Εγκρίθηκε ψήφισμα σε βάρος της Ελλάδας από το ευρωκοινοβούλιο το οποίο αμφισβητεί ότι η χώρα ικανοποιεί τις αρχές και τις αξίες ενός κράτους δικαίου. Τα σημεία του ήταν πολλά: οι παρακολουθήσεις, η αστυνομική βία, η δολοφονία Καραϊβάζ, τα Τέμπη, η Πύλος, η μη διερεύνηση αυτών των θανάτων, κ.λπ. Τι σημαίνει για την Ελλάδα αυτή η εξέλιξη;
Είναι η πρώτη φορά στην μεταπολίτευση που εκδίδεται ένα καταδικαστικό ψήφισμα για την Ελλάδα για το κράτος δικαίου. Μάλιστα, ψηφίστηκε από μια ευρεία πλειοψηφία, εκτός από τη συντριπτική πλειονότητα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και της ακροδεξιάς. Η καταδίκη ξαναφέρνει στο επίκεντρο το ότι υπάρχουν δομικά θέματα στο κράτος δικαίου σήμερα και ότι αυτά, αν και δεν συζητιούνται στην Ελλάδα, είναι κοινός τόπος στην Ευρώπη. Τίθεται λοιπόν το ερώτημα πώς θέματα που είναι στον πυρήνα των δικαιωμάτων και της απονομής της δικαιοσύνης, αλλά όχι στο κέντρο της δημόσιας συζήτησης, μπορούν να συγκινήσουν και να κινητοποιήσουν ευρύτερο κόσμο.
Η κυβέρνηση, με το νόμο που φέρνει για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, προσπαθεί να παρακάμψει το Σύνταγμα, στοχοποιώντας τους φοιτητές και καθηγητές που υπερασπίζονται το δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο. Είναι πλέον και αντισυνταγματική η κυβέρνηση;
Η κυβέρνηση καταπατά το άρθρο 16 του Συντάγματος με την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων και επομένως είναι αντισυνταγματική. Και συγχρόνως παρουσιάζει τους φοιτητές σαν παραβατικούς, αν όχι εγκληματίες, που πρέπει να παταχθούν. Είμαστε με τον αγώνα των φοιτητών και της πανεπιστημιακής και εκπαιδευτικής κοινότητας, γιατί η περιφρούρηση του δημόσιου πανεπιστημίου αφορά ευρύτερα την κοινωνία. Πέρα από το πόσο βασικό είναι η παιδεία να παραμείνει δημόσιο αγαθό, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πόσο είναι συνυφασμένη η ζωή από το ‘74 και μετά με το δημόσιο πανεπιστήμιο σαν ως χώρο εκπαίδευσης, έρευνας, κοινωνικής κινητικότητας, δημόσιου διαλόγου, πολιτισμού, κοινωνικοποίησης και πολιτικοποίησης.
Όλο και πληθαίνουν τα γεγονότα που συνηγορούν ότι η κυβέρνηση παρανομεί. Πέρα από το ψήφισμα, που θα έλεγα ότι ήταν η κορωνίδα, εκδόθηκε μία ακόμα καταδικαστική απόφαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τις επαναπροωθήσεις και την αντιμετώπιση των πλοιαρίων με πρόσφυγες, ενώ έκθεση της Frontex για την Πύλο καταλογίζει ευθύνες στο Λιμενικό για το πολύνεκρο ναυάγιο και στις ελληνικές αρχές για το πώς δεν διερευνάται η υπόθεση. Ένα ακόμα περιστατικό που επιχειρείται να χαθεί στη λήθη. Ποιος είναι ο ρόλος της Αριστεράς στο πώς συζητείται και αντιμετωπίζεται μεταναστευτικό; Μήπως πρέπει να το θέσει πιο επιτακτικά και πιο οργανωμένα;
Το έγκλημα της Πύλου είναι μία τομή· πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα ναυάγια στην ιστορία της Μεσογείου. Αποτελεί συγχρόνως μια συνέχεια της πολιτικής της αποτροπής και τον παράνομων επαναπροωθήσεων, που εφαρμόζει όλα αυτά τα χρόνια η ΝΔ και πολλές φορές. Είναι η συνέχεια της ρητορικής της περί υβριδικής απειλής και εισβολέων και της αντιμετώπισης του μεταναστευτικού σαν ένα ζήτημα ασφάλειας και στρατιωτικοποίησης. Είναι πολύ σημαντικό σε αυτό το περιβάλλον πώς στέκεται η Αριστερά. Θα πρέπει καμία εκδοχή της Αριστεράς να μην μιλά για την «ανάγκη του τείχους» ή για «εισβολείς», αλλιώς πώς μετά να μιλήσει πειστικά για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, την ανάγκη για ένταξη και συνύπαρξη. Να τονίζουμε ότι ο ανθρωπισμός, η αλληλεγγύη, ο αγώνας ενάντια στο ρατσισμό, την ξενοφοβία, τη βία είναι ταυτοτικά στοιχεία της Αριστεράς αλλά και ουσιαστικά. Και αυτό πρέπει να το προβάλλουμε με θάρρος ακόμα και αν δεν είμαστε πλειοψηφικοί. Επί της ουσίας αυτός ο κόσμος είναι πλούτος. Αναζωογονεί την ελληνική κοινωνία και την στηρίζει. Το καλοκαίρι να θυμίσω έλειπαν περίπου 220.000 εργαζόμενοι για την εστίαση, τα χωράφια, την οικοδομή. Από την άλλη, ξέρετε πόσα σχολεία θα είχαν κλείσει αν δεν είχαν στηριχθεί από τα προσφυγόπουλα στην περιφέρεια; Την ανάγκη ένταξης και συνύπαρξης με αυτούς τους ανθρώπους πρέπει να την αναδεικνύουμε με καμπάνιες ευαισθητοποίησης και να παίρνουμε κοινές πρωτοβουλίες στις γειτονιές και τα σχολεία. Θυμάμαι, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οργανώθηκε μια μεγάλη γιορτή στη δομή του Ελαιώνα με τη συμμετοχή όλων των σχολείων της περιοχής. Ανάμεσα στα παιδιά, τους μαθητές, ήταν και παιδιά με γονείς ακροδεξιούς. Για να μην χάσουν τη γιορτή του σχολείου τους ήρθαν στη δομή, και ήπιαν τσάι και χυμό με τους γονείς των προσφυγόπουλων. Αυτά τα πράγματα δημιουργούν σχέσεις, φέρνουν αλλαγή, το είδαμε να συμβαίνει.
Αυτές τις μέρες βρίσκεται στη φάση ψήφισης το νομοσχέδιο για την ισότητα στον πολιτικό γάμο, ένα νομοσχέδιο που αναγνωρίζει δικαιώματα σε μέλη της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας ενώ αφήνει στην αορατότητα άλλα. Παρόλα αυτά κάτι αλλάζει..
Χαίρομαι που ήρθε αυτός ο νόμος, ακόμα και με τις ατέλειες που έχει. Οφείλεται στον αγώνα των ΛΟΑΤΚΙ+ κινημάτων, που διεκδικούσαν -και τώρα εν μέρει το καταφέρνουν- ισονομία και άρση των διακρίσεων. Θα έπρεπε να είχε ψηφιστεί από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, και έχουμε ευθύνες όσοι και όσες από εμάς είχαμε θέσεις ευθύνης στον κόμμα τότε. Αυτός ο νόμος όμως έχει ατέλειες. Περιορίζει τη δυνατότητα των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων κυρίως ανδρών και των τρανς ατόμων στην τεκνοθεσία και τους απαγορεύει την πρόσβαση στην ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και στην παρένθετη κυοφορία. Αυτό είναι ένα θέμα που έχει φέρει μεγάλη διαμάχη. Θεωρώ ότι επειδή είναι θέμα ισονομίας δεν μπορείς να αποκλείσεις μία ομάδα ανθρώπων από ένα δικαίωμα. Να συζητήσουμε το νόμο για την παρένθετη κυοφορία, που ισχύει από το 2002, όχι όμως τώρα που είναι να συμπεριλάβει ή να μην συμπεριλάβει τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα. Ο νόμος πρέπει να ισχύει για όλους, χωρίς εξαιρέσεις. Πρέπει να ψηφίσουμε τον νόμο, είναι αυτονόητο. Και να προχωρήσουμε, διευρύνοντας τον αγώνα.
Να συζητήσουμε τις δικλείδες ασφαλείας και το νομικό του πλαίσιο, διότι πραγματικά υπάρχουν θέματα εκμετάλλευσης γυναικών, trafficking, ζητήματα βιοηθικής, κλπ. Όχι όμως τώρα. Όλη η τρανσφοβία, ομοφοβία, λοατκιφοβία έχει εστιαστεί στη γονεϊκότητα, αντί να συζητάμε πώς πρέπει να μεγαλώνει ένα παιδί σε ένα περιβάλλον αγάπης και ασφάλειας ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό των γονιών. Σε αυτή τη μάχη για την ισότητα στο γάμο, ο προοδευτικός κόσμος, το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα, το φεμινιστικό κίνημα, όλοι, όλες, όλα που μάχονται για τη χειραφέτηση και την ισονομία πρέπει να βρεθούμε από την ίδια πλευρά, παρά τις διαφορετικές απόψεις σε επιμέρους θέματα.
Σε αυτό συμβάλλει και ο χώρος της Αριστεράς, με το ΚΚΕ και την ΟΚΔΕ να εκδίδουν αποφάσεις που είναι τρανσοφβικές και ομοφοβικές.
Κινούνται στα όρια του σκοταδισμού, με επιχειρήματα αντιεπιστημονικά, ξεπερασμένα, αδιανόητα για την Αριστερά. Οι αντιδράσεις για την ισότητα στον πολιτικό γάμο πολύ σύντομα θα ξεπεραστούν, από τη στιγμή που θα αποτελέσει νόμο του κράτους. Είναι ώριμη η κοινωνία και στην πλειοψηφία της το αποδέχεται. Στην Αμερική ζούσα για μεγάλο διάστημα με μια ομόφυλη οικογένεια με ένα παιδί. Έβλεπα όχι μόνο την αγάπη των γονιών του, αλλά και το πώς το υποδέχτηκαν στο σχολείο και πόσο η ορατότητα και η πλαισίωση ήταν αυτή που άλλαζε την κοινωνία και έφερνε την αποδοχή.
Γιατί η κοινωνία δεν αντιδρά μαζικά στις παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων, στους ανθρώπους που χάθηκαν με ευθύνη του κράτους ή στους θεσμούς που ξεφτιλίζονται; Έχει σχέση με την άνοδο της ακροδεξιάς;
Ο κόσμος είναι κουρασμένος από τις συνεχείς κρίσεις, απογοητευμένος από το ότι δεν καλυτερεύει η ζωή του και από την Αριστερά, πιεσμένος να επιβιώσει και δεν βλέπει ορατή μια εναλλακτική στη Νέα Δημοκρατία. Νομίζω για αυτό φτάσαμε στην εξατομίκευση του αγώνα. Παρόλα αυτά δεν είναι όλα γραμμικά. Η νίκη του Δούκα στο δήμο Αθηναίων δείχνει ότι δεν είναι αήττητη η Δεξιά, όπως και οι εμβληματικές νίκες, βασισμένες στο ουσιαστικό έργο τους, του Σίμου Ρούσσου και του Χρήστου Βρεττάκου. Υπάρχουν αντιστάσεις, για παράδειγμα για τις γυναικοκτονίες, την Πύλο ή την Γάζα. Υπάρχουν κοιτίδες αντίστασης, τις οποίες πρέπει να αναπτύξουμε αν μιλήσουμε στον κόσμο με ειλικρίνεια και προτάσεις, αν παίρνουμε πρωτοβουλίες που έχουν φαντασία και δημιουργικότητα. Έχει βαρεθεί ο κόσμος τα τετριμμένα. Και στη Νέα Αριστερά σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να κινηθούμε, με ευρύτητα, με στόχο να συνδέονται κινήματα και αντιστάσεις. Να δημιουργήσουμε πιο ενδιαφέροντα πράγματα.
Στη Νέα Αριστερά βρίσκεστε σε φάση συγκρότησης. Με το παράδοξο να υπάρχει ήδη κοινοβουλευτική ομάδα, επιχειρείτε να φτιαχτεί η βάση, το κόμμα. Στο τέλος του μήνα έχει προγραμματιστεί η ιδρυτική συνδιάσκεψη. Πώς οργανώνεστε; Τι κόμμα θέλετε;
Ήδη γίνονται παντού ανοιχτές συνελεύσεις, όπου το κλίμα είναι καλό. Θα ήθελα, βέβαια, να βλέπω περισσότερο καινούριο κόσμο και νέο κόσμο. Είναι πολύ σημαντικό το εγχείρημα να απευθυνθεί σε ευρύτερο κόσμο. Αυτή θα είναι η επιτυχία του και όχι να περιχαρακωθούμε σε όσους γνωρίζουμε. Έτσι θα δημιουργήσουμε σχέσεις, θα γειωθούμε, θα εμπνευστούμε. Χρειάζεται αυτή τη στιγμή είναι ένα ευρύτερο μέτωπο.
Υπάρχει μια μαγιά κόσμου, που έρχεται με αισιοδοξία και φέρνει ιδέες, προτάσεις ή και προβλήματα που αντιμετωπίζει. Γίνονται αυτά ύλη της Νέας Αριστεράς; Γίνεται πολιτική παρέμβαση;
Το βλέπω και εγώ και νομίζω δεν το έχουμε καταφέρει ακόμα. Οι άνθρωποι που μας πλησιάζουν θέλουν να βλέπουν ότι τα θέματα που θίγουν να περνάνε προς τα πάνω και αξιοποιούνται, να γίνονται μέρος της κεντρικής πολιτικής παρέμβασή μας. Θα πρέπει να βρούμε αυτή τη σύνδεση της κοινοβουλευτικής ομάδας με τις ανοιχτές συνελεύσεις, δεν την έχουμε ακόμα. Παίρνονται ωστόσο πρωτοβουλίες που μας βγάζουν έξω στο δρόμο και δημιουργούν γεγονότα, όπως για τις γυναικοκτονίες, η διαμαρτυρία για τα παιδιά στη Γάζα που γίνεται αυτό το σαββατοκύριακο στον Πειραιά.
Η Νέα Αριστερά τι το νέο έχει να προσφέρει; Πώς θα προσελκύσει και θα προσεγγίσει ανθρώπους που δεν έχουν οργανωθεί ούτε κινητοποιηθεί ποτέ, με τους όρους που γνωρίζουμε στο χώρο της Αριστεράς. Υπάρχουν νέες γενιές που δεν έχουν σχέση με την Αριστερά ούτε την πολιτική.
Υπάρχει ανάγκη για μια σύγχρονη Αριστερά. Επιλέξαμε να κινηθούμε στο τρίπτυχο κοινωνική δικαιοσύνη, κλιματική δικαιοσύνη και επανεκκίνηση της δημοκρατίας, διότι κρίνουμε ότι αυτά είναι τα πρωταρχικά αιτήματα, τα οποία πρέπει να επεξεργαστούμε. Πέρα από τις θέσεις όμως, χρειάζεται να εμπνεύσουμε. Πιστεύω ότι θα έρθει αυτό με τη γείωση, τη σύνδεση με ανθρώπους των κινημάτων, ανθρώπους του πεδίου, με επιστήμονες, ώστε να συνδημιουργήσουμε. Και προς το παρόν βλέπω μια τέτοια διάθεση. Πρέπει να καλλιεργηθεί η εμπιστοσύνη, αλλά πρώτα πρέπει συνειδητά να απευθυνθούμε στον κόσμο. Να πάμε να τους βρούμε, να έχουμε παρέμβαση και να μην μείνουμε στους γνωστούς τρόπους κινητοποίησης και πολιτικής, στα σλόγκαν και τις γενικολογίες.
Ιωάννα Δρόσου, Παύλος Κλαυδιανός
