Οι μεμονωμένες περιπτώσεις την ενδιαφέρουν μέχρι ενός σημείου, παρόλο που «με σκανδαλίζει, φυσικά, η αθέμιτη πράξη». Όμως, για την Λουτσιάνα Καστελίνα – δημοσιογράφο, πολιτικό, συγγραφέα, ανέκαθεν κριτική φωνή της Αριστεράς – το Qatargate είναι πρώτα απ’ όλα ένα ζήτημα που πρέπει να μας κάνει να σκεφτούμε ποιος είναι ο ρόλος των λόμπι εντός των θεσμών της ΕΕ και, γενικότερα, το φαινόμενο της «ιδιωτικοποίησης της πολιτικής». Το ξέσπασμα του σκανδάλου δεν της προκαλεί έκπληξη: «Ήμουν για είκοσι χρόνια στην ευρωβουλή. Το να ανακαλύπτουμε τώρα το σκάνδαλο των λόμπι με κάνει να γελάω. Όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά πώς λειτουργεί. Δεν αφορά τους ευρωβουλευτές, αλλά τον ίδιο τον μηχανισμό των ευρωπαϊκών θεσμών. Μεγάλο μέρος των αποφάσεων λαμβάνεται μυστικά. Μπορούμε να φανταστούμε τι μπορούν να κάνουν τα λόμπι: μπορούν να αποχαλινωθούν και να κάνουν αυτό που θέλουν».
Εδώ υπάρχει κάτι περισσότερο από τον λομπισμό: οι βαλίτσες με τα χαρτονομίσματα μιλάνε για ένα πολύ σοβαρότερο γεγονός. Επίσης, μας εντυπωσιάζει το γεγονός ότι τα άτομα που εμπλέκονται προέρχονται από την αριστερά.
Ασφαλώς, μου προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι κάποιος σαν τον Παντσέρι, που υπήρξε γραμματέας του Εργατικού Επιμελητηρίου κατέληξε να κάνει κάτι τέτοιο. Δεν θα ήθελα όμως το ζήτημα να περιοριστεί στο αν είναι δεξιοί ή αριστεροί αυτοί που κλέβουν. Θα ήθελα να συζητήσουμε για τη λειτουργία των λόμπι εντός των ευρωπαϊκών θεσμών γενικά, που μου φαίνεται σκανδαλώδες από μόνο του.
Παραμένει το γεγονός ότι ο Μπερλινγκουέρ στη συνέντευξη για το ηθικό ζήτημα κατήγγειλε ότι «τα σημερινά κόμματα είναι πάνω απ’ όλα μηχανισμοί εξουσίας και πελατείας». Μετά έλεγε: «Για εμάς τους κομμουνιστές το πάθος δεν έληξε. Μα για τους άλλους;». Να λοιπόν που το πάθος φαίνεται να έληξε και για την Αριστερά…
Ο Μπερλινγκουέρ είχε θέσει ένα πολύ αληθινό ζήτημα, αυτό της κρίσης της δημοκρατίας. Μόνο όταν υπάρχουν πολύ ισχυρά κόμματα που επιτρέπουν μια συμμετοχή και έναν έλεγχο, η δημοκρατία μπορεί να λειτουργήσει. Θα έλεγα ότι το προέβλεψε σε μεγάλο βαθμό. Ας σκεφτούμε μόνο τι σημαίνει να κάνεις εκλογές μεταξύ των υποψηφίων: παλαιότερα οι βουλευτές εκλέγονταν βάσει μιας πρακτικής εμπειρίας, αφού είχαν αποδείξει ότι ήταν ικανοί. Τώρα είναι σαν διαγωνισμός για την εκλογή της μις Ιταλίας. Το πραγματικό ζήτημα είναι ότι υπάρχει κρίση δημοκρατίας.
Η επιλογή της πολιτικής τάξης είναι ένα πρόβλημα ανεξάρτητο από τις εκλογές για την επιλογή των υποψηφίων, αν λάβουμε υπόψη μας τον Σουμαχόρο, υποψήφιο Πρασίνων-Αριστεράς (ΣτΜ πρόκειται για τον εκπρόσωπο του Συνδικάτου εργατών γης, ο οποίος εμπλέκεται στο σκάνδαλο υπεξαίρεσης συζύγου και πεθεράς, που διεύθυναν οργανώσεις υποδοχής μεταναστών, καθώς και στην υποψία υπεξαίρεσης από τον ίδιο χρημάτων που ανήκαν στο συνδικάτο).
Να πω πρώτα απ’ όλα ότι εκείνος δεν ερευνάται, αλλά και σε αυτή την περίπτωση η διαδικασία επιλογής είναι αυτή που είναι. Η επιλογή αυτών που θα έχουν πολιτικές ευθύνες έχει γίνει τυχαία.
Ο Παντσέρι όμως ακολούθησε την κλασική διαδρομή: πρώτα συνδικαλιστής, γραμματέας του Εργατικού Επιμελητηρίου, μετά υποψήφιος στην πολιτική.
Ναι, την περίπτωση του Παντσέρι είναι δύσκολο να την κατανοήσει κανείς, κάποιου που για δέκα χρόνια ήταν γραμματέας του Εργατικού Επιμελητηρίου… Αυτό σημαίνει ότι τον διέφθειρε η ατμόσφαιρα.
Στην εφημερίδα μας η Λουτσία Ανουντσιάτα και ο διευθυντής Μάσιμο Τζανίνι υπογράμμισαν ότι το τέλος της «διαφορετικότητας» της αριστεράς στη σχέση με το χρήμα άρχισε με τη στροφή υπέρ της κυβερνησιμότητας στη δεκαετία του ’90. Οι ηγέτες της εποχής –από τον Μπλερ έως τον Σρέντερ και τον Νταλέμα – έγιναν όλοι σημαντικοί σύμβουλοι και μεσολαβητές, συχνά για μεγάλες επιχειρήσεις…
Εγώ, αντί για στροφή κυβερνησιμότητας, θα την ονόμαζα στροφή εκφυλισμού! Πάνω απ’ όλα, η πολιτική διαφοροποίησης χάθηκε, οι πολιτικές μοιάζουν όλο και περισσότερο, είτε υπάρχει κυβέρνηση του Δημοκρατικού Κόμματος είτε άλλων πολιτικών δυνάμεων. Αυτό οφείλεται και στο γεγονός ότι το κοινοβούλιο δεν είναι πλέον ο χώρος όπου λαμβάνονται η αποφάσεις: Του αφαιρέθηκαν, υπήρξε μια ιδιωτικοποίηση της πολιτικής. Αυτή η αφαίρεση λειτουργίας καταλήγει στο να ανοίγει το δρόμο και στη διαφθορά.
Η Τζόρτζια Μελόνι εμφανίστηκε ως το αουτσάιντερ που θέλει να ανατρέψει το σύστημα. Τι γνώμη έχετε για τον πρώτο προϋπολογισμό;
Με τρομάζει αρκετά: Στην οικονομία είναι ευθυγραμμισμένος με τον Ντράγκι, για τους λόγους που έλεγα. Ασφαλώς, με στενοχωρεί όταν ακούω έναν υπουργό Παιδείας να λέει ότι οι σπουδαστές πρέπει να μένουν σιωπηλοί και να μαθαίνουν. Υπάρχουν σαφώς φασιστικές πολιτιστικές πλευρές σε αυτή την κυβέρνηση, ενώ η οικονομική πολιτική ευθυγραμμίζεται με τις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Μέσα σε όλα αυτά το Δημοκρατικό Κόμμα επιχειρεί την επανεκκίνηση με ιδρυτικό συνέδριο.
Όλη αυτή η υπόθεση είναι ελάχιστα σοβαρή. Ήδη η ιδέα ότι κάποιος μπορεί να σκεφτεί ότι η Έλι Σλάιν, γυναίκα που εκτιμώ, που είναι καλή σε όλα, προς Θεού… Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι κάποιοι νομίζουν ότι η λύση είναι να ανατεθεί η ηγεσία του κόμματος στον ένα ή στην άλλη.
Η αριστερή πτέρυγα του κόμματος χρησιμοποιεί λέξεις όπως «κοινωνική σύγκρουση», ζητάει να αλλάξει το όνομα σε εργατικό κόμμα…
Το πράγμα δεν μου φαίνεται σοβαρό. Δεν βλέπω μια πραγματική συζήτηση γι’ αυτά που συνέβησαν όταν διαλύθηκε το Pci, που είχε τα ελαττώματά του, αλλά ήταν σοβαρό. Το να σκεφτεί κανείς ότι όλα μπορεί να επιλυθούν επιλέγοντας μεταξύ Μποναντσίνι και Σλάιν είναι γελοίο.
Κάποιοι πιστεύουν ότι οι 5 Αστέρες είναι μια ευκαιρία αναγέννησης μιας Αριστεράς που έχει γίνει πλέον πολύ «της διακυβέρνησης». Το πιστεύετε κι εσείς;
Εγώ πιστεύω ότι οι 5 Αστέρες ήταν ένα κίνημα διαμαρτυρίας πολύ γενικό και αμφιλεγόμενο. Όμως, νομίζω ότι υπήρξε μια πρώτη διαλογή και σήμερα αυτό που κάνει ο Κόντε μού φαίνεται πολύ σοφό. Φυσικά είναι μια πολύ μακρά διαδικασία και ασφαλώς η κουλτούρα του Κινήματος 5 Αστέρων δεν είναι η δική μου. Όμως είναι καλό που υπάρχει μια ομάδα νέων που κάτι μαθαίνει και διορθώνεται.
Αλεσάντρο Ντι Ματέο
Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς
