Με την ομιλία του γενικού γραμματέα και προέδρου της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, Σι Ζινπίνγκ, άρχισε την περασμένη Τετάρτη στο Πεκίνο το 19ο συνέδριο τoυ κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, ένα ραντεβού στα μισά της θητείας, που χρειάστηκε μόνο για να σηματοδοτήσει, στην πατρίδα και στο εξωτερικό, την παγίωση της εξουσίας του Σι, που εδώ και πέντε χρόνια είναι ηγέτης μιας αναδυόμενης χώρας.
Στη Μεγάλη Αίθουσα του Λαού, στην καρδιά της θωρακισμένης για την περίσταση πρωτεύουσας, ο εξηντατετράχρονος Σι μίλησε για τρεισήμισι ώρες μπροστά σε 2.300 συνέδρους, που συγκλήθηκαν για να ανανεώσουν την Κεντρική Επιτροπή (205 μέλη), το Πολιτικό Γραφείο (25) και τη μόνιμη Επιτροπή του Πολιτικού Γραφείου (7), δηλαδή του οργάνου που κυβερνά στην ουσία 1,36 δισεκατομμύρια άτομα.
Η ομιλία του Σι –αληθινό «πρόγραμμα» μέχρι τη λήξη της θητείας του το 2022– επικεντρώθηκε στη «στρατηγική οπτική για την ανάπτυξη του σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά στη νέα εποχή». Δηλαδή την εποχή που η μεγέθυνση δεν έχει πια διψήφιο αριθμό, όπως συνέβη κατά τη μακρά περίοδο μεταξύ της αρχής των μεταρρυθμίσεων του Ντενγκ και του 2012.
Όπως τόνισε ο πρωθυπουργός Λι Κεκιάνγκ τον προηγούμενο Μάρτη, τη φετινή χρονιά ο στόχος είναι 6,5%, η χαμηλότερη αύξηση ΑΕΠ του τελευταίου τετάρτου του αιώνα.
Ο Σι συνόψισε ως εξής το κύριο πρόβλημα του κόμματος: «Η αντίθεση που πρέπει να αντιμετωπίσουμε είναι μεταξύ μιας ατελούς και μη ισορροπημένης ανάπτυξης και του όλο και μεγαλύτερου αιτήματος μιας καλύτερης ζωής για τον πληθυσμό».
Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, κατά τη διάρκεια των πρώτων πέντε χρόνων του Σι στο τιμόνι της Κίνας, 60 εκατομμύρια Κινέζοι βγήκαν από τη φτώχια και δημιουργήθηκαν 13 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στις πόλεις. Εξακολουθούν, όμως, να υπάρχουν τεράστια περιβαλλοντικά προβλήματα, καθώς και προβλήματα διανομής εισοδήματος.
Σύνθημα κλειδί
Το σύνθημα-κλειδί, που χρησιμοποίησε ο Σι 14 φορές, είναι «μια καλύτερη ζωή».
Τα εργαλεία για να επιδιωχθεί είναι η αναπτυξιολογία, η τεχνοκρατία και ο αυταρχισμός: να δοθεί χώρος στην αγορά, αλλά εντός των ορίων του κόμματος-κράτους.
«Το άνοιγμα θα μας εγγυηθεί την πρόοδο, ενώ η απομόνωση θα μας κάνει να μείνουμε πίσω». «Η πόρτα της Κίνας δεν θα κλείσει, αντίθετα θα ανοίξει περισσότερο», υποσχέθηκε ο Σι για να καθησυχάσει τους ξένους επενδυτές και τους διεθνείς θεσμούς. «Θα προωθήσουμε τον ανταγωνισμό και την ανάπτυξη των ιδιωτικών επιχειρήσεων».
Παρόλα αυτά, οι κρατικές επιχειρήσεις θα παραμείνουν οι στυλοβάτες του συστήματος, γιατί, όπως πρόσθεσε ο κινέζος πρόεδρος, «ο στόχος δεν είναι να τις αναπροσαρμόσουμε, αλλά να τις κάνουμε ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο».
Η πορεία προς «μια μεγάλη σύγχρονη σοσιαλιστική χώρα» περιλαμβάνει δύο σταθμούς.
Ο Σι προέβλεψε ότι «ο βασικός σοσιαλιστικός εκσυγχρονισμός» θα επιτευχθεί μεταξύ 2020 και 2035, όταν θα είναι δυνατό να αρχίσει να καρποφορεί το πρόγραμμα βιομηχανικού εκσυγχρονισμού «Made in China 2025». Από το 2035 μέχρι τα μέσα του αιώνα, η Κίνα θα μπορούσε να γίνει «μια μεγάλη ευημερούσα, ισχυρή, δημοκρατική, πολιτιστικά εξελιγμένη, αρμονική και ωραία σοσιαλιστική χώρα».
Όμως, «η Λαϊκή Δημοκρατία», ισχυρίζεται ο Σι, «είναι ακόμη στο πρώτο στάδιο του σοσιαλισμού». Αυτό επιτρέπει στην ηγεσία να αναβάλλει επ’ άπειρο την επίτευξη μιας κοινωνίας ισότητας, σε μια χώρα όπου ο συντελεστής Gini παραμένει ένας από τους υψηλότερους στον κόσμο.
Στο διεθνές πεδίο, της επιτρέπει να εξακολουθεί να παρουσιάζει την Κίνα σαν τη μεγαλύτερη αναπτυσσόμενη χώρα για να αντλεί τα αντίστοιχα οφέλη.
Αυτό δεν εμπόδισε τον Σι να υπογραμμίσει το νέο, ισχυρότερο και περισσότερο επιβεβαιωμένο καθεστώς μιας χώρας που μόλις εγκαινίασε την πρώτη της στρατιωτική βάση στο εξωτερικό (στο Τζιμπουτί) και είναι ο κυριότερος εμπορικός εταίρος της μισής υφηλίου: «Δεν θα επιτρέψουμε σε κανένα να βλάψει τα συμφέροντά μας», προειδοποίησε ο κινέζος πρόεδρος.
Το «κινέζικο όνειρο»
Το «ξανάνιωμα του έθνους» και το «κινεζικό όνειρο», που ο Σι προσπαθεί να προωθήσει, περνά μέσα από την ενίσχυση των «πολιτικών, θεωρητικών, οργανωτικών» ικανοτήτων του Κομμουνιστικού Κόμματος. Μπορεί να φαίνεται παράδοξο, τη στιγμή που οι νεώτερες γενιές δίνουν μεγάλη σημασία στην καριέρα, στον πλούτο, στην οικογένεια και αφομοιώνουν με εκπληκτική ταχύτητα οτιδήποτε προέρχεται από τη Δύση. Όμως, αυτή είναι πραγματικά μια από τις σημαντικές πλευρές της ηγεσίας του Σι, που προωθείται με τέλειο κινεζικό στιλ: αναμειγνύοντας –στην οργάνωση, στην εκπαίδευση και στην προπαγάνδα- μαρξισμό, κομφουκιανισμό, πατριωτισμό και καπιταλισμό.
Το «ξανάνιωμα του έθνους», υπογραμμίζει ο Σι, «δεν θα είναι περίπατος. Η υλοποίηση του μεγάλου μας ονείρου απαιτεί μεγάλη προσπάθεια».
Γι’ αυτό το λόγο ο Σι τα τελευταία χρόνια συγκέντρωσε στα χέρια του πολλά αξιώματα και πολλή εξουσία, και ισχυροποίησε την ηγεσία (ενάντια στις περιφερειακές εξουσίες των επαρχιών και των ίδιων των υπουργών), καρπό μια συλλογικής επιλογής που έγινε στο 18ο Συνέδριο του 2012 και όχι, όπως αφήνουν να εννοηθεί ορισμένα μέσα ενημέρωσης χάριν εντυπωσιασμού, στη δίψα του Σι για εξουσία.
Για να συντρίψει τη διαφθορά, ο Σι χρησιμοποίησε το δεξί του χέρι, τον Γουάνγκ Κισά, επικεφαλής του Εποπτικού Συμβουλίου. Την προηγούμενη εβδομάδα, ο μηχανισμός παράλληλης δικαιοσύνης του κόμματος δημοσίευσε τα δεδομένα της πενταετούς εκστρατείας ενάντια σε «μύγες και τίγρεις»: τιμωρήθηκαν 1.343.000 τοπικοί αξιωματούχοι και 250 «υψηλού επιπέδου».
Το κόμμα διεκδικεί τις «επιτυχίες» του, αλλά, ο αυξανόμενος αρχηγισμός, που τις κατέστησε εφικτές, θα μπορούσε σε βάθος χρόνου να αποδειχθεί προβληματικός, γιατί δεν έχει νομοθετικά, εκτελεστικά, δικαστικά αντίβαρα. Ούτε, πόσω μάλλον, κάποιο αντίβαρο στην κοινωνία των πολιτών, που έχει σχεδόν εκμηδενιστεί από την ασφυκτική πίεση του Σι και των συντρόφων του.
Το 2012 τα μέλη της μόνιμης Επιτροπής μειώθηκαν από εννέα σε επτά και τα τελευταία χρόνια ο πρόεδρος τέθηκε επικεφαλής μιας σειράς εκτελεστικών επιτροπών με σημαντικά καθήκοντα, από την εθνική ασφάλεια μέχρι την οικονομία.
Κύμα καταστολής
Τα τελευταία πέντε χρόνια μειώθηκαν περαιτέρω οι χώροι ελευθερίας των κινέζων: στο internet, που ελέγχεται και λογοκρίνεται όλο και περισσότερο, στην κοινωνία, με μαζικό κλείσιμο μη κυβερνητικών οργανώσεων, στον κόσμο της εργασίας, με τις απεργίες να ξαναγίνονται ταμπού.
Μολαταύτα η ιστορία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας είχε πάντοτε εναλλαγές κυμάτων καταστολής και κυμάτων απελευθέρωσης και τίποτε δεν αποκλείει, μετά από τα πρώτα πέντε χρόνια, ο Σι να θελήσει να ξεκινήσει κάποιο νέο μετριοπαθές άνοιγμα.
Michelangelo Cocco
Μετάφραση: Τόνια Τσίτσοβιτς
Πηγή: Η Εποχή
