Η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρουσίασε στο εθνικό κοινοβούλιο μιας χώρας που έκανε τη νίκη της κατά του φασισμού εθνική εορτή έναν θιασώτη του ναζισμού. Οι βουλευτές της ΝΔ χειροκροτούσαν τον ναζιστή. Ακόμα και όσοι/ες ανέχτηκαν τις ασυναρτησίες της Κεραμέως, που θεωρεί ότι το ’40 πολεμήσαμε ενάντια στο λαϊκισμό, λογικά πρέπει να σοκαρίστηκαν. Η υποχώρηση της δημοκρατίας στη χώρα μας, που τεκμαίρεται από την κατρακύλα στην παγκόσμια κατάταξη όσον αφορά την ελευθερία του τύπου ή την πολιτική διαφθορά, έμελλε να επιβεβαιωθεί και σε συμβολικό επίπεδο.
Τα πρόσφατα στοιχεία της Eurostat δείχνουν ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ελλάδας είναι μικρότερο από όλες τις χώρες της ΕΕ, εκτός από τη Βουλγαρία. Αν και η θέση αυτή μπορεί να ποικίλει ανάλογα με τον τρόπο ή με το θεσμό υπολογισμού τέτοιων μεγεθών, ένα είναι το πλέον βέβαιο: ότι η αυτοεικόνα της ελληνικής κοινωνίας μένει να δοκιμαστεί σκληρά. Ο αυτοσεβασμός (και συχνά ο αυτοθαυμασμός) της ελληνικής κοινωνίας ήταν επί δεκαετίες (ή και γενιές) άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιδέα ότι είμαστε η πιο προηγμένη κοινωνία των Βαλκανίων και της Ανατολικής Ευρώπης. Αυτή η ιδέα χρησίμευε στους Έλληνες και τις Ελληνίδες ως μια απάντηση στο ποια είναι η θέση μας ως έθνος στον παγκόσμιο χάρτη, στο ποιοι/ες είμαστε, και στο τι αξίζουμε. Είμαι σίγουρος ότι η συνειδητοποίηση πως μας έχουν «περάσει» όλες οι χώρες με τις οποίες συγκρινόμασταν, ότι είμαστε «τελευταίοι», μια κοινωνία και ένα κράτος σε παρακμή, μπορεί να έχει συντριπτικές συνέπειες στην ταυτότητα της ελληνικής κοινωνίας. Η απώλεια της «εθνικής» αυτοπεποίθησης δεν είναι αμελητέα εξέλιξη για να απουσιάζει από το δημόσιο διάλογο. Είναι σίγουρο πως τόσο η ύπαρξή της όσο και η απώλειά της συνδέονται με πολλά αρνητικά και θετικά μεγέθη.
Το βιοτικό επίπεδο της ελληνικής κοινωνίας στηριζόταν σε κρίσιμο βαθμό σε μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας (βλ. δημόσια αγαθά και κοινωνικό κράτος), απότοκο των δημοκρατικών αγώνων, σε μηχανισμούς κινητικότητας (β. δημόσια παιδεία), που πρόσφεραν ευκαιρίες και έδιναν τη δυνατότητα σε κάθε νέο πολίτη να ξεφύγει από την ταξική κληρονομιά των γονιών του, και σε μηχανισμούς οικονομικής πολυσθένειας και αναπαραγωγής του μικρού κεφαλαίου, που συγκρότησαν μια κοινωνία μικρομεσαίων, την ελληνική εκδοχή της διευρυμένης «μεσαίας τάξης», που κατέστη μετωνυμία του «λαού» στις πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα. Η πολιτική Αριστερά και τα κοινωνικά κινήματα της χώρας μας έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση και την υπεράσπιση αυτών των συγκροτητικών για την αυτοεικόνα της ελληνικής κοινωνίας στοιχείων.
«Η Ελλάδα ανήκει στους πλούσιους Έλληνες»
Η κυβέρνηση της ΝΔ, εδώ και τρία χρόνια, επιχειρεί συστηματικά να κατεδαφίσει όλους αυτούς τους πυλώνες αυτοσεβασμού και να τους αντικαταστήσει με μια ιδέα που αντιστοιχεί σε τριτοκοσμικά κράτη χωρίς προοπτική: «η πατρίδα μας απειλείται από εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς». Το θέμα για τη ΝΔ είναι να κυματίζει η σημαία πάνω στα συντρίμμια της χώρας, όταν θα πέσουν οι πυλώνες που τη συγκρατούν στο ύψος της αυτοεικόνας της. Με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μας θύμισε ότι «ανήκομεν εις την Δύσιν». Η δραματική αλήθεια, όμως, της κυβερνητικής του θητείας είναι πως όχι μόνο απομακρυνόμαστε συνεχώς από το κεκτημένο της Δύσης (αν υπάρχει λόγος να χρησιμοποιούμε αυτούς τους όρους), αλλά πλέον είμαστε και τελευταίοι στην Ανατολή. Με σφραγίδα Μητσοτάκη.
Η Μητσοτάκης ΑΕ ξεπληρώνει γραμμάτια. Το κόμμα των πλουσίων ανέλαβε να ιδιωτικοποιήσει όλα τα δημόσια αγαθά (ασφάλιση, παιδεία, υγεία) και τις επιχειρήσεις υπό δημόσιο έλεγχο (ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΛΑΡΚΟ), γιατί «η Ελλάδα ανήκει στους πλούσιους Έλληνες». Ανέλαβε να χτυπήσει την αξιοπρέπεια των εργαζομένων με τους αντεργατικούς της νόμους, τη συρρίκνωση του κοινωνικού κράτους, την απελευθέρωση των πλειστηριασμών, να συντρίψει τη δυνατότητα συνδικαλιστικής οργάνωσης με τους αντισυνδικαλιστικούς της νόμους, να απομειώσει τη δύναμη των κινημάτων με τους κατασταλτικούς της νόμους, και να περιορίσει την πολιτική Αριστερά με τον έλεγχο της ενημέρωσης και τον εκτραχηλισμό της προπαγάνδας. Γιατί «η Ελλάδα ανήκει στους πλούσιους Έλληνες».
Ιστορικό ορόσημο
Θεωρώ πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποτελεί ιστορικό ορόσημο, καθώς (μεταξύ άλλων) καταστρέφει συστηματικά την αυτοεικόνα της ελληνικής κοινωνίας. Εάν, λοιπόν, δεν θέλουμε να συμβιβαστούμε με την εικόνα μιας κοινωνίας σε συνεχή παρακμή, μιας κοινωνίας φτωχής, ουραγός της Ευρώπης, τότε οφείλουμε να υπερασπίσουμε τους πυλώνες της αυτοπεποίθησης της ελληνικής κοινωνίας: τα δημόσια αγαθά, τη δημόσια παιδεία και υγεία, το κοινωνικό κράτος στο σύνολό του, την ποιότητα της δημοκρατίας, και μια κοινωνία μικρομεσαίων. «Η Ελλάδα ανήκει στους πλούσιους Έλληνες» είναι πρόγραμμα το πρόγραμμα της ΝΔ. Η πλήρης υλοποίηση αυτού του προγράμματος θα ισοδυναμεί για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες ό,τι για τα καρτούν που περπατούν στον αέρα η συνειδητοποίηση ότι έχουν προ πολλού αφήσει το στέρεο έδαφος. Και τότε η πτώση θα είναι ιστορική. Μια επιστροφή στα χρόνια της «Ψωροκώσταινας».
Δημήτρης Παπανικολόπουλος
