Τα τελευταία χρόνια, υπήρξαν δεκάδες επιστήμονες που μίλησαν για την ηλιακή γεωμηχανική. Πρόκειται για την ιδέα που προβλέπει την αντιμετώπιση της αλλαγής του κλίματος με απελευθέρωση ειδικών αερίων στη στρατόσφαιρα της Γης ώστε να αντανακλάται μέρος της ηλιακής ακτινοβολίας και να δροσίζεται ο πλανήτης.
«Είσαι σαν να είσαι σε μια αρένα με μια μεγάλη αρκούδα (η αρκούδα είναι η κλιματική αλλαγή)», σημείωσε ο ερευνητής Jonathan Proctor του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Μπέρκλεϊ, στο Atlantic, και συνέχισε: «Το ερώτημα είναι: πρέπει να ρίξεις ένα λιοντάρι (ηλιακή γεωμηχανική) στην αρένα; Ξέρεις, ίσως θα πολεμήσουν και θα σκοτώσουν το ένα τον άλλον ή ίσως και να σε κατασπαράξουν και τα δύο μαζί».
Πρόσφατα, πολλοί ακαδημαϊκοί ερευνητές αποκάλυψαν ότι η ηλιακή γεωμηχανική, παρά τους μέχρι τώρα ισχυρισμούς, δεν θα είναι καθόλου εύκολη. Ωστόσο ακόμη και όταν μερικοί από τους πιο αφοσιωμένους ερευνητές αμφιβάλλουν για την επιτυχία της, υπογραμμίζουν πως οι σοβαρές συνέπειες της αλλαγής του κλίματος θα μπορούσαν να την καταστήσουν ακόμη και επιτακτική.
Ο Proctor και οι συνάδελφοί του πρόσθεσαν τη δική τους ανακάλυψη στην όλο και αυξανόμενη βιβλιογραφία. Αποκάλυψαν στη μελέτη τους την πρώτη παγκόσμια οικονομική προβολή του τρόπου με τον οποίο η ηλιακή γεωμηχανική θα επηρεάσει τις παγκόσμιες καλλιέργειες. Τα συμπεράσματά τους δεν ήταν θετικά. Για την ακρίβεια δείχνουν πως δεν θα πρέπει να «ποντάρουμε» στην ικανότητά μας να αντιστρέψουμε την αλλαγή του κλίματος με έναν τέτοιο τρόπο.
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη, οι επιπτώσεις της ηλιακής γεωμηχανικής θα υπερισχύσουν των ωφελειών της. Ο Proctor και οι συνεργάτες του θεωρούν ότι ο ψεκασμός της ατμόσφαιρας για τη δημιουργία μιας ομπρέλας αερίων θα μειώσει τις παγκόσμιες θερμοκρασίες, βοηθώντας τις καλλιέργειες. Αλλά ταυτόχρονα θα μειώσουν την ποσότητα ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια, παρεμποδίζοντας τη φωτοσύνθεση. Οι ερευνητές, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Nature, ανέλυσαν στοιχεία από 105 χώρες, μελετώντας με τη βοήθεια δορυφορικών παρατηρήσεων τις επιπτώσεις των εκρήξεων ηφαιστείων στην παγκόσμια γεωργία. Πρόκειται για τα ίδια αέρια που θα χρησιμοποιούσαμε στην ηλιακή γεωμηχανική. Αυτό που διαπίστωσαν ήταν αρνητικές επιπτώσεις από την «ομπρέλα» των αερολυμάτων σε πολλές ζωτικές καλλιέργειες, όπως του ρυζιού, του σιταριού και του καλαμποκιού.
Όπως είπε ο Jonathan Proctor, «είναι λιγάκι σαν να κάνεις μια πειραματική χειρουργική επέμβαση. Οι παρενέργειες της θεραπείας φαίνονται εξίσου κακές με την ίδια την ασθένεια. Η σκίαση του πλανήτη θα τον δροσίσει, όμως τα φυτά χρειάζονται επίσης φως για να μεγαλώσουν, συνεπώς το μπλοκάρισμα του φωτός του ήλιου θα επηρεάσει την ανάπτυξή τους. Στη γεωργία οι αρνητικές επιπτώσεις θα είναι τουλάχιστον ίσες σε μέγεθος με τα οφέλη».
Ένα ζωντανό παράδειγμα ηλιακής γεωμηχανικής
Το 1991, το ηφαίστειο Όρος Pinatubo στις Φιλιππίνες εξερράγη, εγχύοντας 20 μεγατόνους διοξειδίου του θείου στην υψηλή ατμόσφαιρα. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, το θειικό αέριο – το οποίο μπορεί να αντανακλά τεράστιες ποσότητες φωτός – εξαπλώθηκε στον πλανήτη. Αυτό το νέο στρώμα θειικού αερίου διασκορπίσε τόσο πολύ το φως του ήλιου που ο πλανήτης ψύχθηκε κατά περίπου μισό βαθμό Κελσίου. Τα θειικά άλατα βγήκαν εκτός ατμόσφαιρας δύο χρόνια αργότερα και η κλιματική αλλαγή συνέχισε τη σταθερή πορεία της. Τα φυτά εκείνη την περίοδο έδειχναν να ευημερούν στον ψυχρότερο κόσμο του Pinatubo. Τα δάση, ιδιαίτερα, άκμασαν και πολλοί εξέφρασαν την άποψη για σημαντικά οφέλη του ηφαιστειακού αερίου.
Οι παρενέργειες της γεωμηχανικής
Έτσι, ο Proctor και οι συνεργάτες του ανέμεναν ότι η ηλιακή γεωμηχανική θα έχει τα ίδια αποτελέσματα και στην παγκόσμια γεωργία. Ωστόσο αυτό που δεν είχε εκτιμηθεί είναι πως η ηλιακή γεωμηχανική δεν είναι ένα στιγμιαίο αλλά ένα ατελείωτο Pinatubo: αν η ανθρωπότητα δεσμευτεί στην ηλιακή γεωμηχανική του πλανήτη, τότε θα πρέπει να ψεκάζει τακτικά με θειικό αέριο τον ουρανό προκειμένου να διατηρεί χαμηλά τη θερμοκρασία της Γης.
Επιπλέον όταν η ομάδα εξέτασε τον τρόπο με τον οποίο επηρεάστηκε η γεωργία, και όχι τα δάση, στο Pinatubo -και στην έκρηξη του ηφαιστείου El Chichón του Μεξικού το 1982- διαπίστωσε τελικά ότι οι αποδόσεις των καλλιεργειών μειώθηκαν, ακόμη και μετά τον έλεγχο της θερμοκρασίας. Ειδικότερα οι παγκόσμιες αποδόσεις του καλαμποκιού μειώθηκαν κατά 9,3% και η παραγωγή σίτου και ρυζιού μειώθηκε κατά 4,8%. «Αυτό δεν το αναμέναμε» είπε ο Proctor. Υπέθεσε ότι οι καλλιέργειες αντιδρούν διαφορετικά «επειδή έχουν πολύ διαφορετική δομή από τα δάση». Τα δάση, λόγω των ψηλών δένδρων, δημιουργούν ένα μεγάλο θόλο, και στη συνέχεια το φως εξασθενεί προς τα κάτω. Όμως οι καλλιέργειες είναι ήδη στενά διαχωρισμένες και ανοικτές στο φως».
Όπως αναφέρει το Atlantic, αφού απομόνωσαν αυτά τα παγκόσμια αποτελέσματα καλλιέργειας, η επιστημονική ομάδα πρόσθεσε σε ένα γενικό μοντέλο κλίματος, προβάλλοντας τις συνθήκες της Γης από το 2050 έως το 2069. Αυτό που βρήκαν ήταν απογοητευτικό. Στον ηλιακό γεωμηχανικό κόσμο, χάρη στη βελτίωση της θερμοκρασίας, οι αποδόσεις του καλαμποκιού αυξήθηκαν κατά 6,3% λόγω των ψυχρότερων θερμοκρασιών. Αλλά μειώθηκαν κατά 5,3% λόγω της μείωσης του φωτός. Όταν καταγράφηκαν μερικές άλλες παρενέργειες της γεωτεχνικής, υπήρχε ουσιαστικά μηδενικό όφελος. Η ηλιακή γεωμηχανική δεν έχει «στατιστικά αισθητή επίδραση στις αποδόσεις», καταλήγει το έγγραφο.
Το έγγραφο έδειξε ότι «η ηλιακή γεωμηχανική δεν είναι αντι-CΟ2», δηλώνει ο Gernot Wagner, συνδιευθυντής του ηλιακού γεωμηχανικού ερευνητικού προγράμματος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ. «Έρχεται με σημαντικά πρόσθετα αποτελέσματα, πολλά από τα οποία αξίζουν περισσότερη μελέτη». «Αυτή είναι μια εντυπωσιακή μελέτη», πρόσθεσε. Ωστόσο, προειδοποίησε ότι ενώ οι ηφαιστειακές εκρήξεις είχαν πολύ παρόμοιες επιπτώσεις με την ηλιακή γεωμηχανική, δεν την αντιγράφουν τέλεια. «Τα ηφαίστεια ρίχνουν πολλά άλλα σκουπίδια εκτός από τα θειικά αέρια», είπε.
Η Katie Dagon, ερευνήτρια στο Εθνικό Κέντρο Έρευνας για την Ατμόσφαιρα, συμφώνησε ότι η έρευνα ήταν «σημαντική». «Μου άρεσε που στη μελέτη έγινε διάκριση μεταξύ της ανάπτυξης της βιομάζας και της βρώσιμης απόδοσης», αναφέρει. «Προηγούμενες μελέτες είχαν γενικά διαπιστώσει ότι η βιομάζα αυξήθηκε, αλλά λίγοι από αυτούς είχαν εξετάσει το οικονομικά σημαντικό μέρος ενός φυτού: τον καρπό του».
Βέβαια, σύμφωνα με τους ερευνητές, υπάρχουν διάφορα άλλα ζητήματα προς διερεύνηση, όπως η επίπτωση της γεωμηχανικής στην ανθρώπινη υγεία, στα οικοσυστήματα, στο προστατευτικό στρώμα του ατμοσφαιρικού όζοντος και στον καιρό, καθώς επίσης ποιός θα είναι ο υπεύθυνος να επέμβει στο «θερμοστάτη» της Γης μέσω ενός πλανητικού διαστάσεων πειράματος διασποράς σωματιδίων. «Η κοινωνία πρέπει να είναι αντικειμενική για τις τεχνολογίες γεωμηχανικής και να αναπτύξει μια ξεκάθαρη κατανόηση για τα δυνητικά οφέλη, τα κόστη και τους κινδύνους. Προς το παρόν, η αβεβαιότητα για όλους αυτούς τους παράγοντες είναι πολύ μεγαλύτερη από την κατανόησή μας», ανέφερε ο Πρόκτορ. Γι’ αυτό, όπως είπε, χρειάζονται περισσότερες έρευνες πάνω στις ανθρώπινες και περιβαλλοντικές συνέπειες της γεωμηχανικής, τόσο τις καλές όσο και τις κακές.
Πηγή: TVXS
