Να είναι άραγε τυχαίο πως όλο το μεγάλο προηγούμενο διάστημα τα λεγόμενα επιμέρους ζητήματα, τα «δευτερεύοντα», τα… μη πολιτικά για ορισμένους, έρχονται επιθετικά στην επιφάνεια και στο κέντρο της προσοχής μας; Είναι άραγε τυχαίο πως το γυναικείο ζήτημα, το περιβάλλον, η υγεία, τα δικαιώματα των νέων, των ανάπηρων πολιτών, η αστυνομική αυθαιρεσία, οι πρόσφυγες και οι μετανάστριες, τα ΛΟΑΤΚΙ ζητήματα έρχονται για να μας υπενθυμίσουν ότι πολιτική χωρίς αυτά, όπως και για μια σειρά άλλα, είναι άδειο πουκάμισο;
Άλλωστε, αυτά τα «δευτερεύοντα» –με έναν περίεργο τρόπο– παίρνουν την εκδίκησή τους. Κάθε φορά που η πολιτική τα αγνοεί, τα υποτιμά ή τα εχθρεύεται, αυτά κάνουν έφοδο στον ουρανό και μετατρέπονται σε κεντρικά θέματα, σε βασικές διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερά, όπως για παράδειγμα το προσφυγικό ή το ζήτημα του περιβάλλοντος, το γυναικείο και ασφαλώς της υγείας.
Τελευταίο «περιστατικό», το τραγικό γεγονός του βιασμού και της κακοποίησης για πολλά χρόνια της 19χρονης κοπέλας. Θα μπορούσε να πει κάποιος ότι αυτά συνέβαιναν πάντα, εξαίρεση στην κανονικότητά μας. Εξαίρεση και η Καρολάιν, η Ελένη, η καθαρίστρια, ο Ζακ, ο Βαγγέλης. Εξαίρεση και η Δημήτρης. Εξαίρεση και το μπούλινγκ στα σχολεία, ο θάνατος της 14χρονης μόνο και μόνο γιατί είχε παραπάνω κιλά, οι αυτοκτονίες μεταναστών, ο εφιάλτης στις φυλακές, οι καταυλισμοί των τσιγγάνων, η ακραία φτώχεια, η αστεγία, οι ανισότητες, ο κοινωνικός αποκλεισμός. Εξαίρεση ο καύσωνας στο Καναδά και τη Σιβηρία, η καταστροφή του περιβάλλοντος. Εξαίρεση, κάτι σαν φυσικό φαινόμενο, η πανδημία. Εξαίρεση ο κακοποιητικός λόγος μέρους των ΜΜΕ, οι… άστοχες δηλώσεις βουλευτών, η διόλου ουδέτερη αδιαφορία κομμάτων για αυτά τα «μικρά» και ήσσονος ζητήματα, που δεν αφορούν την… υψηλή, την κεντρική πολιτική, που δεν αφορούν την τσέπη των νοικοκυραίων, αλλά και των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων.
Όταν ο αντίπαλος αξιοποιεί τις εξαιρέσεις
Εξαιρέσεις, που αν τις αντιμετωπίσεις ως τέτοιες –μιλώντας κυρίως για την αριστερά– απογυμνώνουν την πολιτική, αφαιρούν τις ιδέες, τις αξίες, το όραμα. Μετατρέπουν την πολιτική σε παιχνίδι επικοινωνίας ή σε οικονομικό φόρουμ. Και για δες, ο αντίπαλος χρησιμοποιεί τις «εξαιρέσεις» για να στήσει το βασίλειό του: βαθιά αυταρχικό, βαθιά διχαστικό, βαθιά μεροληπτικό. Γνωρίζει η Νέα Δημοκρατία ότι τα ζητήματα της οικονομίας, όσο σημαντικά και αν είναι, δεν αρκούν για την ιδεολογική ηγεμονία. Της χρειάζονται και άλλα. Της χρειάζεται το υπόβαθρο, τα θεμέλια. Της χρειάζεται ο φόβος, οι συνθήκες έκτακτης ανάγκης, η απαξίωση της αμφισβήτησης, των δικαιωμάτων και του δρόμου, η στοχοποίηση της νεολαίας, η αστυνομία στα πανεπιστήμια και τη ζωή μας. Το νεοφιλελεύθερο σχέδιο στενά δεμένο με την ανελευθερία, τον αυταρχισμό, τις συντηρητικές, ενίοτε και ακροδεξιές επιλογές. Η Νέα Δημοκρατία δείχνει συνέπεια στο πολιτικό της σχέδιο. Επενδύει στα συντηρητικά και φοβικά αντανακλαστικά σημαντικού μέρους της κοινωνίας και προσώρας, δημοσκοπικά κερδίζει.
Αναζήτηση βηματισμού
Αλλά αν η δεξιά του Κ. Μητσοτάκη παίζει σε ένα γνώριμο γι’ αυτήν γήπεδο, ο ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να αναζητά, δύο χρόνια μετά την εκλογική ήττα, τον βηματισμό του, αλλά και μια νέα διαχωριστική γραμμή. Είναι άραγε «πρόοδος – συντήρηση» αυτή η διαχωριστική γραμμή; Συγκροτείται, με βάση αυτή, ένα σύγχρονο, πειστικό και ανταγωνιστικό πολιτικό σχέδιο; Απαντά στα υπαρκτά κοινωνικά αιτήματα, αυτά που προκύπτουν με ένα επιθετικό και ίσως πρωτόγνωρο τρόπο στην Ελλάδα και τον κόσμο; Ή μήπως απαιτείται κάτι διαφορετικό; Ή μήπως οι διαχωριστικές γραμμές είναι πολλαπλές;
Στις ΗΠΑ, το κίνημα με αφορμή τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ έδωσε τις δικές του απαντήσεις για το ρατσισμό και τις ποικίλες ανισότητες και αναμφίβολα συνέβαλε καθοριστικά στην ήττα της ριζοσπαστικής δεξιάς του Τραμπ. Στην Πολωνία, το γυναικείο κίνημα, με αφορμή το νόμο για τις αμβλώσεις, εμφανίστηκε ως η μοναδική εναλλακτική. Η καταστροφή του περιβάλλοντος, δίνει προβάδισμα στους Πράσινους της Γερμανίας. Σε όλο τον πλανήτη η συζήτηση, αλλά και η μάχη ενάντια στον κορωνοϊό, αναδεικνύει νέες και παλαιότερες διαχωριστικές γραμμές, που αφορούν το περιβάλλον, το δημόσιο έναντι του ιδιωτικού, τη συλλογική προσπάθεια έναντι του ατομισμού. Εντέλει τίποτα δεν είναι ίδιο, παρότι η μάχη αφορά πάντα δύο ανταγωνιστικά πολιτικά στρατόπεδα: της δεξιάς και της αριστεράς.
Ισχυρίζομαι ότι σε μια περίοδο που ο παγκοσμιοποιημένος κατασκοπευτικός καπιταλισμός επιτίθεται σε όλα τα επίπεδα, η αριστερά για να είναι η εναλλακτική λύση, χρειάζεται να απαντήσει ολιστικά, καθολικά, αμφισβητώντας στο σύνολό του το πολιτικό σχέδιο της αυταρχικής και νεοφιλελεύθερης δεξιάς. Και ασφαλώς προτάσσοντας το δικό της οραματικό, πολιτικό και προγραμματικό σχέδιο.
Απάντηση στον ριζοσπαστισμό της Δεξιάς
Γιατί αν η Αριστερά δειλιάσει να μιλήσει με τη γλώσσα της αλήθειας, αν στο όνομα των «νοικοκυραίων» λειάνει τον λόγο και την πρακτική της, αν δεν υπάρξει ασυνέπεια στις μνημονιακές δεσμεύσεις και τους εκβιασμούς εκείνης της δύσκολης περιόδου, αν οι ματιές στο περιβόητο θολό, ίσως και ανύπαρκτο κέντρο δημιουργήσουν κενό στα αριστερά και κυρίως στον κόσμο της διάχυτης αμφισβήτησης, τότε κάποιες άλλες πολιτικές δυνάμεις θα εμφανιστούν για να καλύψουν, κατά πάσα πιθανότητα με στρεβλό τρόπο, το κενό.
Ισχυρίζομαι, επίσης, ότι στη σημερινή πραγματικότητα οι άνθρωποι δεν τοποθετούνται και δεν χωρίζονται αποκλειστικά με βάση παλαιού τύπου συνταγές. Η κλιματική κρίση και οι απαντήσεις που θα δοθούν, δεν εντάσσονται σε συσπειρώσεις και μέτωπα του παρελθόντος. Ένα σημαντικό μέρος της νεολαίας συγκινείται περισσότερο από πρωτοβουλίες για το περιβάλλον ή για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, παρά για μια διαμάχη, που από μακριά φωνάζει ότι δεν αφορά τη ζωή τους και το κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ζουν.
Εντέλει, απάντηση στον ριζοσπαστισμό της Δεξιάς είναι ο ριζοσπαστισμός της Αριστεράς. Μια Αριστερά, που δεν θα αναζητά επίμονα ένα μίζερο και κουρασμένο ρεαλισμό, αλλά μια διαρκή επαφή με τους ανθρώπους της εργασίας και έναν πολύχρωμο κόσμο, που εν δυνάμει, βρίσκεται στα αριστερά του ποταμού. Οι χιλιάδες άνθρωποι, οι οποίοι διαδήλωσαν στους δρόμους ενάντια στον περιορισμό της δημοκρατίας, ο ξεσηκωμός της νεολαίας την ημέρα της απόφασης στη δίκη της νεοναζιστικής συμμορίας της Χρυσής Αυγής, οι πορείες για τη δολοφονία του Ζακ, οι φεμινιστικές συγκεντρώσεις, η Ρόζα Νέρα στα Χανιά, οι μαζικές κινητοποιήσεις της φοιτητικής νεολαίας, οι συγκεντρώσεις για το αντεργατικό νομοσχέδιο φέρνουν στην επιφάνεια ένα διαφορετικό κόσμο, ο οποίος αρνείται να γίνει γρανάζι στο σχεδιασμό της Νέας Δημοκρατίας.
Η αριστερά για να μην μπει στο κάδρο του συστήματος, που με τόση επιμονή επιδιώκουν εχθροί και «φίλοι», χρειάζεται να γίνει περισσότερο λαϊκή, αλλά όχι λαϊκιστική, περισσότερο μαχητική, νεανική, φεμινιστική, αντιρατσιστική, οικολογική, δικαιωματική, δημοκρατική ως προς τις λειτουργίες της, ασφαλώς αντικαπιταλιστική. Το όραμα του σοσιαλισμού με ελευθερία και δημοκρατία, όσο και αν είναι μακρινή κουκίδα στον ορίζοντα, συγκροτεί και τρόπο και δρόμο. Και αυτόν έχουμε κάθε λόγο να ακολουθήσουμε.
Πάνος Λάμπρου
Πηγή: Η Εποχή
