Τζόζεφ Κόνραντ: «Δύο διηγήματα: Το κτήνος & Il Conde»

Λίγα χρόνια προτού αρχίσει να γράφει το πρώτο του μυθιστόρημα, Η τρέλα του Αλμάγερ, το 1889, ο Τζόζεφ Κόνραντ έγραψε αυτό που πολλοί θεωρούν το πρώτο του διήγημα, τον Μαύρο υποπλοίαρχο. Όπως λέει και ο μεταφραστής των Δύο διηγημάτων στη σύντομη εισαγωγή του, «ο Τζόζεφ Κόνραντ αφιέρωσε σχεδόν μια εικοσαετία της ζωής του στη συγγραφή διηγημάτων και κατέθεσε σε αυτά τις εκλεκτότερες πτυχές της περιγραφικής του δεινότητας καθώς και της κριτικής του».

Ο ολιγοσέλιδος αυτός τόμος περιέχει δύο ξεχωριστά δείγματα του έργου του διηγηματογράφου Κόνραντ. Το πρώτο, το Κτήνος, γραμμένο το 1906, την εποχή που γράφτηκαν Ο πληροφοριοδότης, Η μονομαχία, το Ένας αναρχικός, είναι η ιστορία ενός καραβιού. Ενός καραβιού που σιγά σιγά βυθίζεται σε μια σκοτεινή φήμη, που λίγο λίγο περιβάλλεται από ένα ζοφερό σύννεφο φόβου: «με αυτό το καράβι, όμως, ό,τι κι αν έκανες δεν μπορούσες να είσαι ποτέ βέβαιος για την κατάληξη. Ήταν σωστό θηρίο. Ή, καλύτερα, ήταν απλώς ένα τρελό καράβι». Και, όποια κι αν ήταν αυτή η δυσοίωνη φήμη που το συνόδευε και που ταξίδευε από στόμα σε στόμα σε κάθε κομοδέσιο πλοίου και σε κάθε ταβέρνα του λιμανιού, αυτό το καράβι το «τόσο σατανικό, τόσο θανατηφόρο» με το «αναλώσιμο» πλήρωμα φρόντιζε κάθε φορά να την επιβεβαιώνει και να την επιδεινώνει. Και, μέσα από αυτόν τον ζόφο, μία έξοδος μόνο μπορεί να υπάρχει.

Στην ίδια εποχή περίπου ανήκει και το έτερο διήγημα του τόμου, το Il Conde – άλλωστε εκδόθηκαν μαζί, στην ίδια συλλογή, το 1908. Το διήγημα είναι, θα έλεγε κανείς, η μελέτη ενός ιδιόμορφου χαρακτήρα, του Conde, που «ίσως ήταν ο μόνος Κόμης που έμενε στο ξενοδοχείο ή, ίσως πάλι, να τον αποκαλούσαν έτσι από ευγένεια, θέλοντας να τον τιμήσουν για τη βεβαιωμένη του προτίμηση στο ξενοδοχείο». Αυτός ο εξηντάχρονος, περίπου, άνδρας που ζούσε μια ζωή «αδιατάραχτη από απρόσμενα γεγονότα» και που «πιθανότατα δεν είχε ποτέ στη ζωή του κάποια σοβαρή υπόθεση να επιλύσει», ο πρωταγωνιστής αυτής της σύντομης ιστορίας, βλέπει ξαφνικά τη ζωή του να παίρνει την πιο δυσοίωνη στροφή αρχίζοντας να οδεύει προς το μοιραίο, μόνον όταν «η ντελικάτη αίσθηση της αξιοπρέπειάς του [αμαυρώνεται] από μια ταπεινωτική εμπειρία».

Χιλιάδες σελίδες έχουν γραφτεί για τον Κόνραντ, δεκάδες αναγνώσεις έχουν αναλυθεί για το έργο του, για τη λογοτεχνία του, για το περιεχόμενό της. Το σύμπαν του συγγραφέα της Καρδιάς του σκότους δεν χρειάζεται υποχρεωτικά πολυσέλιδα μυθιστορήματα για να αποτυπωθεί, κάθε μικρή του ιστορία είναι γεμάτη από τα σημάδια του, από τον σκοτεινό του κόσμο και από τους χαρακτήρες του που βυθίζονται μέσα σε αυτόν τον κόσμο, σπανίως βγαίνοντας αλώβητοι από αυτόν. Είναι η χαρακτηριστική ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο Κόνραντ, είναι οι άνθρωποι που συνάντησε ή επινόησε στη ζωή του αυτός ο μεγάλος συγγραφέας και ταξιδευτής: «καμιά φορά όταν ταξιδεύει κανείς συναντά τόσο μοναχικούς ανθρώπους, που η μόνη τους ενασχόληση είναι η αναμονή του μοιραίου», όπως γράφει στο Il Conde.

Πηγή: Η Εποχή