Την ώρα που το προσφυγικό και -λόγω Αφγανιστάν- οξύνεται, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες ΜΜΕ και υπουργείων να το κρύψουν, παρατηρούνται αρκετά επικίνδυνα φαινόμενα που δεν αφορούν μόνο το κρύψιμο ειδήσεων, αλλά και περιστατικά πραγματικής εξαφάνισης προσφύγων που έφτασαν απελπισμένοι στη νησιωτική και όχι μόνο Ελλάδα. Φαίνεται ότι οι πρόσφυγες εξαφανίζονται δυστυχώς με ταχυδακτυλουργικές κινήσεις των λιμενικών και άλλων αρχών και πάντα με εντολές του «κέντρου». Διαφωτιστική η συνομιλία με τον Θοδωρή Δρίτσα, που γνωρίζει από τα πολύ μέσα τα ευαίσθητα θέματα του προσφυγικού/μεταναστευτικού δράματος.
Οσα έγιναν το 2015, ξεκίνησαν από το δεύτερο εξάμηνο του 2014 όταν έπεσε το Κομπάνι. Κάθε ελπίδα ειρήνης κατέρρευσε. Μήνα μήνα άρχισε να διογκώνεται το προσφυγικό ρεύμα, κυρίως από τη Συρία προς την Ευρώπη. Λίγους μήνες μετά, αρχές του ‘15, η Μέρκελ έκανε ανοιχτή δημόσια πρόσκληση. Μίλησε για υποδοχή 500.000 προσφύγων μόνο στη Γερμανία και κάλεσε τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες να κάνουν το ίδιο. Ακολούθησε η «έκρηξη».
Σήμερα το ’15 δεν μπορεί να επαναληφθεί. Τα πράγματα έχουν γίνει ακόμα πιο μπερδεμένα και επικίνδυνα. Η Ιστορία δεν επαναλαμβάνεται ποτέ με τους ίδιους όρους. Η παρακαταθήκη όμως εκείνης της περιόδου είναι αναντικατάστατη, κυρίως από πολιτιστική άποψη, και μας δεσμεύει απέναντι στο τεράστιο ζήτημα της προσφυγιάς, που παραμένει ανοιχτό.
Ο πρωθυπουργός και όλοι οι συναρμόδιοι υπουργοί της κυβέρνησης Μητσοτάκη δεν αμφισβητούν απλώς τη Συνθήκη της Γενεύης. Την παραβιάζουν, τη συρρικνώνουν και κατά περίπτωση την καταργούν στην πράξη. Υποχρεώνουν τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος, της Ελληνικής Αστυνομίας και άλλων κρατικών αρχών να παρανομούν. Αλλοθι το γεγονός ότι στην ίδια γραμμή κινούνται και άλλες συντηρητικές κυβερνήσεις της Ευρώπης. Την ίδια στιγμή δυναμώνουν δημοκρατικές φωνές αντίθεσης. Ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου και η επίτροπος Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης είναι από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσφατα παραδείγματα. Και δεν είναι τα μόνα.
Οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν απαιτούν γενικευμένη εγρήγορση. Απαιτείται η άμεση συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Μετανάστευσης ή και έκτακτη σύνοδος κορυφής. Οσο κι αν δεν έχουμε πολλές ελπίδες για γενναίες αποφάσεις αυτών των οργάνων, μια συμφωνία αναλογικής ευθύνης για το άσυλο είναι επιτακτικά αναγκαία. Το ίδιο και η έκτακτη σύγκληση όλων των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε., του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, του Συμβουλίου της Ευρώπης, του ΟΗΕ κ.λπ., αλλά πολύ περισσότερο η ενεργοποίηση της δημοκρατικής παγκόσμιας κοινής γνώμης και των κινημάτων ειρήνης.
Δεν είναι μόνο τα περιστατικά στα Κύθηρα και στα Αντικύθηρα. Είναι και στη Μήλο, στη Φολέγανδρο, στη Σάμο, στη Χίο, στον Εβρο. Παντού όπου έχουμε αφίξεις. Το κυβερνητικό πλαίσιο αντιμετώπισης εξαντλείται στην καλλιέργεια φόβου, αδικαιολόγητης μυστικότητας, μισαλλοδοξίας. Πλαίσιο που επιχειρησιακά οδηγεί σε πρακτικές αποτροπής, «εξαφανίσεων» και επαναπροωθήσεων. Βαρβαρότητα!
Δεν ήταν μόνο ο αξέχαστος Κυριάκος Παπαδόπουλος, κυβερνήτης του ιστορικού σκάφους Λ.Σ. 602, που μαζί με τα άλλα πανάξια μέλη του πληρώματος έσωσαν στο Αιγαίο πάνω από 5.000 ανθρώπινες ζωές, είναι και εκατοντάδες άλλα στελέχη πρώτης γραμμής στα νησιά, στα σκάφη, στα λιμεναρχεία, στο λιμάνι του Πειραιά, αλλά και σε επιτελικές θέσεις στο αρχηγείο και στο υπουργείο. Εμπνεύστηκαν. Ενιωσαν περηφάνια και αυτοσεβασμό.
Οσο ενδεχομένως ή πιθανότατα προσχηματικές κι αν είναι οι ελεγκτικές πρωτοβουλίες της Κομισιόν, έχουν τη σημασία τους. Γιατί και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, στους θεσμούς, στα κόμματα, στις κοινωνίες, υπάρχουν δημοκρατικές συνειδήσεις που ανησυχούν, αντιστέκονται κι αγωνίζονται. Γι’ αυτό υποχρεούνται η ελληνική Κυβέρνηση και η Frontex να απαντήσουν επιτέλους με ευθύτητα και με απολύτως ελεγμένα τεκμήρια.
Για τη δεξιά παράταξη κι όχι μόνο για την Ακροδεξιά η μισαλλοδοξία και ο φόβος είναι πολιτική παράδοση. Ηταν όπλα και εργαλεία για την εσωτερικοποίηση των «εθνικών κινδύνων». Τις τελευταίες δεκαετίες εντέχνως, βήμα βήμα, ενέταξαν αυτά τα παραδοσιακά όπλα-εργαλεία και στο προσφυγικό/μεταναστευτικό. Ετσι ανάστησαν ξανά το τέρας του ρατσισμού και του φασισμού.
• Η απόλυτη άρνηση και η προσπάθεια περιορισμού του μεγάλου έργου των ΜΚΟ αποτυπώνεται στην πρόσθετη διάταξη του υπουργού στο νομοσχέδιο περί απελάσεων σχετικά με τις προϋποθέσεις στις διασώσεις! Τι σημαίνει αυτή η διάταξη και πώς θα εφαρμοστεί όταν π.χ. ένα παιδί πνίγεται;
Στην Ελλάδα δεν θα περάσει η πολιτική Σαλβίνι. Γι’ αυτό και είναι υποδειγματική η πρωτοβουλία της επιτρόπου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ντούνια Μιγιάτοβιτς, που ζήτησε με επιστολή-κόλαφο από την ελληνική κυβέρνηση και τους βουλευτές του ελληνικού Κοινοβουλίου να μην ψηφιστεί ο νόμος Μηταράκη και ειδικά η διάταξη του άρθρου 40. Αυτή η πρωτοβουλία βέβαια πρέπει να έχει συνέχεια. Και θα έχει.
Συμπληρώνω ότι με βάση την πολύτιμη εμπειρία μου στο υπουργείο Ναυτιλίας τότε και καθ’ όλη τη διάρκεια της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ η συνεργασία Λιμενικού και ΜΚΟ ήταν άριστη και θεσμικά προσδιορισμένη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται οι επιχειρησιακές δυνατότητες και να σώζονται ανθρώπινες ζωές στη θάλασσα. Σπάνια παρατηρήθηκαν υπερβάσεις. Ας μάθουν επιτέλους οι κ. Μητσοτάκης, Μηταράκης, Πλακιωτάκης και οι άλλοι υπουργοί ότι η «έρευνα-διάσωση», πέραν της τεράστιας ανθρωπιστικής διάστασης, είναι προνόμιο και υποχρέωση για κάθε χώρα, που αν δεν ασκείται σωστά, μπορεί εμμέσως να θέσει σε διεθνή αμφισβήτηση ακόμα και κυριαρχικά μας δικαιώματα.
