Μέσα στις έξι δεκαετίες που μεσολάβησαν από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης, η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης έχει αποδειχθεί, χωρίς αμφιβολία, ένα εντυπωσιακό ευρωπαϊκό επίτευγμα συνεργασίας και ειρήνης. Εν τούτοις, στη σημερινή συγκυρία, η 60η επέτειος από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης δεν είναι μια ευκαιρία εορτασμών και πανηγυρισμών, αλλά αφορμή βαθιάς περισυλλογής και προβληματισμού. Μια ευκαιρία να συλλογιστούμε τα επιτεύγματα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης μεταπολεμικά, αλλά και τους κινδύνους και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη στις μέρες μας.
Δυστυχώς, στις σημερινές ευρωπαϊκές ηγεσίες – που έχουν αποδειχθεί δραματικά κατώτερες των περιστάσεων – δεν βλέπουμε πουθενά αυτή τη διάθεση προβληματισμού, αυτοκριτικής και, το σημαντικότερο, αποφασιστικής δράσης. Αντιθέτως, πίσω από τους αναστεναγμούς ανακούφισης κάθε φορά που κάποιο ακροδεξιό, αντιευρωπαϊκό και ρατσιστικό μόρφωμα δεν καταφέρνει – ενίοτε, οριακά- να αναλάβει την εξουσία σε μια ευρωπαϊκή χώρα, βλέπει κανείς τη διάθεση να μην αλλάξει απολύτως τίποτα. Το είδαμε στις προεδρικές εκλογές στην Αυστρία, το είδαμε στις ολλανδικές εκλογές, το είδαμε και με τα αποτελέσματα των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία. «Η Ευρώπη νίκησε, η Δημοκρατία νίκησε», αυτή είναι η μόνιμη επωδός που ακούγεται, εν χορώ. Άρα, μπορούμε να συνεχίσουμε μακαρίως στην ίδια πορεία, σαν να μην συμβαίνει τίποτα… Πόσο κοντόφθαλμη είναι, όμως, αυτή η νοοτροπία, όταν δεν λαμβάνει υπόψη τον ευρωπαϊκό ακρωτηριασμό που συνιστά το Brexit, τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά της ακροδεξιάς και τη διογκούμενη αποστασιοποίηση των ευρωπαίων από την ιδέα της ενωμένης Ευρώπης, μια ιδέα που απαξιώνεται λόγω της ταύτισής της με τον νεοφιλελευθερισμό και την αποδόμηση του συμπλέγματος κοινωνικών και εργατικών δικαιωμάτων που κάποτε συνιστούσαν το λεγόμενο ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο;
Για όλους όσοι αγωνιούν πραγματικά για το μέλλον της Ευρώπης και επιθυμούν την ειρηνική συνύπαρξη και συνεργασία των Ευρωπαίων με βάση κοινές αρχές, κανόνες και αξίες, δεν μπορεί να υπάρχει κανείς εφησυχασμός και καμία αυταπάτη: η συνέχιση των ίδιων πολιτικών και της ευρωπαϊκής ομφαλοσκόπησης, μας οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην ευρωπαϊκή αποδόμηση, ουσία αν όχι τύποις. Ο νεοφιλελευθερισμός, η λιτότητα και η διάλυση της κοινωνικής συνοχής δεν είναι εναλλακτικές στον φασισμό, αλλά το πρόσφορο έδαφος στο οποίο καλλιεργείται ο φασισμός, ο ρατσισμός και ο αντιευρωπαϊσμός. Η μόνη ευρωπαϊκή «λύση» που έχει να προτείνει ο νεοφιλελευθερισμός είναι περισσότερη λιτότητα, περισσότερη ηγεμονική επιβολή των ισχυρών επί των αδυνάμων, περισσότερη διαίρεση και πολυδιάσπαση. Και όλα αυτά υπό τον μανδύα ενός, δήθεν, «ευρωπαϊσμού» που τείνει να χάσει το αληθινό νόημά του. Πρόκειται, στην ουσία, για ένα μάλλον άδοξο τέλος της ιδέας για μια ενωμένη Ευρώπη. Απέναντι σε αυτό το δυσοίωνο φάσμα, χρέος των δημοκρατικών ευρωπαίων είναι να αναζητήσουμε βιώσιμες, ρεαλιστικές, ευέλικτες και συμβατές με την πραγματικότητα και τις προκλήσεις της εποχής μας εναλλακτικές προτάσεις για το κοινό μέλλον μιας Ευρώπης «από τον Ατλαντικό ως τα Ουράλια», με βάση τη δημοκρατία και την αλληλεγγύη. Χρειαζόμαστε πραγματικά αναχώματα στο ξύπνημα των εφιαλτών του σκοτεινού ευρωπαϊκού παρελθόντος. Σε αυτόν τον αγώνα που μπορεί και πρέπει να συσπειρώσει τις προοδευτικές δυνάμεις της ηπείρου μας γύρω από ένα ελπιδοφόρο ευρωπαϊκό σχέδιο διεξόδου από το σημερινό τέλμα, τα εθνικά κοινοβούλια της Ευρώπης, η γνήσια δημοκρατική έκφραση των ευρωπαϊκών λαών, οφείλουν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.
Ποια είναι η μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί να λειτουργήσει ως αυτός ο δημοκρατικός πόλος συσπείρωσης και να προτείνει ένα νέο ευρωπαϊκό σχέδιο στους λαούς και στα κράτη της Ευρώπης; Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η δύναμη αυτή είναι μια ενωμένη και σύγχρονη Ευρωπαϊκή Αριστερά. Η διαβόητη θεωρία των δύο άκρων, στις διάφορες ενσαρκώσεις της, επιδιώκει να αποδυναμώσει τα λαϊκά ερείσματα της Αριστεράς, τοποθετώντας την άκριτα στην ίδια χορεία με την ακροδεξιά, πίσω από το επίπλαστο ιδεολόγημα του «εθνολαϊκισμού». Πρόκειται για μία ακόμα μετάλλαξη του νεοφιλελεύθερου δόγματος ΤΙΝΑ. Τίποτα, όμως, δεν είναι περισσότερο αναληθές και προσβλητικό για τους διαχρονικούς αγώνες της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για μια Ευρώπη ελεύθερη, δημοκρατική, αλληλέγγυα και κοινωνικά δίκαιη. Στην πραγματικότητα, η Αριστερά βρίσκεται σήμερα σε θέση να προσφέρει στους ευρωπαίους μια ουσιαστική εναλλακτική λύση αποδέσμευσης από το ζοφερό -και κίβδηλο- δίλημμα «νεοφιλελευθερισμός ή τανκς». Και στην πολύπαθη Ευρωπαϊκή Ιδέα την τελευταία, ίσως, σανίδα σωτηρίας της. Αυτή είναι μια θέση που συνεπάγεται, προφανώς, και μια μεγάλη, ιστορική ευθύνη για την ίδια την Αριστερά.
Αννέτα Καββαδία
Πηγή: Insider
