● Η παγκόσμια ανισότητα επιδεινώνεται συνεχώς και οι πολυεθνικές εταιρίες γίνονται ολοένα και πιο ισχυρές. Ωστόσο, στο ερώτημα με τι θα πρέπει να αντικαταστήσουμε τον καπιταλισμό, οι απαντήσεις της Αριστεράς είναι αμήχανες. Τι θα λέγατε γι αυτό;
O καπιταλισμός της ελεύθερης αγοράς έχει οδηγήσει στις πιο τραγικές ανισότητες. Το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού είναι φτωχό, το 20% αντιμετωπίζει επισιτιστική ανασφάλεια και κάποιοι από αυτούς κυριολεκτικά λιμοκτονούν. Το χάσμα μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων έχει διευρυνθεί αρκετά κατά τη διάρκεια της κρίσης του COVID και συνεχίζει να διευρύνεται. Η απάντηση έγκειται προφανώς σε ζητήματα κατανομής των πόρων, δίκαιου εμπορίου και βιώσιμης ανάπτυξης. Η κατεύθυνση που υποδεικνύουν η Παγκόσμια Τράπεζα και το ΔΝΤ είναι αυτή της διατήρησης του status quo. Αυτό, όμως, έρχεται σε αντίθεση με όσα συμφωνήθηκαν στην COP26, στην οποία αναγνωρίστηκε ότι η βιωσιμότητα του πλανήτη κινδυνεύει λόγω της υπερθέρμανσης και της παγκόσμιας ρύπανσης. Αυτά τα ζητήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με κάποιο πρόγραμμα οικονομικής ανάπτυξης και όχι με μια πρόταση ελεύθερης αγοράς. Νομίζω, λοιπόν, ότι τώρα είναι η ώρα περισσότερο από ποτέ να έρθουν στο προσκήνιο σοσιαλιστικές ιδέες για τη βιωσιμότητα, την κατανομή των πόρων και το δίκαιο εμπόριο μεταξύ των βιομηχανικών και των μη βιομηχανοποιημένων χωρών.
● Αυτή η σοσιαλδημοκρατία που φαίνεται να επιστρέφει σε κάποιες χώρες της Ευρώπης έχει μάθει από τα λάθη της;
Η ακροδεξιά είναι επικίνδυνη, κινητοποιείται εναντίον των προσφύγων, της μετανάστευση και της πολυπολιτισμικότητας. Πρόκειται για μια πολύ σοβαρή σύγκρουση. Έχουμε την ευκαιρία να προωθήσουμε την κοινωνική αλληλεγγύη στην Ευρώπη μέσω της δύναμης των συνδικάτων και της Αριστεράς. Αυτό όμως σημαίνει ότι τα αριστερά κόμματα, οι σοσιαλδημοκράτες και άλλοι θα πρέπει να συνεργάζονται μεταξύ τους και όχι να συμμαχούν με τις κεντρώες και δεξιές δυνάμεις προκειμένου να κερδίσουν πλειοψηφίες στα κοινοβούλια. Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν η κυβέρνηση της Πορτογαλίας αλλά και το Ισπανικό Εργατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στη Γερμανία από την άλλη, οι Σοσιαλδημοκράτες ήρθαν σε συμφωνία με τους Ελεύθερους Δημοκράτες, ένα κόμμα με έντονο επιχειρηματικό προσανατολισμό. Παρόλο που εξασφάλισαν πλειοψηφία μέσα από αυτό, υποψιάζομαι ότι θα βρεθούν όμηροι των επιχειρηματικών συμφερόντων που εκπροσωπεί το Ελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα. Μακάρι να κάνω λάθος.
● Το τελευταίο διάστημα έχουμε νίκες προοδευτικών κομμάτων και υποψηφίων σε χώρες της Λατινικής Αμερικής. Αλλάζει κάτι στην «πίσω αυλή» των ΗΠΑ;
Ναι, σίγουρα. Νομίζω ότι το σημαντικότερο επίτευγμα είναι η εκλογή του Γκάμπριελ Μπόριτς ως προέδρου της Χιλής με πλειοψηφία πάνω από 10%. Η Αριστερά ήρθε πολύ κοντά στη νίκη και στο Περού, πράγμα που πολλοί στη Λατινική Αμερική δεν περίμεναν. Ωστόσο, νομίζω ότι είναι μία ένδειξη για την ανάπτυξη αντικαπιταλιστικών και σοσιαλιστικών δυνάμεων. Είναι μια ευκαιρία για συμμαχία των πιο προοδευτικών κυβερνήσεων. Όλα τα βλέμματα στρέφονται τώρα στις εκλογές στη Βραζιλία, όπου ο Λούλα είναι από τους επικρατέστερους υποψήφιους. Ενδιαφέρουσα ήταν και η εκλογή της προέδρου στην Ονδούρα. Δεν τη ζηλεύω καθόλου για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει – απίστευτη ανισότητα, αδικία, φτώχεια, διαφθορά, δολοφονίες, απελάσεις πολιτών από τις ΗΠΑ και έντονη μετανάστευση. Νομίζω, λοιπόν, ότι πρέπει να προσβλέπουμε στη συμμαχία των προοδευτικών δυνάμεων ανάμεσα στο Μεξικό, την Ονδούρα και τις υπόλοιπες χώρες της Κεντρικής Αμερικής, ώστε να καταπολεμηθεί η διαφθορά και να υπάρξει σταθερότητα. Διαφορετικά, η κυβέρνησή της θα δυσκολευτεί πολύ να επιτύχει την κοινωνική δικαιοσύνη, που δικαίως συμπεριέλαβε στο προεκλογικό της πρόγραμμα.
● Γιατί πιστεύετε ότι το Συντηρητικό Κόμμα κέρδισε τόσο μεγάλη πλειοψηφία στις τελευταίες εθνικές εκλογές;
Ήταν ένας συνδυασμός μιας διαρκούς εκστρατείας των μέσων ενημέρωσης εναντίον της Αριστεράς και εναντίον μου ειδικότερα. Ήταν, επίσης, τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε σχετικά με τη θέση μας στο Brexit, στο πλαίσιο της οποίας προσπαθούσαμε να διασφαλίσουμε ότι τόσο οι πολίτες που ψήφισαν υπέρ της παραμονής όσο και εκείνοι που ψήφισαν υπέρ της αποχώρησης θα μπορούσαν να συσπειρωθούν γύρω από το προοδευτικό μας πρόγραμμα. Ο Τζόνσον κατάφερε να προωθήσει, με τη βοήθεια των μέσων ενημέρωσης, ένα πολύ απλό μήνυμα υπέρ της υλοποίησης του Brexit. Ωστόσο, ήταν εντελώς ανέντιμος στον τρόπο με τον οποίο το πρόβαλε και τα μέσα ενημέρωσης αρνήθηκαν να αναφερθούν με ουσιαστικό τρόπο σ’ αυτό. Νομίζω, λοιπόν, ότι κέρδισαν τις εκλογές διότι είχαν ένα ξεκάθαρο μήνυμα και λόγω της διαίρεσης εντός του εργατικού κινήματος αναφορικά με τη στάση μας απέναντι στην Ευρώπη. Προσπάθησα να συνενώσω τους ανθρώπους γύρω από ένα μήνυμα κοινωνικής δικαιοσύνης και μιας υπεύθυνης εμπορικής σχέσης με την Ευρώπη στο μέλλον. Δυστυχώς, αυτό δεν ήταν αρκετό. Ωστόσο, όλες οι πολιτικές που προωθήσαμε για την πράσινη βιομηχανική επανάσταση, το δημόσιο χαρακτήρα των ταχυδρομείων, των σιδηροδρόμων και των οργανισμών ύδρευσης και της ενέργειας είναι σήμερα πιο επίκαιρες από ποτέ.
● Πρόσφατα ισχυριστήκατε ότι η τωρινή ηγεσία του Εργατικού Κόμματος στην Βρετανία ενισχύει τους πλούσιους. Μπορείτε να μας το διευκρινίσετε;
Ο Κιρ Στάρμερ εξελέγη αρχηγός του κόμματος με την υπόσχεση ότι θα μείνει πιστός στις αξίες και τις πολιτικές του μανιφέστου του 2019. Δυστυχώς, φαίνεται ότι υπάρχει μια προσπάθεια από την ηγεσία του κόμματος να απομακρυνθεί από αυτό. Ας πάρουμε για παράδειγμα το ζήτημα της ύδρευσης. Πέρυσι, υπήρξαν 400.000 απορρίψεις ακατέργαστων λυμάτων στους ποταμούς στην Βρετανία, οι οποίες ήταν εντελώς παράνομες με βάση το πλαίσιο της ευρωπαϊκής νομοθεσίας. Έκαναν τεράστια κέρδη, τα περισσότερα από τα οποία ανήκουν σε hedge funds που δεν έχουν καν την έδρα τους στη Βρετανία ή την Ευρώπη. Η θέση της ηγεσίας των Εργατικών είναι ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα ζητήματα των υπερκερδών στην ενέργεια, το νερό, τους σιδηροδρόμους και τις τηλεπικοινωνίες με νομοθετικές παρεμβάσεις. Η κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ και του Τζον Μέιτζορ ιδιωτικοποίησαν όλες αυτές τις επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας και τα μονοπώλια. Βρίσκονται υπό καθεστώς ρύθμισης εδώ και τριάντα χρόνια. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δισεκατομμύρια λίρες χάθηκαν από αυτές. Γι’ αυτό είμαι απολύτως αποφασισμένος ότι πρέπει να απαιτήσουμε την επιστροφή αυτών των μονοπωλίων στη δημόσια ιδιοκτησία.
● Πιστεύετε ότι ο Κιρ Στάρμερ έχει καταφέρει να ενώσει το Εργατικό κόμμα;
Eίναι σαφές ότι κόμμα δεν είναι ενωμένο. Εάν οι Εργατικοί θέλουν να κερδίσουν τις εθνικές εκλογές, θα το καταφέρουν μόνο στη βάση της ενθάρρυνσης και της συσπείρωσης ιδιαίτερα των νέων ανθρώπων σε όλη τη χώρα. Οι νέοι αμείβονται με χαμηλούς μισθούς και καλούνται να αποπληρώσουν ένα υψηλό χρέος στα πανεπιστήμια για τις σπουδές τους, ενώ παράλληλα το κόστος διαβίωσης είναι ιδιαίτερα υψηλό. Αν η Αριστερά θέλει να κερδίσει τις εκλογές σε όλη την Ευρώπη, πρέπει να συνενώσει και να ενθουσιάσει τους νέους που είναι πραγματικά ανοιχτοί στα σοσιαλιστικά ιδεώδη. Κοιτάξτε την πρόοδο που έχει σημειώσει η αριστερά στις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς και την πρόοδο των νέων αριστερών σε όλη την Ευρώπη. Η άποψή μου είναι ότι πρέπει να έχουμε αυτή τη σοσιαλιστική ριζοσπαστική απήχηση.
● Πιστεύετε ότι έχετε δαιμονοποιηθεί από τα βρετανικά ΜΜΕ;
Προσπάθησαν, αλλά όπως βλέπετε, δεν είμαι δαίμονας, δεν έχω κέρατα. Είμαι ένας φυσιολογικός άνθρωπος που έχει σοσιαλιστικές απόψεις μέχρι το κόκαλο. Έχω δαιμονοποιηθεί; Ναι, φυσικά. Αλλά, δεν περίμενα τίποτα λιγότερο από τα μέσα ενημέρωσης του Μέρντοχ. Κατά τη γνώμη μου, πρέπει να αμφισβητήσουμε τη μονοπωλιακή δύναμη των μέσων ενημέρωσης και την ιδιοκτησία των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που ανήκουν στην Google, την Amazon και το Facebook. Νομίζω ότι το ζήτημα της επικοινωνίας και των μέσων ενημέρωσης είναι ζωτικής σημασίας. Η Αριστερά πρέπει να επικοινωνήσει με έναν πολύ πιο φιλικό προς τον χρήστη τρόπο, δεδομένου ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων κάτω των 40 ετών, δεν αγοράζει ποτέ εφημερίδα, ενημερώνεται από το Twitter και το Facebook.
● Πείτε μας λίγα λόγια για το Peace and Justice Project που ιδρύσατε τον περασμένο χρόνο…
Το Peace and Justice Project ιδρύθηκε με σκοπό να δώσει πολιτικό χώρο σε ανθρώπους εντός και εκτός του εργατικού κόμματος, να οργανώσει κινήματα αλληλεγγύης και καμπάνιες μαζί με συνδικάτα. Νομίζω ότι ο δρόμος προς τα εμπρός για την Αριστερά είναι αυτός της ανοιχτής συζήτησης και της οργάνωσης των κοινοτήτων. Η Αριστερά δεν μπορεί πλέον να κυνηγάει μόνο την ψήφο στον πυρήνα της σοσιαλδημοκρατίας. Επίσης, σκοπός μας είναι να αντιταχθούμε σε όλες τις μορφές ρατσισμού και να εκφράσουμε την αλληλεγγύη μας στους πρόσφυγες. Κανείς δε θα έθετε ποτέ οικειοθελώς τον εαυτό του σε κίνδυνο για να διασχίσει τη Μεσόγειο το χειμώνα με κάποια τρύπια βάρκα από τη Λαμπεντούζα ή τη Λέσβο. Το κάνουν από απελπισία και πρέπει να αναγνωρίσουμε την ανθρωπιά τους.
● Έχετε επαινέσει επανειλημμένα τον ιδρυτή του WikiLeaks, Τζούλιαν Ασάνζ. Σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου της Βρετανίας μπορεί να εκδοθεί στις ΗΠΑ και να αντιμετωπίσει κατηγορίες για κατασκοπεία. Πιστεύετε ότι η εν λόγω απόφαση αποτελεί απειλή για την ελευθερία του Τύπου;
Ναι, σαφώς. Είναι μια πολύ κακή απόφαση να γίνει δεκτή η έφεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ και είναι εξαιρετικά λυπηρό. Σύμφωνα με την πρώτη ακροαματική διαδικασία, το δικαστήριο της Βρετανίας αποφάσισε ότι ο Ασάνζ θα κινδύνευε να αυτοκτονήσει αν μεταφερόταν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Επίσης, τόσο η κυβέρνηση Τραμπ όσο και αυτή του Μπάιντεν άσκησε έφεση εναντίον αυτής της απόφασης. Υπάρχουν ακόμη νομικές διαδικασίες που θα ακολουθήσουν με ζήλο οι δικηγόροι του Τζούλιαν Ασάνζ. Γνωρίζω ότι η προτεραιότητα της νομικής του ομάδας είναι να κερδίσει την υπόθεση στη Βρετανία. Ο Τζούλιαν Ασάνζ δεν έχει ουσιαστικά καταδικαστεί για τίποτα άλλο εκτός από το ότι αποκάλυψε την αλήθεια για τον πόλεμο στο Ιράκ. Αν βρισκόταν στη Ρωσία ή στην Κίνα, θα αποθεώνονταν ως ήρωας στη Δύση. Υποστηρίζω τον Τζούλιαν, έχω πάει στο δικαστήριο, τον έχω επισκεφθεί στη φυλακή και θα συνεχίσουμε την εκστρατεία μας υπέρ του. Οι συνθήκες υπό τις οποίες βρίσκεται αυτή τη στιγμή είναι φρικτές. Κρατείται σε μια φυλακή υψίστης ασφαλείας σε ένα πολύ μικρό και κρύο κελί. Το λιγότερο που θα έπρεπε να έχει γίνει είναι να αφεθεί ελεύθερος με εγγύηση. Αυτό που του συμβαίνει είναι απάνθρωπο.
● Ποια η είναι γνώμη σας για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και ποια η σχέση σας με τα αριστερά κόμματα στη χώρα μας;
Η Ελλάδα είχε κάκιστη μεταχείριση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια πολλών δημόσιων υπηρεσιών και την προώθηση ιδιωτικοποιήσεων. Οι φτωχότεροι άνθρωποι έχουν πληγεί περισσότερο, ιδίως οι συνταξιούχοι. Το ελληνικό κοινοβούλιο έχει τώρα μια δεξιά κυβέρνηση που ουσιαστικά εκτελεί όλες τις επιθυμίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτό είναι μια απόδειξη για το τι συμβαίνει όταν επιτρέπεις σε μια οιονεί ανεξάρτητη τράπεζα να διευθύνει τις οικονομίες με βάση τη σταθερότητα των τιμών και όχι τις κοινωνικές ανάγκες. Αυτή ήταν η θεμελιώδης διαφωνία που είχα με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, με την οποία ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Ελπίζω ότι οι αριστερές δυνάμεις στην Ελλάδα θα μπορέσουν να είναι ενωμένες, στην προσπάθειά τους να υπερασπιστούν τους πολίτες απέναντι στις χειρότερες αλλαγές που συμβαίνουν, και να προωθήσουν ένα σχέδιο αναδιανομής πλούτου, διότι όλα έχουν πάει προς τη λάθος κατεύθυνση.
Γιώργος Μπόσκος
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
