Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν γνωρίζουμε αν η πανεπιστημιακή αστυνομία με συνοδεία ΜΑΤ, ΟΠΚΕ κλπ θα έχει εγκατασταθεί στο πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πολυτεχνείο ή και στα άλλα δυο ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα (ΑΠΘ και Οικονομικό Πανεπιστήμιο) που έχουν επιλεγεί για την πρώτη εφαρμογή του μέτρου. Δεν γνωρίζουμε, δηλαδή, πώς θα έχει εξελιχθεί η αντιπαράθεση, αν οι αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας αλλά και κομμάτων, συλλογικοτήτων κ.ά. απέναντι στην αιφνίδια σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό, προσπάθεια εγκατάστασης της αστυνομίας εντός των ιδρυμάτων, θα έχουν τελικά αποτέλεσμα ή θα αγνοηθούν. Δεν θα είναι η πρώτη φορά, το αντίθετο· η κυβέρνηση, όλο αυτό τον τελευταίο καιρό με τις εκπαιδευτικές της μεταρρυθμίσεις, έχει επιλέξει να απευθύνεται στο «δικό της ακροατήριο» κι όχι σε όσους/ες αφορά πραγματικά το μέτρο.
Ποιος ήταν ο λόγος επίσπευσης της εισόδου της αστυνομίας στα πανεπιστήμια σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό; Η ελπίδα ότι αρχές Σεπτεμβρίου οι αντιδράσεις θα ήταν λιγότερες, καθώς δεν θα είχαν ξεκινήσει τα μαθήματα και οι φοιτητές θα ήταν επικεντρωμένοι στις εξετάσεις; Η συμμόρφωση με τα κελεύσματα διαφόρων έξαλλων αρθρογράφων στον έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο που λειτουργούν ως «θεματοφύλακες» του νόμου και της τάξης εντός των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων στο πλαίσιο μια γενικότερης αυταρχικής πολιτικής; Η περίφημη αλλαγή «ατζέντας», η προσπάθεια της κυβέρνησης, σε μια περίοδο που οι συγκλονιστικές αποκαλύψεις για τις υποκλοπές την φέρνουν σε δύσκολη πραγματικά θέση και η ενεργειακή κρίση που έρχεται σε απελπισία, να στρέψει το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης σε κάτι άλλο, αδιαφορώντας για τις συνέπειες; Όποιος κι αν είναι ο λόγος από τους παραπάνω (ή ένας συνδυασμός τους), αν κάτι μας επιβεβαιώνει είναι ότι η εφαρμογή του μέτρου δεν έχει καμία σχέση με τη μέριμνα για τις σπουδές, το πανεπιστήμιο, την ζωή της πανεπιστημιακής κοινότητας, έστω και από συντηρητική σκοπιά, αλλά με εντελώς αλλότριους πολιτικούς ή και ευτελείς πολιτικάντικους σκοπούς και στοχοθεσίες.
Όποιος και αν είναι ο λόγος, η εικόνα των οργάνων της πανεπιστημιακής αστυνομίας περιφρουρημένων από τα ΜΑΤ να παρακολουθούν τους φοιτητές που βρίσκονταν απέναντί τους, αποτελεί την πλέον έμπρακτη διάψευση όλων όσων η κυβέρνηση εξήγγειλε. Τα υπαρκτά προβλήματα δεν λύνονται ούτε με την προληπτική καταστολή, ούτε με τον έλεγχο των φοιτητών. Η εγκατάσταση της αστυνομίας εντός των ιδρυμάτων δεν θα λύσει κανένα πρόβλημα, αντιθέτως η παρουσία της θα αποτελέσει μια συνεχή εστία για αναταραχή και συγκρούσεις, η δράση της θα δημιουργεί συνεχώς προβλήματα και θα γίνεται στόχος πολλαπλών αντιδράσεων. Κινδυνεύει να προκαλεί αυτά που υποτίθεται ότι αποτρέπει.
Ανήκω στους πολλούς και πολλές διδάσκοντες και διδάσκουσες που αντιδράσαμε εξ αρχής στην παρουσία της αστυνομίας εντός των ΑΕΙ. Μας αρέσει, άραγε, η βία και η αναρχία ή η ιδεολογική μας τύφλωση δεν μας επιτρέπει να υπερασπιστούμε έναν νόμο που θα έλυνε το πρόβλημα, όπως λένε οι υποστηρικτές του; Το ίδιο άραγε και τα τμήματα, οι σχολές, οι σύγκλητοι, οι φοιτητικές συνελεύσεις όλα αυτά τα σώματα που αντέδρασαν συλλογικά απέναντι στον νόμο; Έπασχαν και αυτοί από τις ίδιες ασθένειες; Βλέποντας τα συλλογικά ψηφίσματα διαμαρτυρίας, παρατηρώντας τα ονόματα όσων υπέγραψαν εναντίον του νόμου, των συλλογικοτήτων και των ατόμων που προσέφυγαν στη δικαιοσύνη, καταλαβαίνει κανείς ότι αν κάτι μας ένωσε απέναντι σε αυτό τον ορυμαγδό των μέτρων που ετοίμασε η κυβέρνηση ήταν η κοινή μας αντίληψη, βγαλμένη, μέσα από την εμπειρία μας αλλά και τη σχέση μας με το πανεπιστήμιο, ότι λύσεις που προτάσσουν την καταστολή δεν μπορούν να λειτουργήσουν αλλά αντιθέτως υπονομεύουν πάγια χαρακτηριστικά του πανεπιστημιακού θεσμού. Υπάρχει ήδη ένα νομοθετικό πλαίσιο που δίνει τη δυνατότητα στην αστυνομία να παρέμβει όταν χρειαστεί εντός του πανεπιστημίου. Και παράλληλα τους τελευταίους μήνες προτάθηκαν νηφάλια και μια σειρά από άλλες ρυθμίσεις και μέτρα, επιδιώκοντας τον διάλογο. Η κυβέρνηση τα αγνόησε όλα, με μια αυταρχική λογική που την αναγόρευε σε μοναδικό εκφραστή της ελληνικής κοινωνίας.
Η επιβολή της παρουσίας της αστυνομίας εντός των πανεπιστημίων εγγράφεται, όπως αποτυπώνεται και στον τελευταίο νόμο που ψηφίστηκε λίγες εβδομάδες πριν, σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό για την ανώτατη εκπαίδευση. Με αυτή την έννοια δεν μπορεί κανείς να είναι αισιόδοξος ότι οι σχετικές ρυθμίσεις θα αποσυρθούν, ούτε ότι η κυβέρνηση θα αναλογιστεί τις συνέπειες που θα έχουν εντός του πανεπιστημίου. Η ανάγκη συσπείρωσης ενός ακροατηρίου με την πιο κλασική δεξιά ατζέντα, με τον φόβο δηλαδή και την τάξη, αλλά και ευρύτερα η ιδεολογία που εκφράζει χαρακτηριστικά η υπουργός Παιδείας θα ξεπεράσουν το όποιο κόστος ή και δισταγμούς μπορεί να γεννάν οι αντιδράσεις. Αφού το τοπίο είναι αυτό, ο μόνος δρόμος δεν μπορεί παρά να είναι η συλλογική αντίδραση, η υπεράσπιση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και της αυτονομίας, βασικά χαρακτηριστικά του δημόσιου Πανεπιστημίου που το συνοδεύσαν και το συνοδεύουν σε όλη την μακρά ιστορική διαδρομή του.
Ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης είναι αναπληρωτής καθηγητής Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
