Στην αυλαία της μεγάλης δίκης της Χρυσής Αυγής, στην οποία το δικαστήριο έκρινε το νεοναζιστικό μόρφωμα ως εγκληματική οργάνωση και στέλνει στη φυλακή το διευθυντήριο του, ο καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Ιστορίας Παντείου Πανεπιστημίου Δημήτρης Χριστόπουλος μίλησε στο tvxs.gr για την ιστορική σημασία της απόφασης.
Πού έγκειται η ιστορικότητα της απόφασης του δικαστηρίου για την Χρυσή Αυγή; Γιατί είναι τόσο σημαντική;
Το δικαστήριο νομολογεί ότι δεν μπορεί μια οργάνωση εγκληματιών να ντύνεται πολιτικό κόμμα προκειμένου να απολάβει τα αγαθά της δημοκρατίας μας. Θα κάνω μια παράξενη σύγκριση για να φανεί πόσο ακραίο ήταν αυτό που συνέβαινε. Φαντάζεστε το 1977 ή το 1981 να κατέβαινε στις εκλογές το κόμμα “17 Νοέμβρη” με αντι-ιμπεριαλιστική αντικαπιταλιστική ορολογία σαν αυτή των προκηρύξεων του Κουφοντίνα και της παρέας του. Θα μπορούσε ποτέ να είναι υποψήφιο; Και μη μου πειτε ότι δεν θα έπαιρνε ψήφο, διότι κάποια στιγμή ως τη δεκαετία του 90, τα αντι-ιμπεριαλιστικά κηρύγματα της 17 Νοέμβρη τα υποστήριζε μεγάλο τμήμα του λαού μας, όπως επίσης και κάποιες από τις πράξεις της. Επομένως, όπως μια τρομοκρατική οργάνωση, η 17 Ν, δεν μπορεί να είναι πολιτικό κόμμα, το ίδιο ισχύει και για μια εγκληματική οργάνωση, σαν την Χρυσή Αυγή. Τελεία και παύλα σε αυτό.
Και με την ευκαιρία, εγώ προσωπικά και άλλοι πολλοί Έλληνες είχα πολλές φορές φοβηθεί από τη δράση της Χρυσής Αυγής. Αυτή ήταν η πεμπτουσία της. Να μας τρομοκρατήσει. Θεωρώ λοιπόν ότι άνετα θα μπορούσε να παραπεμφθεί δικαστεί ως “τρομοκρατική” και όχι απλώς εγκληματική οργάνωση. Κι αυτό νομίζω ότι θα ήταν ορθότερο από πλευράς ερμηνείας του ποινικού δικαίου. Έστω κι έτσι όμως, η απόφαση είναι ένα ορόσημο. Ο κύριος Κασιδιάρης εφεξής να κάνει όσα τατουάζ σβάστικες θέλει στο κορμί του. Και πέντε κι έξι! Να μην όμως χρησιμοποιεί τη σβάστικα ως κίνητρο για να εγκληματεί σε βάρος άλλων ανθρώπων. Αυτό είναι το νόημα της δικαστικής απόφασης.
Όλοι μας, κι εσείς προσωπικά, μιλάμε για “νίκη της Δημοκρατίας”. Όμως η απόφαση που έκρινε την Χρυσή Αυγή ως εγκληματική οργάνωση δεν είναι μια θεσμική επιβεβαίωση του προφανούς; Δεν ήταν κάτι που όλοι ξέραμε μετά από τα τόσα εγκλήματα; Για να το θέσω κι αλλιώς, μιλάμε για “νίκη” αλλά σαν δημοκρατικοί πολίτες θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο της ήττας;
Πολύ σωστά το λέτε! Το σκέφτομαι διαρκώς. Ότι έγινε κάτι δικαστικά και πολιτειακά αυτονόητο. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα, τίποτε δεν είναι αυτονόητο! Μιλάμε για νίκη διότι δεν ήταν προφανές ότι η Χρυσή Αυγή θα καταδικάζονταν. Αλλά σε αυτό το κράτος ζούμε, σε αυτήν την εποχή. Ας έχουμε επίγνωση των ορίων και των δύο. Τώρα, να πούμε και να ξαναπούμε ότι η δημοκρατία μας οφείλει στην πολιτική αγωγή για την νομική αρωγή που ακάματα παρείχε στα θύματα για πέντε ολόκληρα χρόνια αλλά και στην έδρα του Τριμελούς Εφετείου διότι έκανε τη δουλειά της με αποφασιστικότητα, σθένος και σαφείς νομικούς συλλογισμούς χωρίς ακροβασίες. Σας θυμίζω ωστόσο, ότι ακόμη η υπόθεση έχει δρόμο μπροστά σε δεύτερο βαθμό.
Η απόφαση θα είναι “δεμένη”, όπως και το κατηγορητήριο ήταν “δεμένο”. Η ποινική δικονομία δεν είναι κουβεντούλες σε τηλεπαράθυρα ή καφενεία! Ακόμη υπάρχει νομικός δρόμος μπροστά. Για το λόγο αυτό, ας διακρίνουμε τα δικονομικά επίδικα από τα υπόλοιπα και ας αφήσουμε αυτούς που χρεώθηκαν να κάνουν τη δουλειά τους στη δίκη με επιμέλεια. Άλλο ο αντι-φασισμός ως ιδεολογία ή ως κίνημα κι άλλο η δίκη. Δεν είναι στεγανά φυσικά καθώς κανένα δικαστήριο δεν αποφασίζει σε ιστορικό κενό. Πάντα αφουγκράζεται την κοινωνία. Και εδώ η κοινωνία ακούστηκε στην αίθουσα του δικαστηρίου, τουλάχιστον δέκα μέρες πριν την έκδοση της απόφασης. Πριν, λίγοι ήταν αυτοί που σήκωσαν την υπόθεση και σε αυτούς χρωστάμε. Θα αναφέρω ως πρώτο τον Δημήτρη Ψαρρά. Έχει σημασία να λέμε καμιά φορά ονόματα.
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το κοινωνικό αποτύπωμα της απόφασης; Θα αλλάξει το πώς πολύς κόσμος αντιλαμβάνεται τη Χρυσή Αυγή; Υπάρχει περίπτωση ρατσιστικές συμπεριφορές-αναφορές να γίνονται λιγότερο ανεκτές; Και αν η απόφαση ήταν αθωωτική, θα μπορούσε να έχει τα αντίθετα αποτελέσματα; Να απενοχοποιηθούν δηλαδή ρατσιστικές συμπεριφορές;
Ήδη η Χρυσή Αυγή δεν απολάμβανε της εκτίμησης που είχε ως το 2014 ας πούμε. Η βία της Άκρας Δεξιάς, σε αντίθεση με αυτήν της Άκρας Αριστεράς, έχει ανάγκη το κράτος για να εκκολαφτεί και να εδραιώνεται. Δεν ζει εναντίον του κράτους, ακόμη κι αν σπανίως τα βάζει και μαζί του. Ζει στη σκιά του κράτους. Η δικαστική απόφαση είναι η ταφόπλακα της Χρυσής Αυγής σαν κόμμα και ένα ισχυρό μήνυμα στην ρατσιστική βία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τελειώσαμε φυσικά. Πριν την απόφαση είχα πει ότι για μένα το κρίσιμο ήταν να καταδικαστεί η Χρυσή Αυγή ως εγκληματική οργάνωση και ότι τα ζητήματα των ποινών και των αναστολών τους ήταν δευτερεύουσας σημασίας. Συνεχίζω να το πιστεύω. Επιδοκιμάζουμε ότι το το διευθυντήριο της Χρυσής Αυγής μπαίνει επιτέλους στη φυλακή, αλλά το κρίσιμο προαπαιτούμενο ήταν η απόφαση ως τέτοια παρά την αντίθετη εισαγγελική αγόρευση.
Και μιας και μιλάμε γι’αυτήν, η εισαγγελέας της έδρας δεν ήταν ένας δικαστικός Δον Κιχώτης αρωγής της Χρυσής Αυγής. Οι θέσεις που εξέφρασε, ενδημούν σε σημαντικό βαθμό εντός της εισαγγελίας. Γι’αυτό και μάλιστα τις εξέφρασε φτάνοντας και ξεπερνώντας τα όρια της δικονομικής νομιμότητας. Να σας πω τι εννοώ: το αν η Χρυσή Αυγή είναι ή όχι επικίνδυνη πλέον είναι ένας στρεψόδικος ισχυρισμός που λένε οι δικηγόροι. Μπορεί να ισχύει μπορεί και όχι. Το αν όμως ο Λαγός είχε παραβιάσει τους περιοριστικούς του όρους είναι κουκιά μετρημένα.
Αν το δικαστήριο ακολουθούσε την πρόταση της εισαγγελέως, ναι θα είχαμε σαφέστατο μήνυμα απενοχοποίησης των ρατσιστικών εγκλημάτων και θα το βλέπαμε αμέσως με νέα πογκρόμ το βράδυ της απόφασης. Η Χρυσή Αυγή είχε ανάγκη την ανοχή, αν όχι τη συνέργεια τμήματος του βαθέος ελληνικού κράτους. Χωρίς αυτό, είναι αξιοθρήνητη και ανυπεράσπιστη, όπως ακριβώς ήταν οι αρχηγοί της που εκλιπαρούσαν για επιείκεια στις ποινές τους.
Σε πρόσφατο άρθρο σας στη Lifo, εγκαλείτε τη Νέα Δημοκρατία για το γεγονός ότι από την επόμενη μέρα της ιστορικής απόφασης προσπάθησε να στρέψει τη δημόσια συζήτηση σε κατ’ εκείνη ευθύνες του ΣΥΡΙΖΑ σχετικά με τις ποινές και τον νέο ποινικό κώδικα. Επικαλείστε μάλιστα ως θετικό παράδειγμα του Ευάγγελου Αβέρωφ που είχε κάνει λόγο για “σταγονίδια της Χούντας”. Είναι ρεαλιστικό να περιμένουμε από τη σημερινή Νέα Δημοκρατία μια τέτοια στάση την ώρα που έχει κορυφαία της στελέχη ανθρώπους με πορεία σε ακροδεξιούς κύκλους και επίσης σε ένα περιβάλλον που ακροδεξιά κόμματα αποκτούν σημαντική ισχύ σε μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες;
Η Νέα Δημοκρατία, από γεννησιμιού της, είναι υποχρεωμένη να ακροβατεί μεταξύ του εθνικιστικού λόγου της ακραίας συντηρητικής της πτέρυγας και του φιλελεύθερου αστικού λόγου των υπολοίπων. Δεν είναι εύκολο να τα καταφέρνει και πολλές φορές η ισορροπία χάνεται σε βάρος του δεύτερου. Αυτό κατεξοχήν έχει συμβεί τώρα με το προσφυγικό πχ. Από την άλλη, να μην ξεχνάμε ότι η δίωξη της Χρυσής Αυγής δεν ξεκίνησε από την πίεση των αντιφασιστικών κινημάτων, αλλά όταν η ΝΔ ένιωσε ότι η Χρυσή Αυγή απειλεί την ίδια τη δημόσια τάξη στην Ελλάδα με τρόπο που αμφισβητεί την ηγεμονία της συντηρητικής παράταξης. Όταν δηλαδή η Χρυσή Αυγή από “σπορά των ηττημένων του 1944”, όπως την έλεγε ο αρχηγός της, επιχείρησε να γίνει σπορά των νικητών του 1949.
Επομένως, και η Νέα Δημοκρατία έχει λόγους να στρέφεται εναντίον της Χρυσής Αυγής, όπως και στράφηκε, με όλους τους αστερίσκους που βάζετε. Το αν, την επόμενη μέρα της δίκης, η Δεξιά θα καταπιαστεί με την κάθαρση του ελληνικού βαθέως κράτους από τους ακροδεξιούς θύλακες που ενδημούν στα υπόγειά του είναι ένα ανοιχτό ερώτημα που πρέπει επιτακτικά να τίθεται για τη δημοκρατία. Η συγκυρία στην Ευρώπη σπρώχνει τα δεξιά κόμματα ολοένα και δεξιότερα, ωστόσο θεωρώ ότι αν η Νέα Δημοκρατία καθαρίσει την κόπρο του άκρου της στο κράτος, κερδισμένη θα βγει μεσοπρόθεσμα ως μια ήρεμη αστική δύναμη στην Ελλάδα. Δεν αισιοδοξώ, αλλά θεωρώ ότι πρέπει να θέτουμε το ζήτημα. Στο χέρι της Δεξιάς είναι αν θέλει να είναι Ακροδεξιά ή Κεντροδεξιά σε τελευταία ανάλυση. Έτσι δεν είναι;
Στο ίδιο άρθρο ασκείτε κριτική και στον ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας ότι ενώ έχει δίκιο στην ουσία του θέματος, ουσιαστικά απαντά στην επίθεση της Δεξιάς με παρόμοια μέσα, και με αυτό τον τρόπο γίνεται μέρος του “μίζερου πολιτικού κόσμου”. Υπάρχει χώρος στην εποχή μας ώστε η αριστερά να εκφράζεται και να αντεπιτίθεται με δικούς της όρους;
Ο πολιτικός χώρος σπανίως “υπάρχει”. Δημιουργείται. Ποιοι είναι αυτοί οι όροι της Αριστεράς στους οποίους αναφέρεστε; Η πολιτική κλωτσοπατινάδα; Είναι μείζον η Αριστερά να παραμένει σε τροχιά διεκδίκησης της εξουσίας όχι όμως απροϋπόθετα. Συμβιβασμούς θα κάνει, υποχωρήσεις και ελιγμούς θα κάνει. Αυτά μου φαίνονται αυτονόητα. Το να επιχειρείς όμως να αφιονίζεις το σκληρό πυρήνα του ακροατηρίου σου με κοκορομαχίες, δεν δημιουργεί προϋποθέσεις πολιτικής ηγεμονίας. Όταν μάλιστα ο αντίπαλος ελέγχει σχεδόν όλα τα μίντια της χώρας, μου φαίνεται επιπροσθέτως πολιτικά ανόητο. Ειδικά στο αντιφασιστικό μέτωπο, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάθε λόγο να εμφανιστεί ως η πολιτική δύναμη που κεφαλαιοποιεί το αντιφασιστικό μέτωπο στη χώρα βγαίνοντας ηγεμονικά μπροστά.
Πριν καλά ολοκληρωθεί η δίκη της Χρυσής Αυγής, μια άλλη δίκη που δείχνει να απασχολεί έντονα τον κόσμο των κινημάτων ξεκινά, αυτή για την υπόθεση του Ζακ Κωστόπουλου. Ποια θεωρείτε ότι είναι η σημασία αυτής της δίκης; Η “ανάταση” στην οποία αναφέρεστε μετά την έκβαση της δίκης της Χρυσής Αυγής, μπορεί να συνεχιστεί αν υπάρξει δικαίωση για τον Ζακ;
Σας είπα και πριν για τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Ένα πράγμα είναι η κοινωνική δυναμική και άλλο η δίκη. Φυσικά η κοινωνική δυναμική για δικαιοσύνη την επηρεάζει, αλλά η δίκη έχει δικούς της κανόνες. Πρέπει λοιπόν να αφήσουμε τους δικηγόρους της οικογένειας του Ζακ Κωστόπουλου να κάνουν τη δουλειά τους και να αξιοποιηθεί το μομέντουμ μετά τη δίκη της Χρυσής Αυγής. Στο δικαστήριο μιλάνε οι παράγοντες της δίκης όχι γενικά κι αφηρημένα η κοινωνία. Η κοινωνία ακούγεται στο φόντο, αλλά άλλοι είναι πρωταγωνιστές. Δικαίωση για το Ζακ σημαίνει κι άλλο χτύπημα στην ατιμωρησία της ρατσιστικής βίας και της ανοχής σε αυτήν.
Πηγή: TVXS
