Τη συνέντευξη πήρε η Ντίνα Δασκαλοπούλου
Δρα στον χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων εδώ και πολλά χρόνια. Τις ελάχιστες φορές που έχει απασχολήσει τα πρωτοσέλιδα το έχει κάνει με τρόπο ηχηρό όσο και γενναίο, όπως το 2016 όταν αποχώρησε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, παραδίδοντας ωστόσο την έδρα της. Επειτα από τρία χρόνια που συμμετείχε στην ειδική επιτροπή του υπουργείου Παιδείας για την ένταξη των προσφυγόπουλων στην εκπαίδευση, τώρα κατεβαίνει ξανά ως υποψήφια βουλευτής και πάλι με τον ΣΥΡΙΖΑ στον Δυτικό Τομέα της Β’ Αθηνών.
• Eίστε εγνωσμένου κύρους ψυχολόγος και ξέρουμε πια ότι η ψυχολογία των πολιτών και το συναίσθημά τους παίζουν ρόλο στις πολιτικές τους επιλογές. Ως επιστήμονας, πώς ερμηνεύετε το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών και πώς μπορεί να αντιστραφεί;
Η ψυχολογία εξηγεί πολλά, όχι όμως τα πάντα. Απ’ αυτή τη σκοπιά, στέκομαι στην ελπίδα που ήρθε το 2015, αλλά μετά ξεθώριασε ή χάθηκε. Για την απογοήτευση που γεννά η δύσκολη και συχνά βασανιστική καθημερινότητα, παρά τις προσπάθειες για στήριξη των αδύναμων. Για τα παραπάνω δεν ευθύνεται κάποια «προδοσία», αλλά κυρίως (εκτός από τα λάθη και τις εξουσιαστικές λογικές) η ήττα του Ιουλίου του 2015. Πώς μπορεί να υπάρξει αντιστροφή, τώρα και σε βάθος χρόνου; Θα πω πέντε λέξεις: αλληλεγγύη, συλλογικότητα, εμπιστοσύνη, ειλικρίνεια, επαφή με τους ανθρώπους.
• Πέρα από τους βάσιμους φόβους που προκαλεί η έλευση στην εξουσία ενός νεοφιλελεύθερου κόμματος με ακροδεξιά στοιχεία στο εσωτερικό του, γιατί ένας πολίτης να επιλέξει τον ΣΥΡΙΖΑ; Τι θα βελτιωθεί στη ζωή του;
Εντελώς επιγραμματικά: Για να ενισχυθούν δημόσια υγεία, παιδεία και κοινωνικό κράτος· να γίνουν προσλήψεις σε σχολεία και νοσοκομεία· να αυξηθούν οι χαμηλοί μισθοί και συντάξεις· να ψηφιστεί ο πολιτικός γάμος για τα ομόφυλα ζευγάρια· να προχωρήσει η ένταξη προσφύγων και μεταναστών. Δεν είναι αφηρημένες έννοιες. Είναι αριστερή πολιτική, με άμεσο αντίκρισμα στην καθημερινότητα όλων μας. Κι αν δεν είσαι πρόσφυγας, γκέι ή ανασφάλιστος, τέτοια μέτρα αλλάζουν και τη δική σου ζωή, δίνουν ανάσα σε ολόκληρη την κοινωνία. Είμαι σίγουρη ότι θα γίνουν όλα αυτά; Απαντάω ευθέως: Οχι. Γιατί είναι και θέμα συσχετισμών. Είμαι όμως σίγουρη πως σε αυτή τη συγκυρία μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί (και δεν χαίρομαι καθόλου γι’ αυτό το «μόνο»), σε κυβερνητικό επίπεδο, να τα κάνει – όλα ή τα περισσότερα. Το δείχνει και η δύσκολη τετραετία που τελειώνει.
• Αποχωρήσατε από τον ΣΥΡΙΖΑ τον Μάιο του 2016, παραδίδοντας ωστόσο την έδρα σας, λέγοντας ότι δεν μπορούσατε να πείτε ναι στο Υπερταμείο και τον «κόφτη». Τώρα κατεβαίνετε ως υποψήφια με το ίδιο κόμμα. Τι έχει αλλάξει επί της ουσίας στο κόμμα και στην πολιτική που εφαρμόζει και πήρατε αυτή την απόφαση;
Δεν αποχώρησα από τον ΣΥΡΙΖΑ· παρέμεινα μέλος. Παραιτήθηκα και παρέδωσα τη βουλευτική έδρα μου, θεωρώντας ότι δεν μπορώ να προσφέρω άλλο από τη θέση εκείνη. Τα επόμενα χρόνια δούλεψα για την ένταξη των προσφύγων, ιδίως την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων, και έμαθα πολλά. Εκείνο που έχει αλλάξει, και είναι κρίσιμο, δεν σχετίζεται με το κόμμα και την πολιτική του, αλλά με τη συγκυρία: θα είναι μεγάλη οπισθοδρόμηση μια κυβέρνηση της Ν.Δ. Γι’ αυτό η απόφαση να κατέβω ξανά καταστάλαξε μέσα μου το βράδυ των ευρωεκλογών. Η υποψηφιότητά μου δηλώνει έμπρακτα ότι είμαι εδώ, στον αγώνα για την υπεράσπιση και διεύρυνση των κατακτήσεων: την πρόσβαση των ανασφάλιστων στην υγεία, την ιθαγένεια των μεταναστών, τη βελτίωση της ζωής των φυλακισμένων και των ψυχικά ασθενών, το σύμφωνο συμβίωσης, τις Πρέσπες.
• Σε εκτενές άρθρο σας στο commonality.gr αναφέρετε μια σειρά από λόγους -από τη Συμφωνία των Πρεσπών μέχρι τη μάχη κατά του ναζισμού κι από την ενίσχυση της κοινωνικής αλληλεγγύης μέχρι την ένταξη των προσφύγων- που σας οδηγούν στη διεκδίκηση μια βουλευτικής έδρας ξανά. Ολες αυτές οι μάχες ωστόσο ήταν ανοιχτές και πριν, οπότε τι έχει αλλάξει για εσάς την ίδια και κατεβαίνετε ξανά ως βουλευτής;
Ολα αυτά, η μάχη ενάντια στον εθνικισμό και τον νεοναζισμό, η αλληλεγγύη, η ένταξη των προσφύγων, είναι βασικά πεδία όπου έχω κινηθεί από το 2012, όταν πρωτοβγήκα βουλευτής, αλλά και παλιότερα. Ταυτόχρονα, είναι κομβικά, ταυτοτικά πεδία για την Αριστερά. Η υποψηφιότητά μου (που δεν σημαίνει απλώς «διεκδικώ μια έδρα», αλλά πηγαίνουμε στις γειτονιές, μιλάμε, ακούμε τις αγωνίες και τα προβλήματα του κόσμου, ξεδιπλώνουμε τις ιδέες μας) είναι ένας ξεκάθαρος τρόπος για να δηλώσω: «Είμαι παρούσα. Και θέλω αυτές τις μάχες να συνεχίσουμε να τις κερδίζουμε».
• Είστε γνωστή από τον χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και από τη δράση σας ως ακτιβίστρια και βουλευτής, όσο και από την επαγγελματική σας ενασχόληση. Πώς αξιολογείτε τις επιδόσεις της κυβέρνησης ώς τώρα σε αυτό το πεδίο;
Υπάρχουν σημαντικές κατακτήσεις, π.χ. διευρυμένο σύμφωνο συμβίωσης, ιθαγένεια για τα παιδιά της δεύτερης γενιάς μεταναστών, ταυτότητα φύλου, νόμος Παρασκευόπουλου για τον εξανθρωπισμό των φυλακών, πρόσβαση όλων στην υγεία, ένταξη των προσφύγων. Υπάρχουν όμως και υστερήσεις και σημεία όπου υπήρξε ατολμία· κατ’ εξοχήν παραδείγματα, οι σχέσεις Κράτους και Εκκλησίας, ο εκδημοκρατισμός της αστυνομίας. Υπάρχουν και μελανά σημεία και αποτυχίες, όπως οι συνθήκες σε κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, π.χ. Μόρια. Είναι πολλά ή λίγα όσα έγιναν; Θα απαντήσω με ένα παράδειγμα, που κατ’ αναλογία ισχύει και σε άλλα: Το σύμφωνο συμβίωσης ήταν λίγο (με κριτήριο τις διακηρύξεις και προσδοκίες), αλλά ταυτόχρονα πολύ (με κριτήριο την πραγματικότητα: έδωσε ανάσα σε χιλιάδες ανθρώπους). Και είναι κρίσιμη η συνέχεια: Θα αποτελέσει μοναχική αναλαμπή ή σκαλοπάτι για το παραπέρα, τον πολιτικό γάμο; Αξίζει να παλέψουμε για την προοπτική αυτή.
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
