Η πόλη της Νέας Υόρκης αποτελεί την τελευταία περίπτωση στον ολοένα και αυξανόμενο κατάλογο δημοφιλών προορισμών που παίρνουν μέτρα περιορισμού του Airbnb. Νωρίτερα μέσα στη χρονιά, η Φλωρεντία ανακοίνωσε την απαγόρευση έκδοσης νέων αδειών βραχυχρόνιας μίσθωσης μέσα στο ιστορικό της κέντρο. Από την Ευρώπη έως τις ΗΠΑ, οι πόλεις έχουν αρχίσει να επιβάλουν περιορισμούς στις βραχυχρόνιες ενοικιάσεις για να αντιμετωπιστούν οι αρνητικές επιπτώσεις. Η γνωστή διαδικτυακή πλατφόρμα, η οποία δίνει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να νοικιάζουν τα σπίτια τους ή δωμάτια των σπιτιών σε τουρίστες, έχει κατηγορηθεί ότι αυξάνει τις τιμές των κατοικιών, διώχνει τους μόνιμους κατοίκους με τη μετατροπή ολόκληρων γειτονιών σε μέρη που δεν απευθύνονται σε αυτούς, καταπονεί υπέρμετρα τις υποδομές των πόλεων και τροφοδοτεί τον υπερτουρισμό.
Ομως, η περίπτωση της Νέας Υόρκης αποτελεί έναν ενδιαφέροντα «πιλότο» για το πώς θα εξελιχθεί η ιστορία γύρω από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, αφενός, διότι είναι μια μητρόπολη του σύγχρονου καπιταλιστικού κόσμου, αφετέρου, διότι τα μέτρα έχουν χαρακτηριστεί πολύ σκληρά. Ο τοπικός «Νόμος 18» είναι τόσο αυστηρός, που δεν περιορίζει απλώς τον τρόπο λειτουργίας του Airbnb στην πόλη, αλλά σύμφωνα με την ίδια την εταιρεία πρόκειται για μια de facto απαγόρευση. Οι ρυθμίσεις προβλέπουν ότι οι ενδιαφερόμενοι οικοδεσπότες πρέπει να εγγραφούν σε ένα μητρώο, το οποίο διαχειρίζεται ο δήμος, και μόνο όσοι μένουν στο μέρος που διαθέτουν προς ενοικίαση και παράλληλα είναι παρόντες όταν κάποιος φιλοξενείται πληρούν τις προϋποθέσεις για να πάρουν την πολυπόθητη άδεια βραχυχρόνιας μίσθωσης για λιγότερο από 30 ημέρες. Η Airbnb προσέφυγε στα δικαστήρια ενάντια στον Δήμο της Νέας Υόρκης, αλλά το ανώτατο πολιτειακό δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της εταιρείας, κρίνοντας ότι οι περιορισμοί ήταν «εντελώς λογικοί».
Μεταξύ Αυγούστου, που τέθηκαν σε εφαρμογή τα νέα μέτρα, και Οκτωβρίου ο αριθμός των βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων στην Νέα Υόρκη μειώθηκε ραγδαία σύμφωνα με την Inside Airbnb, μια ακτιβιστική ομάδα που παρακολουθεί τις καταχωρίσεις βραχυχρόνιων μισθώσεων σε διάφορες πόλεις. Παράλληλα, αν και πρώιμα, τα στατιστικά καταδεικνύουν μια τάση αποσυμπίεσης του ύψους των ενοικίων, τα οποία είχαν φτάσει σε ύψος-ρεκόρ τον Αύγουστο, ενώ αυξάνεται και η προσφορά στη μακροχρόνια μίσθωση. Για μια πόλη όπου 1 στα 3 νοικοκυριά ξοδεύει τουλάχιστον το ήμισυ του εισοδήματός του στο ενοίκιο, ενώ το 55% των κατοίκων ξοδεύει περίπου το ένα τρίτο του εισοδήματός του για κάλυψη στεγαστικών αναγκών, το ζήτημα μείωσης της τιμής των ενοικίων αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα. Αν, μάλιστα, γίνει και διαχωρισμός βάσει εισοδήματος, καθώς σύμφωνα με μελέτη του 2021 το 84% των 475.000 νοικοκυριών που βρίσκονται κάτω από το όριο της φτώχειας επιβαρύνονται σε τέτοιο βαθμό από το ενοίκιο που είναι στα πρόθυρα της έξωσης λόγω αδυναμίας αποπληρωμής του, γίνεται εύκολα αντιληπτό το πόσο κρίσιμο είναι για τη δημοτική Αρχή της Νέας Υόρκης να λάβει μέτρα που εξασφαλίζουν τη μόνιμη κατοικία στην πόλη.
Βέβαια, η βραχυχρόνια μίσθωση αποτελεί μία μόνο από τις αιτίες αύξησης του στεγαστικού κόστους. Η δομή της οικονομίας σε πόλεις όπως η Νέα Υόρκη δίνει περιθώρια αισχροκέρδειας στο πλαίσιο του real estate και της κατοικίας ακόμη και χωρίς τον παράγοντα των βραχυχρόνιων μισθώσεων στην εξίσωση, καθώς η ιδιοκτησία της γης είναι σε μεγάλο βαθμό συγκεντρωμένη στα χέρια του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Παρ’ όλα αυτά, το γεγονός ότι τέτοιου είδους παγκόσμιες μητροπόλεις λαμβάνουν αυστηρά μέτρα περιορισμού των βραχυχρόνιων μισθώσεων τύπου Airbnb και τα βάζουν με εταιρείες κολοσσούς καταδεικνύει ότι υπάρχει σοβαρός αντίκτυπος σχετικά με την εξασφάλιση προσιτής στέγης και την εν γένει λειτουργία της κατοικίας από την επέκταση των βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Ο Βασίλης Δελής είναι πολιτικός επιστήμονας
