Τη συνέντευξη πήρε ο Δημήτρης Γκιβίσης
Πώς κρίνεις τον τρόπο αντιμετώπισης της κρίσης του κορονοϊού από τον Τραμπ;
Ο χειρισμός του ήταν από την αρχή ένα φιάσκο. Αρχικά υποβάθμισε το θέμα, λέγοντας ότι δεν είναι κάτι σημαντικό αλλά απλώς μια γρίπη, ότι δεν θα πάει μακριά και πως όλα είναι υπό έλεγχο. Αρνήθηκε να αποφασίσει ότι πρέπει να τηρούνται οι κατάλληλες αποστάσεις, να απαγορευτούν οι συγκεντρώσεις ανθρώπων σε ομάδες, κλπ. Παράλληλα, αν και τα πρώτα κρούσματα είχαν εμφανιστεί, πραγματοποιούσε μαζικές προεκλογικές συγκεντρώσεις μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου. Επίσης, καθυστέρησε να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να υπογραμμίσει ότι οι άνθρωποι πρέπει να παραμείνουν στα σπίτια τους, αυτή ήταν μια απόφαση που πάρθηκε σε επίπεδο πολιτειών. Λίγο μετά την αναγνώριση του γεγονότος ότι πρέπει να παραμείνουμε στα σπίτια για δύο εβδομάδες, είπε ότι ελπίζει οι εκκλησίες να γεμίσουν το Πάσχα. Στην συνέχεια, έγραψε στο τουίτερ διάφορες ασυναρτησίες, όπως ότι δεν μπορούμε να αφήσουμε την απάντηση να είναι χειρότερη από την ασθένεια. Από την αρχή το αποκλειστικό του ενδιαφέρον ήταν στο χρηματιστήριο και στο πώς θα επανεκλεγεί. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Έχει κάνει τις πολιτείες να διαμαρτύρονται η μια εναντίον της άλλης και να ανταγωνίζονται για βοήθεια, όπως για αναπνευστήρες και μέσα προσωπικής προστασίας. Οι κυβερνήτες που λένε ωραία πράγματα για αυτόν, δηλαδή αυτοί που βασικά του φιλάνε τα οπίσθια, είναι πιο πιθανό να πάρουν βοήθεια από εκείνους που τον επικρίνουν. Οι τακτικές συνεντεύξεις Τύπου που δίνει είναι ένας συνδυασμός από τις κολακείες που κάνουν διάφορα μέλη της διοίκησής του λέγοντάς του πόσο μεγάλος είναι, και από τα ψέματα της ημέρας, όπως, για παράδειγμα, ότι τα τεστ είναι ευρέως διαθέσιμα, που δεν είναι, ή ότι εγκρίθηκε ένα συγκεκριμένο αντι-ελονοσιακό φάρμακο για τη θεραπεία του κορονοϊού, ενώ στη συνέχεια ο ίδιος προσβάλλει κάθε δημοσιογράφο που ζητάει να κάνει μια πραγματική ερώτηση. Αρνείται να αναγνωρίσει τα οποιαδήποτε προβλήματα, τις τυχόν ελλείψεις και τα λάθη σε οποιοδήποτε κομμάτι της διοίκησής του, και κατηγορεί την Κίνα και τον Ομπάμα, ο οποίος δεν είναι πρόεδρος εδώ και τρία χρόνια. Όμως, η καταστροφική αποτυχία των ΗΠΑ να ανταποκριθούν, ακόμη και κάπως επαρκώς, στον κορονοϊό δεν είναι μόνο ένα λάθος του Τραμπ. Είναι μια βαθιά συστημική αποτυχία, που γεννήθηκε μέσα από την αποτυχία της κερδοσκοπικής υγειονομικής περίθαλψης.
Να πούμε περισσότερα σχετικά με αυτό.
Τα νοσοκομεία στερούνται τους αναπνευστήρες και τα προσωπικά μέσα προστασίας που χρειάζονται. Δεν διαθέτουν αρκετούς αναπνευστήρες επειδή είναι ακριβοί, και δεν έχουν αρκετά μέσα προσωπικής προστασίας επειδή δεν είναι «οικονομικά αποδοτικό» να τα κρατούν αποθηκευμένα.. Έτσι, υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις σε μάσκες και σε φόρμες, στις οποίες τώρα οι ιδιωτικές εταιρείες αυξάνουν τις τιμές. Σε πολλά μέρη τα νοσοκομεία έκλεισαν επειδή δεν ήταν κερδοφόρα ή το προσωπικό τους έχει μειωθεί. Οι νοσοκόμες εργάζονται σε υπερβολικά εξαντλητικούς ρυθμούς, είναι κακοπληρωμένες και έχουν ελάχιστες παροχές. Επιπλέον, οι άνθρωποι στις ΗΠΑ έχουν ασφάλιση υγείας μέσω των εργοδοτών τους, δεν υπάρχει μια καθολική κάλυψη εθνικής ασφάλισης υγείας. Μια από τις επιπτώσεις είναι ότι αυτοί που δεν είναι ασφαλισμένοι δεν πηγαίνουν στον γιατρό. Επίσης, οι εργαζόμενοι πηγαίνουν στην εργασία τους όταν είναι άρρωστοι επειδή φοβούνται ότι θα απολυθούν. Και ακόμα, είναι ο υπερπληθυσμός στις φυλακές, η μαζική κράτηση των ανθρώπων χωρίς έγγραφα και τα γηροκομεία που έχουν απολύτως ανεπαρκή φροντίδα, όχι λόγω υπαιτιότητας του προσωπικού τους, αλλά λόγω της κερδοφορίας που επιδιώκουν οι ιδιοκτήτες τους. Είναι, επιπλέον, όλη η δομή του καπιταλισμού, της έγκαιρης παραγωγής και των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, που καθιστούν δύσκολη για πολλές χώρες την κάλυψη των βασικών αναγκών. Η έλλειψη χαρτιού τουαλέτας στις ΗΠΑ δεν είναι απλώς θέμα συσσώρευσης, είναι θέμα εισαγωγών. Το ίδιο συμβαίνει και με τους πολύ αναγκαίους αναπνευστήρες, αφού οι μεγάλες εταιρείες αυτοκινήτων δεν έχουν την ικανότητα να τους κάνουν εγκαίρως για να αντιμετωπίσουν την αιχμή της κρίσης στη Νέα Υόρκη. Τους λείπουν τα εξαρτήματα, τα μηχανήματα, τα πάντα. Είναι μια τεράστια απόδειξη του γεγονότος ότι ο καπιταλισμός είναι ένα σύστημα για την συσσώρευση κεφαλαίου στους λίγους, αυτό είναι όλο.
Αποκαλύφθηκε ο θανατηφόρος καπιταλισμός
Πώς εκτιμάς ότι θα επηρεάσει τις επερχόμενες προεδρικές εκλογές η τρέχουσα κρίση;
Είναι δύσκολο να δούμε πώς θα εξελιχτεί αυτό το θέμα. Ο Σάντερς άσκησε μια εξαιρετική πολιτική, μετατρέποντας το μηχανισμό συγκέντρωσης κεφαλαίων της εκστρατείας του σε ένα μέσο άντλησης χρημάτων για τους εργαζόμενους και για όσους υποφέρουν από τις οικονομικές επιπτώσεις του ιού. Τις τελευταίες μέρες, με κάποιες κινήσεις που έκανε ο κυβερνήτης της Νέας Υόρκης Άντριου Κουόμο έχει αναδειχτεί σε εθνικό επίπεδο λόγω του ηγετικού του ρόλου κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Δεν είναι απίθανο να εμφανιστεί ως υποψήφιος στο συνέδριο των Δημοκρατικών, που αναβλήθηκε μέχρι τον Αύγουστο. Οι εθνικές δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μπάιντεν θα νικήσει τον Τραμπ, αλλά το πρόβλημα με αυτές τις δημοσκοπήσεις είναι ότι οι εκλογές δεν είναι ακριβώς εθνικές. Είναι από πολιτεία σε πολιτεία, με το σύστημα του Εκλεκτορικού Κολεγίου (Electoral College system). Έτσι, κάποιος μπορεί να κερδίσει την πλειοψηφία σε εθνικό επίπεδο, όπως έκανε η Κλίντον, χωρίς να κερδίσει το σώμα των εκλεκτόρων. Όσον αφορά την αντιμετώπιση του κορονοϊού, πριν από μερικές εβδομάδες οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι η πλειοψηφία των αμερικανών πίστευε πως ο Τραμπ κάνει καλή δουλειά, όμως τώρα τα ποσοστά του πέφτουν και η πλειοψηφία απορρίπτει τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται την κρίση. Ωστόσο, πάνω από το 45% εγκρίνει τους χειρισμούς του. Γενικά, στην αμερικανική πολιτική οι πρόεδροι έχουν απώλειες αν υπάρχουν σημαντικά οικονομικά προβλήματα. Λοιπόν, τώρα τα έχουμε.
Πώς μπορεί, λόγω της σημερινής κρίσης, να αποφευχθεί μια μεγαλύτερη εθνική περιχαράκωση, με περισσότερο αυταρχισμό και νεοφιλελευθερισμό στις ΗΠΑ;
Από τα τρία, ο εχθρός που πρέπει να καταπολεμηθεί τώρα είναι ο νεοφιλελευθερισμός. Όλοι γνωρίζουν ότι η αγορά δεν έχει την ικανότητα αντιμετώπισης παγκόσμιων πανδημιών, και ότι στην πραγματικότητα ο καπιταλισμός ισούται με το θάνατο. Είτε μιλάμε για εργοδότες που επιμένουν ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να δουλέψουν ακόμα και αν είναι άρρωστοι, είτε για εργοδότες που απολύουν τους εργαζόμενους και δεν τους αφήνουν κανένα τρόπο να επιβιώσουν, είτε για ιδιοκτήτες που συνεχίζουν να ζητούν ενοίκια από τους ανέργους και τους άρρωστους, είτε για κυβερνητικά προγράμματα διάσωσης που εστιάζουν στη χρηματιστηριακή αγορά και στη διάσωση της βιομηχανίας, αντί να εξασφαλίζουν τα μέσα επιβίωσης για την εργατική τάξη. Αυτός ο θανατηφόρος καπιταλισμός αποκαλύφτηκε πολύ έντονα στις ΗΠΑ την περασμένη εβδομάδα, καθώς πολιτικοί της δεξιάς και προσωπικότητες των μέσων ενημέρωσης επέμεναν ότι οι εργαζόμενοι μεγάλης ηλικίας θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να πάνε στη δουλειά τους και να πεθάνουν, ώστε να υπάρξει οικονομία για τα παιδιά τους. Όλα αυτά έχουν αυξήσει τις φωνές αλληλεγγύης στους αδύναμους, όπως για να απελευθερωθούν οι κρατούμενοι και να σταματήσει η ICE (αστυνομία μετανάστευσης) τη σύλληψη και την κράτηση ανθρώπων με βάση τα χαρτιά τους και το καθεστώς μετανάστευσης. Στην πραγματικότητα, αυτό πρόκειται για μια ανατροπή ενός από τα πιο αυταρχικά στοιχεία των ΗΠΑ, του συστήματος αστυνομίας-φυλακών. Να προσθέσω επίσης, ότι αυτό που έχει πολύ ενδιαφέρον -για μένα- είναι ο τρόπος με τον οποίο έχει αυξηθεί η ισχυρή αίσθηση του διεθνισμού μετά το κλείσιμο όλων των συνόρων. Παραμένοντας στα σπίτια μας παρακολουθούμε τις εξελίξεις και τα στατιστικά στοιχεία σε κάθε χώρα, αναγνωρίζουμε την κοινή εμπειρία, βλέπουμε τους διαφορετικούς τρόπους αντιμετώπισης, και εντοπίζουμε σε καθέναν από αυτούς ένα μάθημα για όλους. Και σήμερα, που οι ΗΠΑ συνεχίζουν τον επιθετικό μιλιταρισμό τους απέναντι στο Ιράν και στη Βενεζουέλα, υπάρχουν υπέροχα και εμπνευσμένα παραδείγματα διεθνισμού από την Κούβα και την Κίνα, καθώς στέλνουν γιατρούς και υλικό σε περιοχές που έχουν ανάγκη. Η Κίνα μάλιστα έστειλε αεροπορικώς μια μεγάλη βοήθεια στις ΗΠΑ.
Η εργατική τάξη σε κίνδυνο
Ποια είναι τα ταξικά χαρακτηριστικά αυτής της πανδημίας, και των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεών της, στις ΗΠΑ;
Αυτό που δείχνουν τα δεδομένα για τις ΗΠΑ, είναι ότι υπάρχουν μεγάλες ομάδες περιπτώσεων που εμφανίστηκαν κρούσματα σε περιοχές πυκνοκατοικημένες, χαμηλού εισοδήματος, πολυεθνικές, και πολυφυλετικές. Τα στοιχεία επίσης λένε ότι οι πλούσιοι άρχισαν να εργάζονται από το σπίτι τους, και να λαμβάνουν μέτρα για την αναγκαία απόσταση, πριν από τους ανθρώπους με χαμηλό εισόδημα. Εξακολουθεί να ισχύει επίσης, ότι οι εργαζόμενοι σε θέσεις υψηλότερου εισοδήματος είναι πιο πιθανό να εργάζονται ηλεκτρονικά από ότι αυτοί που βρίσκονται σε θέσεις χαμηλού εισοδήματος. Έτσι έχουμε μια εργατική τάξη που έχει, και εξακολουθεί να διατρέχει, πολύ μεγαλύτερο κίνδυνο να εκτεθεί στον ιό, κάνοντας το έργο που συντηρεί τις ζωές μιας ανώτερης τάξης που προστατεύεται στα σπίτια της. Αυτό είναι φρικτό, βαθιά άδικο. Είναι όμως και ένα άνοιγμα για μια έντονη ριζοσπαστικοποίηση, καθώς οι εργαζόμενοι συνειδητοποιούν ότι η υπόλοιπη κοινωνία εξαρτάται από αυτούς. Η εξάρτηση των πλουσίων από τους χαμηλόμισθους εργαζόμενους, δίνει στους εργαζόμενους αυτούς μεγάλη δύναμη. Στην περιοχή της Νέας Υόρκης οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, οι οποίες θεωρούνται πάροχοι έκτακτης ανάγκης και πρέπει να παραμένουν ανοικτές ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να αγοράσουν τρόφιμα, καθαριστικά και φάρμακα, πριν από λίγες μέρες ανακοίνωσαν αύξηση μισθών, αναρρωτική άδεια με αποδοχές και τη δυνατότητα των εργαζομένων να φορούν μάσκες. Το κάνουν αυτό επειδή είναι καλό και ανθρώπινο; Φυσικά όχι, το κάνουν για να αποφύγουν μια απεργία διαρκείας. Την περασμένη εβδομάδα οι εργαζόμενοι της Amazon, καθώς και πολλοί άλλοι εργαζόμενοι σε αποθήκες, μεταφορές και διανομές, άρχισαν να κινητοποιούνται και να ζητούν την αύξηση των αμοιβών, των παροχών, και της προστασίας τους. Αυτή είναι μόλις η αρχή.
Έχεις πει, ότι ένα πρόσθετο στοιχείο που πρέπει να αναφερθεί είναι και η διάσταση του φύλου σε αυτήν την κρίση. Για ποιους λόγους το υποστηρίζεις αυτό;
Επειδή οι γυναίκες είναι γενικά επιφορτισμένες με την εργασία φροντίδας, ο φόρτος εργασίας τους έχει αυξηθεί δραματικά με τόσους πολλούς ανθρώπους που εργάζονται από το σπίτι, και με κλειστά τα σχολεία και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Αυτό έχει ακόμα ως αποτέλεσμα την αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας, με τις γυναίκες να πρέπει να παραμένουν στο σπίτι μαζί με αυτούς που τις κακοποιούν. Ήδη τα στοιχεία από την Κίνα έδειξαν αυτή την αύξηση, η οποία είναι στην πραγματικότητα ένα έμφυλο χαρακτηριστικό των καταστροφών ευρύτερα. Το μεγαλύτερο ποσοστό του νοσηλευτικού προσωπικού είναι γυναίκες, που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πανδημίας και πεθαίνουν. Οι εργαζόμενες του σεξ αντιμετωπίζουν επίσης ένα πολύ σημαντικό πλήγμα στο εισόδημά τους, αφού οι χώροι εργασίας τους έκλεισαν και επιβλήθηκαν οι διαταγές για να παραμένουν στα σπίτια τους. Σε γενικές γραμμές, οι οικονομικές επιπτώσεις στις εργαζόμενες γυναίκες είναι μεγαλύτερες από τους άνδρες λόγω των διαφόρων θέσεων εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών, τις οποίες οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να κατέχουν.
Ταξικός πόλεμος στον ορίζοντα
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κρίση του κορονοϊού αποτελεί μέρος μιας πολυδιάστατης κρίσης του καπιταλισμού στις ΗΠΑ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Ναι, είναι το καρφί στο φέρετρο του νεοφιλελευθερισμού και της λιτότητας, που μαζί έχουν κάνει την πανδημία πιο δαπανηρή από την άποψη της ζωής από ό,τι θα έπρεπε να είναι. Η ανομοιογένεια της απάντησης στην κρίση που βλέπουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αξιοσημείωτη, και εδώ φαίνεται ότι κάθε χώρα έχει μείνει μόνη της. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι η ουτοπία της ενότητας μπορεί να επιβιώσει μετά από αυτό. Ομοίως, είναι δύσκολο να φανταστούμε ότι δεν θα υπάρξει κάποιο είδος επιστροφής σε εθνικές λύσεις. Ο κορονοϊός έχει αναδείξει την αδυναμία των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού και της έγκαιρης παραγωγής, για να μην αναφέρουμε την οικονομική ανεπάρκεια των δημοσιονομικών πολιτικών που απλώς διοχετεύουν χρήματα στις χρηματοπιστωτικές αγορές, αντί να εξαλείφουν τα χρέη και τα ενοίκια, και να παρέχουν εγγυημένο εισόδημα κατά τη διάρκεια της κρίσης.
Με ποιο τρόπο μπορούμε να ξανασκεφτούμε τον κόσμο την επόμενη μέρα; Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε;
Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει επόμενη μέρα. Θέλω να πω, ότι η μέρα άρσης της εντολής για παραμονή στο σπίτι, δεν θα σημάνει το τέλος της πανδημίας. Τα αμερικανικά ΜΜΕ έχουν γεμίσει με συζητήσεις για το δεύτερο και το τρίτο κύμα του κορονοϊού, που θα είναι περίπου για έναν ακόμη χρόνο (αυτό το λένε χρησιμοποιώντας το μοντέλο του κύματος της ισπανικής γρίπης του 1918 που σκότωσε εκατομμύρια ανθρώπους). Επίσης, είναι σημαντικό να μην σκεφτόμαστε με όρους της επόμενης μέρας, αυτό θα διευκολύνει τις απαιτήσεις μας για να συνεχιστούν οι αυξήσεις των δαπανών για την υγεία. Με άλλα λόγια, θα μας δώσει ένα πλεονέκτημα στο να αρνηθούμε να επιτρέψουμε στους καπιταλιστές και στους ιδιοκτήτες ακινήτων να συνεχίσουν τα ψέματά τους. Η πρόκληση που αντιμετωπίζουμε είναι οι άνθρωποι που έχουν εξαντληθεί από το άγχος της επιδημίας, από την κατάρρευση της οικονομίας, από την καραντίνα, από την ασθένεια και από τους θανάτους, να παραμείνουν επικεντρωμένοι στο να μην επιτρέψουν στους καπιταλιστές να μας βάλουν ξανά στην ίδια κατάσταση. Και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να οργανωθούμε, έτσι ώστε να μπορέσουμε να πολεμήσουμε και να κερδίσουμε τον ταξικό πόλεμο που διαφαίνεται στον ορίζοντα.
H Τζόντι Ντιν διδάσκει στο κολλέγιο «Hobart & William Smith» της Νέας Υόρκης. Με το πλούσιο θεωρητικό της έργο, που έχει επηρεαστεί από τον μαρξισμό, την ψυχανάλυση, τον μεταμοντερνισμό και τον μεταδομισμό, έχει συνεισφέρει σημαντικά στην σύγχρονη πολιτική θεωρία, στη θεωρία των μέσων ενημέρωσης, και στις φεμινιστικές σπουδές.
Πηγή: Η Εποχή
