Μήδεια, Μαρία Κάλλας, Μελίνα Μερκούρη. Τρεις γυναίκες με πάθος για τη ζωή και την τέχνη. Αντιστοίχως, η Τζένη Αρσένη, η συγγραφέας του έργου «Women of Passion, Women of Greece», που παρουσιάζεται κάθε Σάββατο στις 7.15μμ, στο Τρένο στο Ρουφ (έως 29/7) σε σκηνοθεσία Τατιάνας Λύγαρη, είναι μια γυναίκα με πάθος για την τέχνη και τα κοινά. Η φράση που την χαρακτηρίζει απόλυτα είναι το «όραμα για ένα καλύτερο σήμερα και ένα πιο ανθρώπινο μέλλον».
Μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία, η κα Αρσένη συντονίζει το Τμήμα Προσφυγικού και Μεταναστευτικής Πολιτικής, ενώ είναι υπεύθυνη Θεματικής Πολιτισμού της Νομαρχιακής Επιτροπής Α Αθήνας.
Είναι σκηνοθέτρια – θεατρολόγος, δρ Αισθητικής Φιλοσοφίας με διεθνή καλλιτεχνική διαδρομή. Συνεργάζεται με διαφορετικές ηλικιακές ομάδες και εθνικότητες, εμπνέοντας ανθρωπιστικές αξίες μέσω της τέχνης και της εκπαίδευσης για ισότητα, συμπερίληψη, αλληλεγγύη και κοινωνική αλλαγή. Οι σπουδές της περιλαμβάνουν θεατρολογία, σκηνοθεσία θεάτρου, όπερας και κινηματογράφου στην Αγγλία και την Αμερική και διδακτορική διατριβή στην αισθητική φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών της έλαβε υποτροφίες από διεθνείς οργανισμούς.
Ως σκηνοθέτρια, έχει συνεργαστεί με πολλούς διεθνείς φορείς (Royal Albert Hall, Center for Contemporary Opera, San Francisco Opera Center κ.ά.). Διετέλεσε πρόεδρος και μέλος του Δ.Σ. διεθνών πολιτιστικών οργανισμών. Έχει διδάξει σε πολλά πανεπιστήμια και πολιτιστικούς φορείς.
Με αφορμή το ανέβασμα της παράστασης, αλλά και τις βουλευτικές εκλογές, η Τζένη Αρσένη μιλά στην Εποχή περί τέχνης και πολιτικής.
Το έργο σας «Women of Passion, Women of Greece» επαναλαμβάνεται για έκτη χρονιά στο Τρένο στο Ρουφ. Πρόκειται για μια αγγλόφωνη παράσταση που έχει ταξιδέψει στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Κατά τη γνώμη σας, ποια στοιχεία το έκαναν αγαπητό στο κοινό;
Μου αρέσει πολύ που ακούω τη λέξη «αγαπητό», είναι πραγματικά η πιο εύστοχη. Το έργο αγαπήθηκε για την αλήθεια του, την αμεσότητά του, γιατί μιλάει για ζητήματα που αγγίζουν καθένα και καθεμιά. Για τις δυναμικές και ευάλωτες γυναίκες -ναι, αυτά μπορούν να πάνε μαζί, κι όταν οι άντρες το καταλάβουν, θα είναι όλα πιο απλά- τον έρωτα, την τέχνη, την πολιτική, την Ελλάδα. Και δεν είναι τυχαίο που σε χώρες όπου πολλοί δεν γνώριζαν τις ηρωίδες που αναφέρονται στο έργο -το είδαμε, για παράδειγμα, στην Ινδία- ο κόσμος αγκάλιασε την παράσταση και το θέατρο γέμισε με δάκρυα συγκίνησης από τους θεατές. Θέλω εδώ να αναφέρω πως το έργο μου τίμησαν ιδιαιτέρως οι αγαπημένοι μου συνεργάτες, η Τατιάνα Λύγαρη, με την ευρηματική της σκηνοθεσία, η Εβελίνα Αραπίδη, που το λάτρεψε και με συγκινεί κάθε φορά που τη βλέπω στη σκηνή, ο Φώτης Μυλωνάς, με τις μουσικές του που μας ταξιδεύουν, και όλοι οι συνεργάτες της παράστασης, αναφέρω ξεχωριστά με δέος την αείμνηστη Ντόρα Λελούδα που είχαμε την τύχη να φιλοτεχνήσει τα κοστούμια.
Μήδεια, Μαρία Κάλλας, Μελίνα Μερκούρη: Τι συνδέει αυτές τις γυναικείες φιγούρες μεταξύ τους;
Το πάθος, για την τέχνη, τον έρωτα, την πολιτική, τη ζωή. Πρόκειται για γυναίκες με δυναμική παρουσία στην κοινωνία -αναφέρομαι στη Μελίνα και την Κάλλας- που την ίδια στιγμή μπορούσαν να κάνουν τα πάντα για τον έρωτα. Στην περίπτωση της Μελίνας ο έρωτας λειτούργησε ως κινητήριος δύναμη μέχρι τέλους, για την Κάλλας υπήρξε στο τέλος αυτοκαταστροφικός. Γυναίκες που μοιάζουν άτρωτες, κι όμως είναι απίστευτα εύθραυστες. Και πόσο σημαντικό είναι η κοινωνία να πάψει να θεωρεί την ευαλωτότητα σε τέτοιες περιπτώσεις αδυναμία. Την ίδια στιγμή, οι γυναίκες αυτές υπήρξαν πολίτες ολόκληρου του κόσμου, πρέσβειρες της Ελλάδας, έμπνευση για πάρα πολλές και πολλούς από εμάς, έζησαν παθιασμένα και καθόρισαν την πολιτική και καλλιτεχνική ιστορία, όχι μόνο του τόπου μας αλλά και την παγκόσμια.
Το πάθος ωστόσο πολλές φορές δεν λειτουργεί και μειονεκτικά;
Εδώ στην πραγματικότητα ερχόμαστε στη Μήδεια. Είναι η ακραία έκφανση του πάθους σε μια όμως άρρωστη εκδοχή. Η Μήδεια αποτέλεσε συνδετικό κρίκο αρχικά ως η ηρωίδα που η Μελίνα και η Κάλλας ενσάρκωσαν, την ίδια στιγμή όμως είναι για εμένα η μόνη ηρωίδα στο αρχαίο δράμα που, ενώ με συγκλονίζουν τα λόγια της, δεν μπόρεσα ποτέ να δικαιολογήσω την πράξη της. Θέλησα μέσα από αυτό το έργο να αναζητήσω τα γιατί της, ακόμα όμως και αν την κατάλαβα περισσότερο, δεν θα πάψει να με ανατριχιάζει η αποτρόπαια πράξη της, πόσω δε μάλλον όταν η αναφορά στη Μήδεια γίνεται πραγματικότητα στη σύγχρονη κοινωνία. Εδώ όμως μιλάμε για μια εξαίρεση. Ας μη δαιμονοποιούμε το πάθος στη ζωή, τα πάθη ίσως κάποιες φορές ναι, όχι όμως το πάθος.
Στις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου, καταλάβατε την 4η θέση ως υποψήφια βουλεύτρια στην Α Αθήνας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Πώς η Τζένη του πολιτισμού αποφάσισε να ασχοληθεί με την πολιτική; Και κατά πόσο έπαιξε ρόλο η οικογενειακή παράδοση στην απόφασή σας;
Ήταν μια εξαιρετικά τιμητική θέση και είμαι βαθιά ευγνώμων στους συμπολίτες μας. Η σχέση με την πολιτική ήρθε εξελικτικά στη ζωή μου. Μεγάλωσα έχοντας αυτές τις προσλαμβάνουσες ενώ την ίδια στιγμή πάλεψα για την αυτονομία μου, διαφοροποιώντας συχνά τη θέση μου, μερικές φορές με έντονο τρόπο και την ίδια στιγμή με ιδιαίτερο σεβασμό. Οι καταγραφές αυτές όμως μένουν για πάντα και γίνονται στην πορεία συνειδητές. Και επειδή μιλάμε για το έργο, έχει ίσως σημασία να σας πω εδώ πως σε μεγάλο του μέρος είναι μυθοπλασία, συνοψίζει τις σκέψεις μου για τη ζωή και τους λόγους που ένας άνθρωπος του πολιτισμού νοιάζεται για τις πολιτικές διαδικασίες – δεν λέω τυχαία τη λέξη «νοιάζεται». Ένα μεγάλο μέρος του έργου αναφέρεται στη δική μου ζωή, η οποία μπλέκεται μέσα στην πραγματικότητα των ηρωίδων. Για αυτό και η συγγραφή του ήταν ένα μοναδικό ταξίδι. Σε μια παράσταση, λίγες ημέρες μετά τις πρόσφατες εκλογές, η Τατιάνα Λύγαρη, μου είπε τρυφερά μετά το τέλος της παράστασης: «Σα να ακούμε τη ζωή σου».
Σε περίπτωση εκλογής σας, ποιοι είναι οι στόχοι σας;
Έρχομαι στην πολιτική για να συμβάλω για έναν πιο δίκαιο και ανθρώπινο κόσμο. Ο κόσμος είναι γεμάτος αδικία με τον τρόπο που είναι δομημένη η καθημερινότητα, από την απουσία προσβασιμότητας στους δρόμους, που είναι δυστυχώς πολύ έντονη, μέχρι την απουσία πρόσβασης στα αυτονόητα της ζωής από όλους, αναφέρομαι στην υγεία πρώτα από όλα. Έχουμε όλοι ευθύνη για τους άστεγους συνανθρώπους μας και οφείλουμε να μεριμνήσουμε για να αλλάξουν οι βασικές συνθήκες της ζωής τους. Την ίδια στιγμή, ενώ γράφονται αυτές οι γραμμές, συνάνθρωποί μας πνίγονται σε ένα ακόμα ναυάγιο ενώ παλεύουν με την ίδια τη ζωή. Η πολιτική δεν μπορεί να είναι μόνο στατιστικές και νούμερα, είναι πάνω από όλα νοιάξιμο για τον συνάνθρωπο, από όποιο μέρος το κόσμου και να έρχεται, και βοήθεια στην πράξη. Οφείλουμε να παλέψουμε να αλλάξουν οι νοοτροπίες, αλλιώς ένας τέτοιος κόσμος δεν έχει νόημα.
Ράνια Παπαδοπούλου
