Η “τυραννία της αξίας” του Michael Sandel είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία των τελευταίων χρόνων που καταφέρνει να χτυπήσει στον πυρήνα της την ιδεολογία της υποτιθέμενης αξιοκρατίας. Η κληρονομημένη αριστεία των πετυχημένων δεν είναι τίποτε άλλο παρά ψευδοϊδεολογικό αμπαλάρισμα της κυριαρχίας τους: “ το ηθικό σύμπαν είναι έτσι διαμορφωμένο ώστε να συνδέει την ευημερία με την αξία και τα βάσανα με τις κακές πράξεις”.
Ο τρόπος επίδειξης της “αξίας” έχει συχνά μπόλικη ξιπασιά, ίσως κάποιο κούλνες, ατμόσφαιρα σουσουδισμού. Είναι άλλωστε η συμπεριφορά που μαθαίνουν πρώτη, όσοι είναι πλούσιοι και ισχυροί: πώς να καμώνεσαι – σα σώμα, σα πρόσωπο, σα φωνή, σαν αύρα- ότι είσαι άνετος. Αυτά έλεγε ο Μπουρντιέ στο βιβλίο του για την Διάκριση πριν πενήντα χρόνια και, φυσικά, είναι αλήθεια.
Τα αντίστροφα ισχύουν για την εργατική τάξη, για το λαό των σημερινών προλετάριων που ζουν ζωές χωρίς ελπίδες κοινωνικής ανόδου, έχουν μειωμένες προσδοκίες και φοράνε σαν παράσημο όχι την άνεση των γελοίων πλούσιων – που άλλωστε τους έχουν πάρει χαμπάρι – αλλά την αδυνατότητα. Γι’ αυτούς γράφει ο ΛΕΞ, για τις από κάτω κοινωνικές τάξεις, για τους νέους που έμειναν νέοι μέχρι τα 40 αναγκαστικά, όσο είναι και ό ίδιος, αυτή είναι “η χειρότερη γενιά” και γίνεται crystal clear κατανοητός από όλους και όλες:
“Άμα ρωτήσεις εδώ του μικρούς μας θα πούνε πως έχουμε μια ζωή
Γι’ αυτό και τα φράγκα από τη σεζόν τα καίνε ένα Σάββατο στη Χαλκιδική
Ο μπάρμαν θέλει καινούργια τηλεόραση και η σερβιτόρα θέλει μηχανή
Να ανοίγει το γκάζι μετά από τη βάρδια να καίει τα λάστιχα στη παραλιακή
Ανεξαρτήτως επαγγέλματος όλοι περνάν δυσκολίες
Μα όσοι δεν βγήκαν από πλούσια αρχίδια δεν βρήκαν ποτέ τους ίσες ευκαιρίες”
Βασίλης Ρόγγας
