1. Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι παρεκτροπή. Δεν έλαχε. Είναι η επιτομή ενός συστήματος διακυβέρνησης που έχει μάθει να λειτουργεί με όρους πελατειακής διαχείρισης και θεσμικής αδιαφάνειας. Όχι μια μεμονωμένη απάτη, αλλά ένα διαρκές καθεστώς «νομιμοποιημένης» καταστρατήγησης των ευρωπαϊκών πόρων. Και οι συνέπειες είναι εδώ: οι αγρότες μένουν απλήρωτοι (πράγματι οι πληρωμές τους έχουν παγώσει), η χώρα απειλείται με πρόστιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ (και προφανώς θα τα πληρώσουμε όλοι μαζί, άσχετα που δεν “τα φάγαμε όλοι μαζί”) και η αξιοπιστία του δημόσιου ελέγχου είναι ανύπαρκτη.
2. Κι αυτά είναι τα πάνω – πάνω. Η διαρκής επιμήκυνση της απόστασης μεταξύ θεσμών και πολιτών έχει χτυπήσει ιστορικά υψηλά. Σε μια εποχή που η αντιπροσώπευση έτσι κι αλλιώς είναι από δύσκολη έως πιθανότατα αδύνατη, η λογοδοσία και η κατά το νόμο διαφάνεια θα μπορούσε να γεφυρώσει αυτό το κενό ή, τελοσπάντων, μαζί με πολλά άλλα, θα μπορούσαν να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για μείωση της απόστασης.
3. Κι όμως, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Η Νέα Δημοκρατία, στα πιο κάτω πατώματα, στον ημιδημόσιο λόγο, σε όσα λένε κάποιοι που έχουν πάρει το ρόλο του λαγού, επιλέγει να μας πει περίπου πως “συμβαίνουν αυτά”. Επιλέγει έναν δρόμο που οδηγεί σε περαιτέρω αποστοίχιση – αποχή – αηδια – αδιαφορία των πολιτών για την Πολιτική. Πρόκειται για μια επιλογή συνειδητή που θα διασώσει το πολιτικό της κεφάλαιο γιατί οι μερίδες των πολιτών που δεν επικροτούν, δεν βάζουν κάτω από το χαλί, δεν λένε “δώσε και σε μένα μπάρμπα” θα εμπεδώσουν την ιδέα που τους τριβελίζει εδώ και δεκαετίες το μυαλό: πώς τίποτα δεν λειτουργει, πώς δεν αξίζει να ασχολείσαι, πώς δεν έχει νόημα η ψήφος. Περισσότερη απόχη; Υπέροχα νέα για τη ΝΔ.
4. Η κυβέρνηση ωστόσο, μπροστά στην πίεση, προτείνει εξεταστική επιτροπή. Όχι προανακριτική. Και μάλιστα από το… 1998. Αντί για απονομή ευθυνών, επιδιώκει συμψηφισμό. Αντί για διαλεύκανση, διάχυση. Όμως οι πολίτες βλέπουν: παραιτήσεις υπουργών, εμπλοκή πρώην στελεχών, αυστηρή έρευνα από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και δικογραφίες που δείχνουν υψηλά ιστάμενους. Η πρόταση της αντιπολίτευσης για σύσταση προανακριτικής επιτροπής είναι το ελάχιστο για να υπάρξει λογοδοσία. Οτιδήποτε λιγότερο είναι συγκάλυψη. Ακόμα κι εκεί όμως προβλήματα. Ενώ η Αντιπολίτευση συντεταγμένα θα μπορούσε σε αυτό το θέμα να ομονοήσει, εντούτοις το ΠΑΣΟΚ αποφάσισε να καμωθεί τον μοναχικό πορτ παρόλ, προσδοκώντας να πάρει τα κοινωνικά εύσημα. Η στάση αυτή επιτείνει πέρα από τον προφανή αντιπολιτευτικό κατακερματισμό και την αντιπροσωπευτική αποστοίχιση.
5. Το κρίσιμο ερώτημα δεν είναι αν «ήξεραν». Είναι ότι ακριβώς έτσι έχει μάθει να λειτουργεί το σύστημα: με ψευδείς δηλώσεις, κενά στους ελέγχους, πολιτική κάλυψη και τεχνική ατιμωρησία. Κι αυτό αφορά πρώην και νυν υπουργούς, κυβερνητικά στελέχη με ενορχηστροτή το Μαξίμου. Προφανώς υπάρχει άλλος δρόμος και ειναι οι αντιστροφές όσων κάνει η Δεξιά: είναι η λογοδοσία, η διαφάνεια και μια νέα πολιτική για την αγροτική παραγωγή — όχι των επιδοτήσεων, αλλά της βιωσιμότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Χωρίς αυτά, κάθε σκάνδαλο θα είναι απλώς η συνέχεια του προηγούμενου.
