O Τhe Krank είναι ένας νεαρός καλλιτέχνης που έγινε ευρύτερα διάσημος πολύ πρόσφατα. Για λογαριασμό της Μπιενάλε των Παξών δημιούργησε στο Αυλάκι με μαύρες πέτρες ένα τεράστιο «SOLD». Στη λευκή παραλία έγραψε, που λέμε, υπέροχα. Ο The Krank δήλωσε στα Μικροπράγματα και τη Βάνα Κράβαρη πως το έργο του είναι «μια πολιτική δήλωση για όλα όσα συμβαίνουν στα νησιά και τις παραλίες. Η τοποθέτηση της λέξης SOLD στο έδαφος θυμίζει τις σφραγίδες που χρησιμοποιούνται σε ταμπέλες στις πωλήσεις ακινήτων και λειτουργεί ως μια μορφή διαμαρτυρίας ενάντια στην εμπορευματοποίηση των φυσικών πόρων».
Κι έχει δίκιο. Πριν από λίγες μέρες το cnn.gr σε ρεπορτάζ του, μας πληροφόρησε πως περίπου 8.500 παραχωρήσεις έχουν γίνει σε παραλίες σε όλη την Ελλάδα, σύμφωνα με τον νέο νόμο που ψηφίστηκε. Οι «απάτητες παραλίες», εκεί δηλαδή όπου θα απαγορεύεται κάθε εμπορευματική δραστηριότητα, είναι μόλις… 238. Βεβαίως, αν κανείς μπει και ενδελεχώς ελέγξει τα ρεπορτάζ για τον νέο αυτό νόμο, θα νομίσει πως πάει, γίναμε πλέον Σουηδία στη ρύθμιση και στον έλεγχο. Τι My Coast, δηλαδή εφαρμογή στο κινητό όπου οι πολίτες θα μπορούν να καταγγέλλουν αυθαιρεσίες των παραχωρησιούχων, τι drones θα πετάνε, τι μεικτά κλιμάκια θα κάνουν έλεγχους! Έχει νικήσει το Κίνημα της Πετσέτας και δεν το γνωρίζουμε!
Να δείτε, όμως, και τι δόλιος είναι ο αλγόριθμος, πειραγμένος θα τολμούσε να πει κανείς. Την προηγούμενη εβδομάδα έγινε διάσημη μια φωτογραφία που έδειχνε πολλές σκηνές στην υπέροχη παραλία Θαψά της Εύβοιας. Κατευθείαν οι μεγάλες εταιρείες του Tύπου μυρίστηκαν αίμα και η αστυνομία επενέβη τάχιστα έτσι ώστε να κοπούν πρόστιμα, αλλά και ο βήχας των κατασκηνωτών. Θα μπορούσαμε να εικάσουμε πως εδώ όλα λειτουργούν υπέρ της κυβερνητικής πρωτοβουλίας για τις παραλίες: H ΝΔ είναι ο τιμωρός των παρανομούντων παραχωρησιούχων, αλλά και των ασύδοτων πολιτών που βάζουν τις σκηνές τους σε πανέμορφες παραλίες. Και έτσι και γιουβέτσι δηλαδή. Win-win.
Αναζητώντας τις πληροφορίες για όλα τα παραπάνω, αναρωτήθηκα αυθεντικά: είναι δυνατόν να μην κατανοούν όσοι ενημερώνονται γι’ αυτά τα θέματα πως το παιχνίδι είναι στημένο, ως προς τη ροή της πληροφορίας, ως προς την έμφαση των ρεπορτάζ, ως προς την αποτύπωση συγκεκριμένων, καλώς και κακώς, κειμένων σε ό,τι αφορά τις παραλίες; Κι όμως είναι. Οι ερωτήσεις, αν πρέπει να τις βάλουμε σε μια σωστά ιεραρχημένη σειρά, πάνε περίπου ως εξής. Πώς είναι δυνατόν να περιφράσσονται ως ιδιωτικές ολοένα και περισσότερες παραλίες από ξενοδοχεία, από οργανωμένα κάμπινγκ, από βίλες, ενώ είναι υποχρεωτικά κοινόχρηστες; Πώς είναι δυνατόν να απαγορεύεται η πρόσβαση σε όλους και όλες από παραχωρησιούχους και να σου ζητούν εισιτήριο για να πας να κολυμπήσεις; Κατά ποιον τρόπο είναι δυνατόν να λειτουργούν για χρόνια και χρόνια παράνομες καντίνες και ταβέρνες πάνω στην άμμο, ενώ αυτό απαγορεύεται; Ή –όλα τα παραπάνω σε μια ερώτηση– πόσες είναι οι ιδιωτικές παραλίες στην Ελλάδα, πόσο μεγάλο είναι το πάρτι από τον αφορολόγητο τζίρο και τα μπαχτσίσια σε αστυνομία και δήμους, και εμείς γιατί το ανεχόμαστε;
Με έναν τρόπο τα ερωτήματα έχουν απαντηθεί από τα πιο επίσημα χείλη. Σκεφτείτε πως πέρυσι ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου αγανάκτησε τόσο που είχε αποστείλει εγκύκλιο σε όλους τους εισαγγελείς, τονίζοντάς τους πως «ιδιωτικές παραλίες ο νόμος δεν γνωρίζει! Αν δε, ενάντια στον νόμο και ανήθικα κοινωνικά, στις περιοχές αρμοδιότητάς σας υπάρχουν τέτοιες, λόγω της μακροχρόνιας παντελούς αδιαφορίας των αρχών και της έλλειψης παντός ελέγχου, πρέπει με την εισαγγελική δράση μας να επαναφέρουμε τα πράγματα στην προτέρα νόμιμη κατάσταση! Όχι μόνοι μας, βεβαίως, αλλά με τη συνδρομή όλων των εμπλεκομένων φορέων».
Ιδιοκτησιακές λογικές στα ελεύθερα κάμπινγκ ανά την Ελλάδα έχουμε δει ουκ ολίγες. Άνθρωποι που επειδή είχαν μείνει κάποτε κάπου να θεωρούν πως είναι περίπου δικό τους μέρος, φωνές, σκουπίδια και ηχεία εκτός ορίων, «καβάτζες» λες και είναι ακίνητα, αμάξια… Ωστόσο, ούτε παντού είναι έτσι, ούτε είναι δα και τόσοι πολλοί οι ελεύθεροι κατασκηνωτές σε σχέση με τους τουρίστες. Η φέρουσα ικανότητα των παραλιών μας ως προς το οικολογικό αποτύπωμα μάλλον πλήττεται περισσότερο από τους 35 εκατομμύρια τουρίστες ανά έτος, παρά από τους 35 χιλιάδες ελεύθερους κατασκηνωτές (και επίτηδες υπερβάλλω στον αριθμό τους).
Η οικειοποίηση μιας παραλίας για να την χαρούμε, να την μοιραστούμε, για να γουστάρουμε, μπορεί να γίνει αλλιώς. Ήπια, πράγματι ρυθμισμένα, ακόμα και με τη συνδρομή των δήμων σε καθαριότητα και ό,τι άλλο. Συγκεκριμένες παραλίες μπορούν να «παραχωρούνται» στους πολίτες, έτσι ώστε αυτοί, αν το θέλουν, να διαμένουν εκεί. Ευτυχώς υπάρχει και το υπέροχο υπόδειγμα της Τήλου, για να μην μας λένε πως λέμε ουτοπίες. Να μπορέσουμε, και σε αυτό το ζήτημα, να διακρίνουμε την ταξικότητα και να κατανοήσουμε πως στον καπιταλισμό η αέναη μετατροπή του χώρου από αξία χρήσης σε ανταλλακτική αξία θα δημιουργήσει τελικά τέτοιες κοινωνικές σχέσεις, που όλοι και όλες θα θεωρούν αδύνατη την ύπαρξη ελεύθερου χρόνου χωρίς τη φαντασμαγορία των εμπορευμάτων. Και να μην το επιτρέψουμε.
Βασίλης Ρόγγας
