Σε εξέλιξη σχέδιο αποσταθεροποίησης από την αντιπολίτευση
Μετά την ανάκληση της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου να αναλάβει τις αρμοδιότητες της, ελεγχόμενης από τη νεοφιλελεύθερη αντιπολίτευση, Βουλής και υπό το φόβο διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την παραμονή του ή όχι στον προεδρικό θώκο, ο Νικολά Μαδούρο ανακοίνωσε την πραγματοποίηση εκλογών για το σχηματισμό συντακτικής εθνοσυνέλευσης που θα αναλάβει την αναθεώρηση του Συντάγματος της χώρας. Οι εκλογές αυτές πραγματοποιούνται την Κυριακή, 30 Ιουλίου. Η πρόταση του Μαδούρο αποσκοπούσε στην εκτόνωση της πολιτικής κρίσης που σοβεί στη Βενεζουέλα εδώ και αρκετούς μήνες, με σφοδρές συγκρούσεις μεταξύ υποστηρικτών κυβέρνησης και αντιπολίτευσης και μαχητικές διαδηλώσεις και από τα δύο στρατόπεδα.
Ώρα μηδέν
Λίγες μέρες πριν την πραγματοποίηση των εκλογών, ωστόσο, οι συγκρούσεις μαίνονται, με την αντιπολίτευση να έχει ενεργοποιήσει το σχέδιο «ώρα μηδέν». Στις αρχές Ιουλίου ο βουλευτής της νεοφιλελεύθερης αντιπολίτευσης, Χουάν Ρεκεσένς, του κόμματος «Πρώτα η δικαιοσύνη» εξήγησε χωρίς περιστροφές το σχέδιο της αντιπολίτευσης, όταν σε εκδήλωση του Διεθνούς Πανεπιστημίου της Φλόριντας των Ηνωμένων Πολιτειών ανέφερε: «Καλούμε τον κόσμο να μείνει στους δρόμους και να μην επιστρέψει σπίτια του. Η μόνη περίπτωση να φύγει ο Μαδούρο είναι να δημιουργήσουμε συνθήκες ακυβερνησίας και να θέσουμε τις ένοπλες δυνάμεις μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα… Για να εξομαλύνουν την κατάσταση σε μια χώρα που έχει παραλύσει, έχουν δύο δρόμους: ή κάνουν σφαγές ή δεν τις κάνουν». Το σχέδιο της αντιπολίτευσης, που έκδηλα έχει ως στόχο την πρόκληση πραξικοπήματος, περιλαμβάνει την πλήρη παράλυση της καθημερινότητας των πολιτών μέσα από πράξεις πολιτικής ανυπακοής, στήσιμο οδοφραγμάτων, καθημερινών διαδηλώσεων και επιθέσεων σε κυβερνητικά κτίρια.
Στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής, την προηγούμενη Κυριακή πραγματοποιήθηκε με πρωτοβουλία της αντιπολίτευσης άτυπο δημοψήφισμα, το οποίο, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της οργανωτικής επιτροπής, είχε συμμετοχή κοντά στα 7 εκατ., μισό εκατομμύριο κάτω από το σύνολο των ψήφων που πήρε η αντιπολίτευση στις εκλογές του Δεκεμβρίου του 2015. Στο δημοψήφισμα αυτό μπορούσαν να πάρουν μέρος ακόμα και Βενεζουελάνοι του εξωτερικού, ενώ τα ερωτήματα στα οποία καλούνταν να απαντήσουν οι συμμετέχοντες ήταν τρία: «Συμφωνείτε με το σχηματισμό συντακτικής εθνοσυνέλευσης;», «Θέλετε οι ένοπλες δυνάμεις να υπερασπιστούν τη σημερινή βουλή;» και «Υποστηρίζετε το σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας από υποστηρικτές και μη του Μαδούρο;». Η οργανωτική επιτροπή δεν ανακοίνωσε αποτελέσματα, αλλά θεωρείται ότι τα αποτελέσματα απηχούν συντριπτικά τις θέσεις του συνασπισμού της Δημοκρατικής Ενότητας, σχηματισμού που περιλαμβάνει το σύνολο των δυνάμεων της νεοφιλελεύθερης αντιπολίτευσης.
Διεθνής στήριξη στην αντιπολίτευση
Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος δεν έχουν καμία αξία, καθώς επρόκειτο για μια πράξη πολιτικού αντιπερισπασμού και επικοινωνίας από τη μεριά της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, θεσμικοί παράγοντες της διεθνούς κοινότητας έσπευσαν να υποστηρίξουν την κίνηση αυτή. Η Φεντερίκα Μογκερίνι, ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, επεσήμανε ότι θα υπάρξουν ενδεχόμενες κυρώσεις αν σχηματισθεί συντακτική εθνοσυνέλευση, ενώ στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντ. Τραμπ, που απείλησε με άμεσα και σκληρά οικονομικά μέτρα αν προχωρήσουν οι σχεδιασμοί του Μαδούρο, καλώντας τον πρόεδρο της Βενεζουέλας να ματαιώσει τις εκλογές. Αντίστοιχες ήταν και οι ανακοινώσεις Γαλλίας και Ισπανίας. Εξάλλου, απέναντι στις προσπάθειες του Μαδούρο στέκονται οι κυβερνήσεις Βραζιλίας, Αργεντινής, Περού, Κολομβίας και Χιλής, ενώ 100 κολομβιανοί και χιλιανοί βουλευτές προσέφυγαν στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης κατά του Μαδούρο για παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου.
Η υποστήριξη αυτή ενισχύει την υλοποίηση του σχεδιασμού της αντιπολίτευσης, που στις 20 Ιουλίου πραγματοποίησε απεργία ως δεύτερο σταθμό του σχεδίου εκτροπής που έχει ενεργοποιήσει. Τα μέσα μαζικής μεταφοράς ακινητοποιήθηκαν, ενώ οι κρατικές επιχειρήσεις ήταν μεν ανοιχτές, αλλά το προσωπικό απουσίαζε. Σε ένα σκηνικό που μοιάζει πολύ με το αντίστοιχο του 2002-2003, όταν μετά από πολύμηνες απεργίες επιχειρήθηκε η ανατροπή του Τσάβες, η μεγαλύτερη ένωση επιχειρήσεων, Fedecamaras, που τότε είχε παίξει κομβικό ρόλο, κράτησε διαλακτικότερη στάση, δηλώνοντας ότι δεν θα υπάρξουν κυρώσεις σε όσους προσέλθουν για εργασία. Στις συγκρούσεις κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων αναφέρθηκαν τέσσερις ακόμα θάνατοι διαδηλωτών, που προστίθενται στους σχεδόν 100 θανάτους της προηγούμενης περιόδου που περιλαμβάνουν θύματα και από τα δύο στρατόπεδα της πολιτικής αντιπαράθεσης. Ήδη, δηλωμένος στόχος είναι να ακυρωθούν οι εκλογές της επόμενης εβδομάδας, με ό,τι κι αν σημαίνει αυτό. Για το λόγο αυτό και προσπαθώντας να προκαταλάβουν τις αποφάσεις του προέδρου της χώρας, η αντιπολίτευση εκκινεί τη διαδικασία αντικατάστασης μελών του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που έχει εγκρίνει η Βουλή, ενώ ξεκινάνε και διαπραγματεύσεις για σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας, σύμφωνα με τις προτάσεις του δημοψηφίσματος που διενήργησαν.
Σε αρνητικό συσχετισμό
Ο πρόεδρος Μαδούρο, από την άλλη πλευρά, έχει περιορισμένο εύρος κινήσεων. Η επιλογή του να προχωρήσει σε συνταγματική αναθεώρηση, ώστε να ξεκινήσει ένας ευρύς διάλογος μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων που θα μπορούσε να λειτουργήσει εκτονωτικά, φαίνεται ότι προσέκρουσε σε τοίχο, καθώς στόχος των δυνάμεων της αντιπολίτευσης είναι η αποκαθήλωση του εγχειρήματος που οικοδομήθηκε τα προηγούμενα 20 χρόνια. Ωστόσο, αυτή τη στιγμή, όσο περιοριστική κι αν είναι η τακτική αυτή είναι και η μόνη δυνατή με δεδομένες και τις αντικειμενικές συνθήκες της βενεζουελάνικης οικονομίας. Οι κινήσεις του Μαδούρο επιμένουν στον κατευνασμό, όπως για παράδειγμα η αποφυλάκιση του Λεοπόλδο Λόπεζ, ηγέτη της αντιπολίτευσης, που φυλακίστηκε πριν τρία χρόνια μετά από μια σειρά βίαιων διαδηλώσεων πριν τρία χρόνια. Ο Λόπεζ θα εκτίσει για λόγους υγείας το υπόλοιπο της ποινής του σε περιορισμό κατ’ οίκον, χωρίς να είναι γνωστό αν αυτή η κίνηση του Μαδούρο έχει να κάνει με μια ευρύτερη συμφωνία με την αντιπολίτευση για κατευνασμό των παθών ως την ημέρα των εκλογών. Πάντως οι επιλογές της αντιπολίτευσης, όπως περιγράφηκαν παραπάνω, αφήνουν λίγα περιθώρια στον Μαδούρο, ο οποίος αναγκαστικά θα πρέπει να τις μπλοκάρει.
Η Βενεζουέλα διάγει ένα κρίσιμο χρονικό διάστημα για το μέλλον της και την πολιτειακή της ηρεμία. Η αντιπολίτευση δεν κρύβει την έλξη που νιώθει για οικείες πρακτικές παρελθόντων δεκαετιών, όταν η Λ. Αμερική ήταν η πίσω αυλή των ΗΠΑ, και πλέον μιλά ανοικτά για εμπλοκή των ενόπλων δυνάμεων. Ο πρόεδρος Μαδούρο, από την άλλη, προσπαθεί να αντιμετωπίσει τις οικονομικές αδυναμίες της χώρας, που έχουν αντικειμενικά πλήξει το βιωτικό επίπεδο των κατεξοχήν υποστηρικτών του, υπογράφοντας αρκετές νέες συμφωνίες με ξένους επενδυτές σε μια προσπάθεια να εμφανιστεί η Βενεζουέλα σαν ελκυστικός επενδυτικός προορισμός. Οφείλει, δε, να το κάνει εν μέσω μιας πολιτικής κρίσης, που έχει δημιουργηθεί και από αστοχίες της ίδιας της διοίκησής του, κυρίως στο χώρο της δικαιοσύνης, και σ’ ένα πολιτικό περιβάλλον στη Λατινική Αμερική, του οποίου ο χρονισμός δεν ευνοεί καθόλου προοδευτικές κυβερνήσεις.
Πέτρος Κοντές
Πηγή: Η Εποχή
