Τζορτζ Πελεκάνος «Ο άντρας που επέστρεψε»
(μτφ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Πατάκη, 2020)
Ο Μάικλ βρίσκει δουλειά σε ένα εστιατόριο και προσπαθεί να χαράξει τον δρόμο του, που διασταυρώνεται με εκείνον της Άννας, του ιδιωτικού ερευνητή Φιλ Ορνέιζιαν («που κάποια στιγμή στην πορεία, οι ηθικοί του κανόνες άρχισαν να ξεθωριάζουν»), του πρώην αστυνομικού Θάντιους Γουόρντ και άλλων πολλών, καθώς ο συγγραφέας περιπλανιέται όπως συνηθίζει στις σκοτεινές γωνιές της κοινωνίας, εκεί που είναι η επικράτεια του τράφικινγκ, της βίας, της πορνείας, των ναρκωτικών, αλλά και στα φυλετικά και ταξικά σύνορα που χαράζουν την κοινωνία («ο πατέρας μου ήταν βετεράνος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, πλήρωνε τους φόρους του και ήταν εντάξει πολίτης, κι όμως άκουσα πολλές φορές να τον αποκαλούν αράπη», ενώ στην πόλη φυτρώνουν ομάδες από λευκούς ρατσιστές, λευκούς εθνικιστές, νεοναζί, τη «νέα εκδοχή της Κου Κλουξ Κλαν»).
Πρωταγωνίστρια και εδώ, όπως πάντα, και η πόλη, η πόλη του συγγραφέα, η Ουάσινγκτον, μια πόλη που ο Μάικλ βλέπει να αλλάζει διαρκώς («δυσκολεύομαι να πιστέψω όλες αυτές τις αλλαγές […] Μερικές φορές νιώθω ξένος στην ίδια μου τη γειτονιά»). Ο συγγραφέας μιλάει για την ανάπλαση των υποβαθμισμένων συνοικιών, μιλάει για την πόλη «πριν οι νεαροί κομψευόμενοι απόφοιτοι των πανεπιστημίων αρχίσουν να εισρέουν και να ριζώνουν σε περιοχές της πόλης που κάποτε τις απέφευγαν οι λευκοί κάτοικοι της Ουάσινγκτον», μιλάει για «μια γειτονιά με μισοδιαλυμένα σπίτια που θύμιζαν τροχόσπιτα», μιλάει για άστεγους και για τα μοτέλ στα οποία τους βάζουν οι αρχές της πόλης, μιλάει για τον κόσμο «που αναγκάζεται να φύγει» από τη γειτονιά του.
Ο Πελεκάνος σ’ αυτό το βιβλίο μιλάει και για προσωπικές του εμπειρίες, καθώς έχει συμμετάσχει πολλές φορές σε ομάδες ανάγνωσης που οργανώνονται σε φυλακές. Μπορεί η Άννα να έχει σοβαρές αμφιβολίες για το αν η προώθηση της ανάγνωσης στη φυλακή «επηρέαζε θετικά τις ζωές των κρατουμένων στο σύνολό τους» και απλώς «ήλπιζε ότο όλο και κάποιον θα επηρέαζε, ίσως μόνο έναν», ο ίδιος ο συγγραφέας όμως, σε πρόσφατη συνέντευξή του στη Μαριλένα Αστραπέλλου (στο Βήμα), φαίνεται πιο αισιόδοξος, πιστεύει ότι υπάρχουν βιβλία που μπορούν να αλλάξουν ανθρώπους, να αλλάξουν τον κόσμο: «έχω δει πολλούς να αλλάζουν τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τη ζωή τους από τη στιγμή που έρχονται σε επαφή με βιβλία».
Κώστας Αθανασίου
Πηγή: Η Εποχή
