθησε όλα αυτά τα χρόνια να ανασυνθέσει τον πατέρα που δεν γνώρισε. Κι αυτή η διαδικασία ανασύνθεσης της μνήμης ήταν που τον οδήγησε στο να σπουδάσει και να γίνει σήμερα ψυχίατρος, όπως ομολογεί ο ίδιος μπροστά στην κάμερα.
Μιλώντας στον ρ/σ «στο κόκκινο» της Θεσσαλονίκης ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος, λέει: «Ο Πλουμπίδης είναι μια προσωπικότητα του νεότερου ελληνισμού που λες ότι βγαίνει απευθείας από την αρχαία τραγωδία. Με είχε συγκινήσει ο τρόπος που έφυγε, τόσο μόνος και βαριά άρρωστος έχοντας μάλιστα προσφέρει τόσα πολλά στον αγώνα. Όταν γνώρισα τον γιο του, Δημήτρη Πλουμπίδη, το ενδιαφέρον μου αναζωπυρώθηκε. Πήρε μάλιστα μια άλλη κατεύθυνση. Το πώς ένας άνθρωπος που μένει πίσω, συνεχίζει κατά κάποιον τρόπο να ζει μέσα σε αυτήν την ιστορία και να την κουβαλά. Κι έτσι θέλησα να δω την υπόθεση του Νίκου Πλουμπίδη σε σχέση με τον γιο του, ο οποίος είδε τον πατέρα του μόνον για 3,5 λεπτά στη διάρκεια της δίκης το 1953. Ο Δημήτρης ουσιαστικά ανέθρεψε έναν πατέρα μέσα του που τον κουβαλούσε ως σπόρο».
Ο Χαραλαμπόπουλος έχοντας στη διάθεσή του άγνωστο αρχειακό υλικό αφηγείται την τραγική ιστορία του αγνού κομμουνιστή, που πέθανε συκοφαντημένος από το κόμμα, φωνάζοντας «Ζήτω το ΚΚΕ» την ώρα που οι σφαίρες τρυπούσαν τα στήθη του. Αφηγείται τη διαδρομή του ανθρώπου που, πριν ακόμη έρθει σε επαφή με τον μαρξισμό, βοηθά τους φτωχούς αγρότες του χωριού όπου είχε διοριστεί δάσκαλος. Και στη συνέχεια τους αγώνες του κατά του μεταξικού καθεστώτος, κατά του φασισμού και του ναζισμού, με κορύφωση την οργάνωση της μεγαλύτερης διαδήλωσης που έγινε στην κατεχόμενη Ευρώπη, εναντίον της σχεδιαζόμενης από τους Γερμανούς πολιτική επιστράτευσης.
«Οι άνθρωποι εκείνοι πίστευαν ότι θα αλλάξουν τον κόσμο. Δεν είχαν μάθει ακόμη τα όσα είχαν συμβεί στις χώρες του υπαρκτού σοσιαλισμού και έτσι το όραμα ενός καλύτερου κόσμου ήταν σε αυτούς τους ανθρώπους πολύ ισχυρό», σημειώνει ο σκηνοθέτης.
Στιβαρός, συγκεκριμένος και σταθερός στο στόχο του, ο Στέλιος Χαραλαμπόπουλος σκηνοθετεί ένα εξαιρετικό ντοκιμαντέρ. Εκείνο όμως που αναδεικνύει ο σκηνοθέτης, είναι το τραύμα που προσπαθεί ακόμη και σήμερα να επουλώσει ο γιος του. Που πέρασε παιδικά χρόνια έχοντας δει τον πατέρα του μόνο για 3,5 λεπτά ενώ συναντούσε επί χρόνια την καταδικασμένη σε ισόβια μητέρα του, μόνον 20 λεπτά κάθε μήνα.
Ε, ναι, αυτές είναι ιστορίες που πρέπει να ειπωθούν και να κρατηθούν στη μνήμη. Τόσο για την απάνθρωπη στάση της ηγεσίας ΚΚΕ όσο και για τη δολοφονική πολιτική τους δεξιού κράτους και παρακράτους που έστειλε στις φυλακές, τις εξορίες και τον θάνατο χιλιάδες αγωνιστές. Κι αν το ΚΚΕ αποκατέστησε τη μνήμη του Πλουμπίδη, η πολιτική παράταξη της Δεξιάς ουδέποτε ζήτησε συγνώμη για τα εγκλήματα που διέπραξε.
Η ταινία προβλήθηκε στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Στράτος Κερσανίδης
