Σε μια πρόσφατη εκδήλωση του Ινστιτούτου Έτερον για τις εκλογές, ο Παναγιώτης Κουστένης, αναλύοντας την ψήφο των νεότερων γενεών, τόνισε ότι μπορούμε να διακρίνουμε πως gen z και millennials συγκροτούνται ως οιονεί κοινωνική τάξη και μάλιστα πληττόμενη. Πουθενά αλλού δεν είναι φανερότερο αυτό από το πεδίο της στέγης: είναι περίπου αδύνατον να βρει κανείς έστω και έναν άνθρωπο κάτω από 45 που να έχει αγοράσει ή/και αποπληρώσει το σπίτι του με δικά του χρήματα.
Η αλήθεια αυτή, δηλαδή η σύνολη στεγαστική κρίση ως επιφαινόμενο σημαντικών ταξικών υποχωρήσεων και ηττών των από κάτω κατά τη διάρκειά της κρίσης και μέχρι σήμερα, τεκμαίρεται από οποιοδήποτε στατιστικό δεδομένο υπάρχει σε οποιαδήποτε μελέτη, ακόμα και σε εκείνες που παραγγέλνουν οι εταιρείες του real estate.
Τα στατιστικά λένε πως:
Ενώ περίπου το 85% ιδιοκατοικούσε το 2005, τώρα (2023) το ποσοστό αυτό έχει κατέβει στο 72,8%, περίπου 12 ποσοστιαίες μονάδες σε λιγότερο από 20 χρόνια. Πλέον είμαστε στην 20η θέση ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης στην ιδιοκατοίκηση. Δηλαδή η μεγαλύτερη συλλογική επένδυση των ελληνικών οικογενειών από τον πόλεμο και έπειτα, η στέγη, ως καβάτζα για την κακή την ώρα, κληρονομιά και τρόπος ελάττωσης του κόστους ζωής, απομειώνεται.
Στη χώρα μας η συσσωρευτική αύξηση των ενοικίων από το 2018 έως και το 2022, κυμάνθηκε περίπου στο 40%. Παράλληλα, η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στο κόστος στέγασης στο σύνολο των χωρών της Ευρωζώνης: το 36,9% των Ελλήνων ζουν σε νοικοκυριά με καθυστερήσεις σε στεγαστικά δάνεια, ενοίκια ή λογαριασμούς κοινής ωφέλειας. Το 27% των Ελλήνων ξόδεψε το 2022 πάνω από το 40% του εισοδήματός του για το κόστος στέγασης, ενώ συνολικά, για όλα τα νοικοκυριά στην Ελλάδα, το κόστος αυτό διαμορφώθηκε σε 34,2% για το 2022, έναντι 19,9% κατά μέσο όρο για την Ευρώπη των 27.
Από την άλλη μεριά, το 41,5% των ακινήτων που είναι αναρτημένα σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης έχουν αποκτηθεί ακριβώς για τον σκοπό αυτό, δηλαδή για να αξιοποιηθούν επενδυτικά. Παράλληλα, οι οικοδεσπότες που καταχωρούν στην πλατφόρμα περισσότερα από δύο ακίνητα αυξάνονται διαρκώς (αγγίζοντας πια το 62,5%).
Ο David Harvey έχει επανειλημμένα μιλήσει για τις οικονομικές συγκρούσεις που προκύπτουν με διακύβευση την πόλη, την ταξική πάλη δια του χώρου, για την απαίτηση για «απόκτηση μεγαλύτερου ελέγχου επί της χρήσης του πλεονάσματος» και ίσως και τις ίδιες τις συνθήκες παραγωγής του. Εμείς έχουμε αργήσει να τους ορμήξουμε, αλλά ευτυχώς η «οργάνωση και πάλη για τη δημιουργία των κοινών της πόλης» ξεκινάει.
Βασίλης Ρόγγας
