Οι συλλογικές δράσεις έχουν μοτίβα. Αντλούμε αναπόδραστα από το οργανωτικό και ρητορικό έθος που επικρατεί στο πεδίο, σκαλίζουμε ταυτότητες που πατάνε πάνω σε παλαιότερες που αναντίρρητα έχουν μεταβολιστεί ως άξιες αντιγραφής και αναμένουμε ή δημιουργούμε πολιτικές ευκαιρίες, έτσι ώστε οι πράξεις μας να είναι το δυνατόν πιο επιδραστικές θεσμικά. Αλλιώς κίνημα δεν έχει. Η καινοτομία είναι ασύγκριτα ό,τι πιο δύσκολο εδώ· τα παραδεκτά μοτίβα επικαθορίζουν αναπόδραστα τα πάντα. Ο τόσο οξυδερκής Μαρξ κορόιδευε αυτή την κατάσταση αναφερόμενος στις επαναστάσεις του 1848.
Ο στόλος Sumud είναι εξαίρεση, γιατί η συνθήκη στην οποία επιχειρεί να πλοηγήσει είναι εξαίρεση. Ο θάνατος έχει πάει διακοπές στη Γάζα σε ζωντανή μετάδοση εδώ και δυο χρόνια. Δεν είναι πόλεμος κράτους εναντίον κράτους· άοπλοι πολίτες εκτοπίζονται, λιμοκτονούν, δολοφονούνται από εκπαιδευμένους ένοπλους. Εκτός διεθνούς δικαίου, δικαίου του πολέμου, θεϊκού ή εθιμικού δικαίου το κράτος του Ισραήλ περνάει την κόκκινη γραμμή του ανείπωτου, μετατοπίζει το μέχρι τώρα “ως εδώ”. Έγινε κράτος – δολοφόνος, τέτοιο που κινδυνεύει να ξοδέψει όλον τον πλούτο της εβραϊκής νεωτερικότητας, όπως τεκμηριώνει ο Τραβέρσο ή όπως πιο βαριά το τόνισε ο πασίγνωστος Γιουβάλ Νόα Χαράρι, που τον κοουτσάρει κι ο ανεκδιήγητος πρωθυπουργός μας: «Αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στο Ισραήλ θα μπορούσε ουσιαστικά, νομίζω, να καταστρέψει, να μηδενίσει 2.000 χρόνια εβραϊκής σκέψης, κουλτούρας και ύπαρξης».
Το Sumud είναι εξαίρεση κυρίως όμως ενδογενώς. Απλά: Πώς κάνεις κίνημα στη θάλασσα; Πώς συντονίζεις έναν στολίσκο; Πώς δεν τα θαλασσώνεις όταν πολλές εθνικότητες συμμετεχόντων με διαφορετικές νοοτροπίες, ετοιμάζονται και φεύγουν από λιμάνια διαφορετικά (φιλικά κι όχι τόσο φιλικά) με εθελοντές όλων των ειδών, όλων των ηλικιών; Πως τα βάζεις με τον καιρό και με τον αντίπαλο να στέλνει ντρόουνς με φωτιά ως προειδοποίηση του τι θα επακολουθήσει; Πώς κι από που πλοηγείς σε σχηματισμό, πως αναπτερώνεις το ηθικό των μη θαλασσινών ανθρώπων που συνιστούν τα πληρώματα; Στιγμές – στιγμές νιώθω πως ούτε εμείς οι από μέσα δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τους τρόπους που όλο αυτό δημιουργείται.
Δεν είμαστε οι Διεθνείς Ταξιαρχίες του ισπανικού εμφυλίου. Δεν πάμε για πόλεμο. Δεν είμαστε μέλη ή στελέχη μπαρουτοκαπνισμένου κομμουνιστικού κόμματος. Δεν είμαστε ναύτες πολεμικών πλοίων. Δεν έχουμε όπλα, μόνο γάλατα για τα μωρά. Δεν έχουμε κανένα κράτος από πίσω μας να μας στηρίζει.
Κι όμως, υπάρχει ένα μαστίγιο που μας δέρνει στα πισινά μας όλη την ώρα. Τα συναισθήματα είναι ο πόρος που εδώ και κάποια σχετικά λίγα χρόνια, τα καταλαβαίνουν ως πολύ σημαντικά οι πολιτικοί επιστήμονες. Η συναισθηματική στροφή στις κοινωνικές επιστήμες αλλά και στον τρόπο του καπιταλισμού είναι σαφέστατη. Ωστόσο, κι εδώ εξαίρεση.
Τα “λυπητερά πάθη”, όπως η ντροπή για όσα συμβαίνουν στη Γάζα, η ντροπή για λογαριασμό των κρατών από τα οποία προερχόμαστε, θα έλεγε κανείς πως είναι αδύνατον να κινητοποιούν. Κι όμως, συμβαίνει το αντίθετο. Ντρέπεσαι να μην κάνεις κάτι που θα αυξήσει τη συνειδητοποίηση κατακόρυφα.
Απ’ την άλλη, λένε οι επιστήμονες που μελετούν τη συλλογική δράση, πως όσα ζητάς, απαιτείται να είναι, να γίνονται αντιληπτά ως μαχητά για να αυξηθεί η δέσμευση. Κι όμως, λίγες είναι οι ελπίδες μας να περάσουν οι κονσέρβες μας στη Γάζα, άλλα εμείς πλοηγούμε τώρα δα προς τα εκεί.
Λίγο ακόμα σε αυτό, ως κλείσιμο. Στη Μήλο που βρίσκεται το ελληνικό τμήμα του στόλου μας λόγω καιρού παρακολουθήσαμε το ντοκιμαντερ “48”. Οι συντελεστές του έχουν σαλπάρει μαζί μας. Οι Παλαιστίνιοι που μιλούσαν εκεί στο τέλος έλεγαν πως δεν είναι θύματα, να μην τους βλέπουνε έτσι, το σιχαίνονται: είναι αγωνιζόμενοι άνθρωποι. Σε μια εποχή που η θυματοποίηση είναι παριστάνειν και κυρίαρχη κουλτούρα μαζί, σε μια εποχή που οι Ισραηλινοί καμώνονται τα θύματα ενώ είναι θύτες καταδικασμένοι από νόμους πιο παλιούς από τον νόμο που επικρατεί, οι Παλαιστίνιοι κάνουν κάτι τόσο μεσογειακό, κάτι τόσο ακατάβλητα γήινο για να δείξουν ότι θα είναι εκεί στους τόπους τους και στο μέλλον.
Οι λεμονιές, οι ελιές περνούν υπό την εποπτεία ενός νεότερου μέλους της οικογένειας κάθε είκοσι χρόνια. “Δικό σου το δέντρο, το υιοθέτησες σαν παιδί σου”. Αυτό, αυτό και μόνο του, δε νικιέται με στρατούς. Δε νικιέται γιατί είναι πάνω από μάχες, είναι κίνηση εμμένειας, πάνω από την Ιστορία.
