Πέμπτη 5/3/2020
Δυο μέρες μετά την ήττα του Bernie Sanders στις προκριματικές εκλογές του Super Tuesday, μου στέλνουν βίντεο του Tucker Carlson, του Fox News, όπου ξεδιπλώνει με λαϊκίστικο τρόπο μεν, έντεχνο δε, όλο το αφήγημα του Τραμπ και της νέας δεξιάς της Αμερικής. Ο Biden κέρδισε, μας λέει, γιατί αποτελεί αχυράνθρωπο του Δημοκρατικού κατεστημένου, και των συμφερόντων που το υποστηρίζουν. Σε αυτά τα συμφέροντα συμπεριλαμβάνει τις τράπεζες, και ιδιαίτερα τις εταιρίες πιστωτικών καρτών, τα ΜΜΕ, τη γραφειοκρατία του ομοσπονδιακού κράτους, τις μυστικές υπηρεσίες και το Πεντάγωνο! Και αυτό εξηγεί γιατί ο Bloomberg, και οι άλλοι κεντρώοι, έσπευσαν αμέσως μετά την νίκη του Biden να τον υποστηρίξουν. Ακόμα και ο Sanders, συνεχίζει, ήταν ήπιος μετά την ήττα γιατί, σαν πολλούς αριστερούς, αισθάνεται πιο άνετα όταν χάνει από όταν κερδίζει.
Όλα αυτά θα ακούγονται παράξενα σε ευρωπαϊκά αυτιά. Πως είναι δυνατόν να ισχύει η προσέγγισή του, και ο Biden να είναι δέσμιος και στα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα και στην Alexandria Ocasio-Cortez, την Ilhan Omar, την Ayanna Pressley και την Rashida Tlaib*; Είναι πιστευτό, όπως ισχυρίζεται ο Carlson, ότι ενώ οι Ρεπουμπλικάνοι είναι το κόμμα των αρχών και ιδεών – η ελεύθερη αγορά, το Σύνταγμα κλπ – οι Δημοκράτες είναι δέσμιοι σε ομάδες συμφερόντων και άρα εχθρικοί ως προς τους παραδοσιακούς Αμερικάνους; Έχουμε να κάνουμε με ένα αφήγημα με μπόλικο λαϊκισμό, συνωμοσία, ψέματα και μισές αλήθειες, που όμως περνάει σε σημαντικό κομμάτι του κόσμου.
Ωστόσο το αφήγημα το βρίσκω ενδιαφέρον. Γιατί, σε λίγο πιο εκλεπτυσμένη μορφή, έχει μεταπηδήσει και στη δίκη μας πλευρά του Ατλαντικού. Και γιατί όντως και τα κόμματα της κεντροαριστεράς, και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού, ήταν δέσμια, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, σε μεγάλα συμφέροντα, είχαν μια εξάρτηση από το κράτος (τα κόμματα καρτέλ όπως λέγεται) και είχαν αποκοπεί από την παραδοσιακή τους κοινωνική βάση. Η επιμονή σε κεντρώες λύσεις – έχω γράψει πολλές φορές – δεν απαντά στις μεγάλες οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις της εποχής. Αλλά συγχρόνως σε αφήνει ευάλωτο στην κριτική ότι και εσύ έχεις, στην καλύτερη εκδοχή, συμβιβαστεί με τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, και, στη χειρότερη, ότι τα έχεις κάνει πλακάκια με ένα μπλοκ εξουσίας το οποίο βάζει φραγμό στις προσδοκίες των παραδοσιακών σου κοινωνικών αναφορών.
*Οι τέσσερις αυτές γυναίκες αντιπροσωπεύουν μια νέα δυναμική αριστερή γενιά του Δημοκρατικού κόμματος. Θυμίζω ότι στις 14 Ιουλίου του 2019 ο Τραμπ τουίταρε ότι και οι τέσσερις πρέπει να πάνε πίσω για να διορθώσουν τις κατεστραμμένες και διεφθαρμένες κοινωνίες από όπου προέρχονται – με λίγα λόγια αν είσαι έγχρωμη Αμερικάνα, πόσο μάλλον έγχρωμη αριστερή Αμερικάνα, δεν είσαι ακριβώς Αμερικάνα!
Παρασκευή 6/3/2020
Βγήκαν τα Στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την ανάπτυξη. Η ΝΔ παρέλαβε 2.8%, υποσχέθηκε να την απογειώσει σταδιακά στο 4% και το τελευταίο τρίμηνο του 2019 κατάφερε, σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία, να την προσγειώσει – με χαρακτηριστική άνεση – στο 1%. Το δόγμα Γεωργιάδη, ότι είτε πάει καλά η παγκόσμια οικονομία είτε δεν πάει, οι επενδύσεις στην Ελλάδα θα συνεχίσουν ακάθεκτες, δεν επιβεβαιώθηκε από ότι φαίνεται.
Είχα μια απολαυστική ευθεία και ειλικρινή ανταλλαγή απόψεων για τα στοιχεία αυτά με τον κ. Σταϊκούρα. Εκείνος επέμεινε, ότι αν εξετάσουμε προσεκτικά τα στοιχεία, τα νέα είναι θετικά. Εγώ δυσκολεύομαι ακόμα να καταλάβω πως το 1% είναι μεγαλύτερο του 2.8%. Από την άλλη τι να πω, οι νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι είχαν πάντα ταλέντο στο να εξηγούν γιατί οι ίδιοι έχουν δίκιο και οι άλλοι άδικο, ακόμα και όταν διέλυαν οικονομίες και κοινωνίες. Αναρωτιέμαι, υιοθετώντας τη προσέγγιση του Karl Popper – του διάσημου φιλοσόφου της επιστήμης – αν οι ιδεολόγοι του νεοφιλελευθερισμού θα δεχόταν ποτέ κάποια εξέλιξη στα εμπειρικά στοιχεία που θα ήταν τουλάχιστον μια ένδειξη ότι κάτι δεν πάει καλά με την προσέγγιση τους. Αμφιβάλλω!
Το βράδυ είδα το δελτίο του ΣΚΑΙ που εξηγούσε απλά και κατανοητά πως ο κορονοϊός, του οποίου το πρώτο κρούσμα ανακοινώθηκε 31/12, επηρέασε την ανάπτυξη για τους μήνες Οκτώβρη, Νοέμβρη Δεκέμβρη. Νοιώθω πιο ήσυχος για την ποιότητα της ενημέρωσης στην χώρα.
Στα καλά νέα της ημέρας για τη ΝΔ, έτσι όπως πάει η οικονομία θα μπορέσει να τηρήσει την υπόσχεση της για διπλάσια αύξηση του κατώτατου μισθού από το ρυθμό ανάπτυξης, και συγχρόνως να μη στεναχωρήσει του συντρόφους τους στο ΣΕΒ, γιατί δυστυχώς σε λίγο δεν θα υπάρχει ανάπτυξη
Πέμπτη 12/3/2020
Ο Νέρωνας έπαιζε τη λύρα του, καθώς η Ρώμη καιγόταν. Σήμερα απλώς τουιτάρουν.
Όπως η ΕΚΤ για τη δήλωση της Λαγκάρντ ότι δεν θα αντιμετωπίσουν τα spread, και ότι υπάρχουν άλλα εργαλεία για να αντιμετωπιστούν αυτά τα προβλήματα. Το tweet ήταν απελπιστικό, και είχε άμεσα αποτελέσματα στα ιταλικά ομόλογα, γιατί άφησε να εννοηθεί ότι, αντιθέτως με τη διάσημη φράση του Ντράγκι ότι θα κάνει ό,τι χρειαστεί, τώρα δεν είναι η δουλειά της ΕΚΤ να σώσει την ευρωζώνη. Και έδωσε την εντύπωση ότι υπάρχει σε κάποιους κύκλους της ΕΚΤ ουσιαστικό έλλειμα στην κατανόηση των οικονομικών της ευρωζώνης. Στην πραγματικότητα έχουμε την κατάρρευση του μηχανισμού μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Συνεπώς, εφόσον αυτός ο μηχανισμός έχει καταρρεύσει, μια μείωση των επιτοκίων από την κεντρική τράπεζα δεν επηρεάζει όλες τις οικονομίες το ίδιο. Για αυτό τα spread είναι υπόθεση της ΕΚΤ. Γι’ αυτό η επιλογή της ΕΚΤ είναι φοβερά ανησυχητική, ιδιαίτερα αν υπονοεί ότι η Κεντρική Τράπεζα δεν θα βοηθήσει την Ιταλία.
Μου θύμισε ένα διάλογο ανάμεσα σε δυο συμβούλους στη γνωστή σειρά του BBC Yes Minister:
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 1: Στο πρώτο στάδιο λέμε ότι τίποτα δεν πρόκειται να συμβεί
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2: Στο δεύτερο στάδιο λέμε ότι ίσως κάτι συμβεί αλλά δεν πρέπει να κάνουμε κάτι για αυτό
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 1: Στο τρίτο στάδιο λέμε ότι ίσως πρέπει να κάνουμε κάτι αλλά δεν υπάρχει τίποτα που μπορούμε να κάνουμε
ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ 2: Στο τέταρτο στάδιο λέμε ότι ίσως υπάρχει κάτι που θα μπορούσαμε να έχουμε κάνει αλλά πλέον είναι πολύ αργά
Παρασκευή 13/3/2020
Έχω μια θεωρία ότι λίγο πριν από την πτώση της χούντας, και ενώ διαφαινόταν η πτώση της, το ΚΚΕ έδωσε εντολή σε ένα κλιμάκιο να ασχοληθούν αποκλειστικά με τη θεολογία και να παραμείνουν αφανείς δουλεύοντας σιωπηλά πίσω από τα χαρακώματα. Ο στόχος τους ήταν να ανελιχθούν και να μπορέσουν να έχουν θέσεις ευθύνης στη συγγραφή σχολικών βιβλίων για τα θρησκευτικά. Πως αλλιώς να εξηγήσουμε ότι τα βιβλία θρησκευτικών είναι γραμμένα λες και ο στόχος είναι να γίνει εντελώς απεχθής η θρησκεία στους μαθητές; Όποιος έχει παιδιά και έχει ρίξει μια ματιά σε αυτά τα βιβλία θα ξέρει ότι ο στόχος επετεύχθη στο ακέραιο.
Και είναι κρίμα γιατί δεν διδάσκονται οι ιστορίες της Βίβλου που έχουν διαχρονικό ενδιαφέρον δύο χιλιετιών με πολλά διδάγματα σε πιστούς και μη. Μια ενδιαφέρουσα πτυχή πολλών από αυτές τις ιστορίες είναι πόσα άδικα πράγματα γίνονται, πότε σε φυτά (βλ. την περιβόητη συκιά), πότε σε χοίρους (βλ. που εξωθούνται να πέσουν από το γκρεμό) αλλά κυρίως σε ανθρώπους, με πανούκλες, ακρίδες, κατακλυσμούς. Και βεβαίως υπάρχουν συγκεκριμένοι άνθρωποι που τραβάνε τα μύρια όσα, όπως ο Ιώβ. Πως να κατανοήσουμε αυτές τις «αδικίες»; Μια ερμηνεία είναι ότι η Βίβλος διδάσκει ότι “shit happens” και το σημαντικό είναι το πως αντιδρούν τα άτομα σε αυτές τις περιπτώσεις.
Αυτά σκεφτόμουν σε σχέση με την πανδημία που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Δυστυχώς καταστροφές συμβαίνουν και η σημασία είναι το πως αντιδρούμε εμείς ατομικά και συλλογικά. Τώρα αναδεικνύονται η σημασία των αξιών της αριστεράς: ο προγραμματισμός, η αλληλεγγύη, η ατομική και συλλογική ευθύνη, η δημόσια σφαίρα και το δημόσιο σύστημα υγείας, και άλλα πολλά.
Δευτέρα 16/03/2020
Διαβάζω ότι ο Τόνυ Μπλερ προειδοποιεί τους Δημοκρατικούς στην Αμερική ότι η επιλογή ως υποψήφιου του Μπέρνι Σάντερς θα αποτελούσε ένα «ρίσκο τεραστίων διαστάσεων» που θα μπορούσε να επιφέρει μια ήττα ανάλογη αυτής του Κόρμπυν στη Μεγάλη Βρετανία. Τελευταία ευκαιρία ίσως για τη βάση των Δημοκρατικών να εμπνευστούν από τα λόγια το Τόνυ Μπλερ υπέρ του Σάντερς. Γιατί αν φτιάχναμε μια λίστα από αυτούς στην κεντροαριστερά που υποστήριζαν και υποστηρίζουν όλα τα συμφέροντα που μας λέει ο Κάρλσον, ο Μπλερ σίγουρα θα ήταν πρώτος σε αυτή και με διαφορά.
Ευκλείδης Τσακαλώτος
Πηγή: TVXS
