Αγαπητοί/ές συναγωνιστές/τριες, αγαπητοί/ές φίλοι και φίλες,
Μ’ αυτό το ανατριχιαστικό μήνυμα από το ραδιόφωνο ξυπνήσαμε πριν 55 χρόνια την αποφράδα 21η Απριλίου 1967. Και η χούντα πραγματοποίησε την απειλή της να ‘πυροβολεί απροειδοποίητα’ και να εκτελεί εν ψυχρώ, ήδη πριν την απαγόρευση της κυκλοφορίας: θύματά της η 24χρονη Μαρία Καλαβρού, ο 15χρονος Βασίλης Πεσλής και ο Μακρονησιώτης αντιστασιακός Παναγιώτης Ελής. Οι θύτες- αξιωματικοί του στρατού πήραν και προαγωγή!
Επιτρέψτε μου, ως οφείλω, να αφιερώσω όσα θα πω στην ιερή μνήμη του δολοφονημένου συναγωνιστή μας Γιάννη Χαλκίδη, των αγωνιστών και αγωνιστριών της αντιδικτατορικής αντίστασης που έπεσαν στο δίκαιο αγώνα, σε όσους χάσαμε πρόωρα από τα ανεπούλωτα τραύματα της φυλακής και της εξορίας αλλά και πρόσφατα λόγω της πανδημίας. Εκφράζω εκ μέρους του Δ.Σ. του Συνδέσμου μας τα ειλικρινή συλλυπητήριά μας προς τις οικογένειές τους για την απώλειά τους, θυμίζοντας ότι πολλοί και πολλές από αυτούς ήταν και πρωτεργάτες του φιλειρηνικού κινήματος τη δεκαετία του ’60, που τόσο επιτακτική ανάγκη είναι η αναγέννησή του σήμερα.
Η επίσημη εκδοχή της ιστορίας θεωρεί την επτάχρονη τυραννία της χούντας ως «θλιβερή παρένθεση που έκλεισε οριστικά και αμετάκλητα». Δεν είναι όμως αυτή η αλήθεια. Η δικτατορία δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία» ή απλώς «η ανταρσία μιας ομάδας επίορκων αξιωματικών», όπως αναφέρει η σχετική Συντακτική Πράξη Αντίθετα, το καθεστώς των νικητών του εμφυλίου πολέμου με επικεφαλής το Παλάτι ζέσταινε στον κόρφο του το «αυγό του φιδιού» και λειτούργησε, τελικά, ως εκκολαπτική μηχανή της δικτατορίας. Μάλιστα το Σύνταγμα του 1952 προέβλεπε στο άρθρο 91 την επιβολή «καταστάσεως πολιορκίας», δηλ. δικτατορίας με κοινοβουλευτικό μανδύα(!). Έτσι, «μετά τα Ιουλιανά του 1965, ο διάχυτος φόβος των κυρίαρχων τάξεων τις έκανε αντικειμενικά πρόθυμες να αποδεχτούν την αντικατάσταση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος από ένα καθεστώς έκτακτης ανάγκης», έγραψε ο αείμνηστος Αριστόβουλος Μάνεσης.
Το «πράσινο φως» για το πραξικόπημα άναψε στην Ουάσιγκτον το Φλεβάρη του 1967, καθώς η χώρα μας αποτέλεσε πειραματικό εργαστήρι του «Ψυχρού Πολέμου» και προγεφύρωμα στρατηγικής σημασίας για τον έλεγχο των πετρελαίων της Μ. Ανατολής και την καταστολή των αντιιμπεριαλιστικών αραβικών κινημάτων. Οι ΗΠΑ δεν τηρούσαν απλώς «μια στάση ανοχής προς τους δικτάτορες», όπως, δυστυχώς, γράφει το βιβλίο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου. Ή ότι «αιφνιδιάστηκαν», όπως εξακολουθούν να ισχυρίζονται ορισμένοι της σχολής του ιστορικού αναθεωρητισμού, όταν μόνο στο διάστημα από 19 Ιουνίου 1965 έως 23 Ιανουαρίου 1967 είχαν υποβληθεί από τη CIA τουλάχιστον 15 αναφορές για τη «δεξιά συνωμοτική ομάδα μέσα στο στρατό» – όπως την χαρακτηρίζουν – με επώνυμες μάλιστα αναφορές στους πραξικοπηματίες και με την επισήμανση ότι «είχαν επαφή με τα ανάκτορα». Αντίθετα οι τότε κυβερνήσεις των ΗΠΑ συνέβαλαν με κάθε τρόπο στην επιβίωση του τυραννικού καθεστώτος, γεγονός που παραδέχτηκε και ο τέως πρόεδρος Μπιλ Κλίντον, δηλώνοντας κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα το Νοέμβριο του 1999, ότι «θυσιάσαμε την ελληνική δημοκρατία στον ψυχρό πόλεμο». Να θυμίσουμε επίσης ότι, σύμφωνα με έγγραφο του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, σαν και σήμερα το απόγευμα ο τότε υπουργός εξωτερικών Ντιν Ρασκ με επείγον μήνυμά του προς τον αμερικανό πρόξενο στην Αθήνα Τάλμποτ τον πληροφορούσε ότι βασιλιάς Κωνσταντίνος σκόπευε να επιβάλει δικτατορία στις 24 Απριλίου για να αποτρέψει τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές.
Η Θεσσαλονίκη συνέβαλε σημαντικά στον αγώνα κατά της Χούντας. Με την επικράτηση του πραξικοπήματος άρχισαν να συγκροτούνται και να δρουν οι αντιστασιακές οργανώσεις ΠΑΜ, Ρήγας Φερραίος, Δημοκρατική Άμυνα, Σπουδαστική – Λαϊκή Πάλη, Κίνημα 29ης Μαΐου, Αντι-ΕΦΕΕ, ΚΚΕ-ΚΝΕ, ΟΚΝΕΘ, OMΛΕ, ΕΚΚΕ-ΑΑΣΠΕ, ΠΑΚ αλλά και ανένταχτοι αγωνιστές.
Βαρύ το τίμημα: τρεις δολοφονημένοι: ο ΕΔΑίτης αγωνιστής Βασίλης Μπεκροδημήτρης (24-4-1967, στο Αστυνομικό Τμήμα Χαριλάου), το στέλεχος των Λαμπράκηδων Γιάννης Χαλκίδης (5-9-1967, γωνία Φιλελλήνων-Κωνσταντινουπόλεως) ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς (9-5-1968, στην ΚΥΠ του Γ΄Σ.Σ., σήμερα Πολεμικό Μουσείο). Εκατοντάδες οι «προληπτικώς εκτοπισμένοι» στα ξερονήσια, πάνω από 100 οι καταδικασμένοι σε βαριές ποινές, 12 σε ισόβια κάθειρξη.
Ας μην ξεχνάμε ότι η δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη στις 22 Μαΐου 1963 ήταν βασικός κρίκος μιας μακριάς αλυσίδας συνωμοσιών και εγκλημάτων με στρατηγικό στόχο την επιβολή δικτατορίας. Γιατί «το τρίκυκλο ήταν της χούντας», όπως έγραψαν χαρακτηριστικά ο Γιώργος Μπέρτσος, ο Γιάννης Βούλτεψης και ο Γιώργος Ρωμαίος, που συνέβαλαν αποφασιστικά στην διαλεύκανση του στυγερού αυτού πολιτικού εγκλήματος.
Η δικτατορία ποτέ δεν κατάφερε να αποκτήσει λαϊκή βάση, γιατί ήταν ένα βάρβαρο, καταπιεστικό καθεστώς, που δολοφόνησε, βασάνισε, έκλεισε στις φυλακές και τα ξερονήσια χιλιάδες δημοκρατικούς πολίτες. Γι’ αυτό και τάχθηκε τον Νοέμβριο του 1967 στον ΟΗΕ υπέρ της παραγραφής των ναζιστικών εγκλημάτων και κατά της αποζημίωσης των θυμάτων.
Όταν άρχισε να στερεύει ο «Πακτωλός» των αμερικάνικων δολαρίων, εξαιτίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης το 1971, η Χούντα, για να διατηρήσει την αρπάγη της στην εξουσία, αποπειράθηκε να μεταμφιεστεί, να «πολιτικοποιηθεί» με τη δοτή κυβέρνηση Μαρκεζίνη. Ήδη, όμως, είχε αρχίσει η ανοιχτή αμφισβήτησή της με την κατάληψη της Νομικής το Φλεβάρη-Μάρτη του 1973 και το Κίνημα του Ναυτικού, με την ανταρσία του αντιτορπιλικού «Βέλος» το Μάιο του 1973, που αποτέλεσε σημαντικό πλήγμα για το δικτατορικό καθεστώς, σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους του.
Εκεί όπου είχαν «σκάψει» οι αντιδικτατορικές οργανώσεις βλάστησε ένα ανατρεπτικό νεολαιίστικο κίνημα που ενσωμάτωνε τις καλύτερες αγωνιστικές παραδόσεις του λαού μας και εμπνεόταν από το διεθνές κίνημα αμφισβήτησης των νέων, με αποκορύφωμα το γαλλικό Μάη του ’68. Γι’ αυτό η χούντα ήδη από τον Μάιο του 1972 με διάταγμα έδινε την εντολή στην Αστυνομία και την Χωροφυλακή να καταστέλλουν τις διαδηλώσεις με τη χρήση όπλων, εφόσον ‘οι μετέχοντες της συναθροίσεως δεν ήθελον αποσυρθεί’. Η αιματηρή καταστολή του Πολυτεχνείου ήταν ένα προαναγγελθέν έγκλημα-αν και κατά το Στέιτ Ντιπάρτμεντ η χούντα ‘επέδειξε την ανώτατη δυνατή αυτοσυγκράτηση’(!) Πνίγοντας στο αίμα την εξέγερση του Πολυτεχνείου, που έτεινε να πάρει διαστάσεις λαϊκής χιονοστιβάδας, η Χούντα δεν απέφυγε το μοιραίο. Αντίθετα επιτάχυνε την πτώση της με την ανατροπή του προέδρου Μακάριου, που οδήγησε στην κατοχή και διχοτόμηση της Κύπρου.
Το κενό εξουσίας που προέκυψε με την πτώση της Χούντας, καλύφθηκε με έναν παρασκηνιακό συμβιβασμό των αμερικανο-ΝΑΤΟικών ηγετικών κύκλων και των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων της χώρας-γεγονός που δεν ικανοποιούσε τη λαϊκή απαίτηση για ριζικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές. Ακόμα και η λεγόμενη «αποχουντοποίηση» άφησε στο απυρόβλητο πολλούς από τους υπηρέτες της Χούντας που εμφανίζονται σήμερα ως «τιμητές» ή «σωτήρες» στη δημόσια ζωή της χώρας.
Έτσι, όχι μόνο δεν «έδωσαν τη Χούντα στο λαό», αλλά και μετέτρεψαν τα διαρκή εγκλήματά της σε «στιγμιαία» παραπτώματα και απέρριψαν ως «εκπρόθεσμες» (!) 100 και πλέον εμπρόθεσμες μηνύσεις εναντίον βασανιστών. Γι’ αυτό και οι μεταδικτατορικές δημοκρατικές – κοινωνικές κατακτήσεις δεν αποτελούν παραχωρήσεις των κυβερνήσεων της «μεταπολίτευσης», αλλά είναι καρπός παρατεταμένων κοινωνικών αγώνων.
Το 1974 δεν ήταν απλώς ‘αλλαγή ΝΑΤΟικής φρουράς’ ούτε «αποκατάσταση» της μετεμφυλιακής «καχεκτικής» κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, αλλά σήμανε την ιδεολογική κατάρρευση της αντικομμουνιστικής «εθνικοφροσύνης», με τη διχαστική διαίρεση των πολιτών σε «εθνικόφρονες» και «μιάσματα», και δρομολόγησε μια περίοδο δημοκρατικών και κοινωνικών κατακτήσεων, που σήμερα ροκανίζονται ή καταργούνται ως ‘βαρίδια’ και εμπόδια στην αδηφάγο λειτουργία του καπιταλιστικού ανταγωνισμού.
49 χρόνια μετά κανένας δημοκρατικός πολίτης δεν νιώθει περήφανος, όταν σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία η χώρα μας συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που καταπατούν δικαιώματα και ελευθερίες, όπως της ερευνητικής δημοσιογραφίας, που βρίσκεται στο στόχαστρο του ηλεκτρονικού χαφιεδισμού του ‘Μεγάλου αδελφού’ της ΕΥΠ, όπως η κατάλυση του φοιτητικού ασύλου και η αστυνομοκρατία στα πανεπιστήμια. Επιθέσεις και ρίψη χημικών είναι η απάντηση των ΜΑΤ στους φοιτητές και τις φοιτήτριες που απαιτούν να σταματήσει η αστυνόμευση των πανεπιστημίων, επαναφέροντας στη μνήμη μας την εισβολή και βίαιη εκκένωση της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ δέκα μέρες πριν το πραξικόπημα.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση επιτίθεται στον κόσμο της εργασίας, συμπιέζοντας μισθούς και καταργώντας εργασιακά δικαιώματα, ενώ προσανατολίζει τους χρηματοδοτικούς πόρους αποκλειστικά στις μεγάλες επιχειρήσεις, ενισχύει τα υψηλά και πολύ υψηλά εισοδήματα, πριμοδοτεί το ιδιωτικό έναντι του δημοσίου σε όλα τα πεδία από την υγεία μέχρι την εκπαίδευση και την κοινωνική ασφάλιση. Αξιοποιεί, όπως την πανδημία, και την πολεμική κρίση ως ευκαιρία για τη νέα επιχειρηματική ολιγαρχία, καλλιεργώντας, ταυτόχρονα, κλίμα ‘ηθικού πανικού’, ανασφάλειας και φόβου, λόγω της έντασης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Χρέος των δημοκρατικών πολιτών είναι να την ανατρέψουμε.
Ο κίνδυνος για τη δημοκρατία στην Ελλάδα δεν προέρχεται σήμερα από μια δικτατορική εκτροπή, αλλά από την μετατροπή της σε μια κενή περιεχομένου, καχεκτική «δημοκρατία».
49 χρόνια από την εξέγερση στο ΕΜΠ και τις φοιτητικές καταλήψεις στην Πολυτεχνική του ΑΠΘ, στα Γιάννενα και την Πάτρα, η άρνηση να αντιμετωπίσει κανείς με ειλικρίνεια τη σκοτεινή πλευρά της δικής του ιστορίας, στο όνομα της «εθνικής συνοχής» και της «επούλωσης των πληγών», επιτείνουν τον ιστορικό αναλφαβητισμό ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Καθώς δίνει τη μάχη για το μέλλον, είναι υποχρεωμένη να «πατάει» στο έδαφος της ιστορικής αλήθειας και όχι σ’ αυτή που της σερβίρουν οι οπαδοί του ιστορικού αναθεωρητισμού και τα ακροδεξιά μορφώματα που υποδαυλίζουν τον εθνικισμό, την ξενοφοβία, το ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία. «Φτάνει πια ο κακός ο λύκος! Πρέπει να λέμε όλη την αλήθεια στα παιδιά», έλεγε ο αείμνηστος συμπολίτης σας Μ. Αναγνωστάκης.
Γι’ αυτό προσφέρει αρνητικές υπηρεσίες στην προσπάθεια αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας η πρόσφατη απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης να κάνει δεκτή την αίτηση ακύρωσης της μετονομασίας της οδού Αθ. Χρυσοχόου σε Αλμπέρτου Ναρ.
Ρωτάμε: γιατί το Δικαστήριο αγνόησε το γεγονός ότι το όνομα του στρατηγού Αθ. Χρυσοχόου, φρούραρχου Θεσσαλονίκης και Γενικού Διοικητή Μακεδονίας επί ναζιστικής κατοχής, απέδωσε σε δρόμο της πόλης το παράνομο Δημοτικό Συμβούλιο που είχε διορίσει η δικτατορία των συνταγματαρχών, καταλύοντας το Σύνταγμα;
Ρωτάμε: γιατί το Δικαστήριο δεν έλαβε υπόψη του ότι η ελληνική πολιτεία, εξειδικεύοντας το περιεχόμενο των Συντακτικών πράξεων και Ψηφισμάτων που επανέφεραν την κοινοβουλευτική δημοκρατία το 1974, με την Εγκύκλιο 204/1983 πρόετρεψε με ιδιαίτερη έμφαση τους δημοτικούς άρχοντες να μετονομάσουν τις οδούς και τις πλατείες που φέρουν ονόματα που συνδέονται με πρόσωπα και καταστάσεις που στέρησαν τον ελληνικό λαό από τις ελευθερίες του; Μια προτροπή – πολύχρονο αίτημα του Συνδέσμου μας και προς τον Δήμο Θεσσαλονίκης.
Εκφράζω, εκ μέρους του Δ.Σ. του Συνδέσμου μας την έντονη διαμαρτυρία μας, γιατί ο Χώρος Μνήμης για την Αντιδικτατορική Αντίσταση στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης – ανακριτικό κολαστήριο της χουντικής ΚΥΠ – που η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παραχώρησε το 2015 στον ΣΦΕΑ 1967-1974 ως μόνιμη έκθεση – απειλείται με έξωση (!) από το Υπουργείο Άμυνας, αφού, κατά το ισχύον, χουντικό καταστατικό λειτουργίας των πολεμικών μουσείων, σκοπός τους είναι ‘η προβολή των ιερών αγώνων του Ελληνικού Έθνους από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερον’ – εξαιρουμένου, φυσικά, του αντιδικτατορικού αγώνα για την Ελευθερία, τη Δημοκρατία, την Εθνική Ανεξαρτησία και την κοινωνική προκοπή. Βλέπετε η αναιμική ‘αποχουντοποίηση’ δεν μας απάλλαξε από τα κατάλοιπα της ‘νομοθεσίας των βαρβάρων’.
Γι’ αυτό ο Σύνδεσμός μας με ανοιχτή επιστολή του προς τον πρόεδρο της Βουλής και τους αρχηγούς των κομμάτων ζητεί να κατοχυρωθεί νομοθετικά ως χώρος ιστορικής μνήμης και να καταργηθεί το χουντικό διάταγμα του 1969 για την ίδρυση και λειτουργία των πολεμικών μουσείων!
Οποιαδήποτε παράταση του σημερινού καθεστώτος της κατά παραχώρηση ‘φιλοξενίας’ μας στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης όχι μόνο συνιστά λογοκριτική επέμβαση εις βάρος της πρόσφατης ιστορίας της Θεσσαλονίκης. αλλά και εξυπηρετεί, αντικειμενικά, όσους επιχειρούν να παγιδέψουν τους νέους ανθρώπους, δημαγωγώντας εις βάρος της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και διαβάλλοντας τις δημοκρατικές αξίες.
Η χώρα μας, ως ‘δεδομένος και προβλέψιμος σύμμαχος’, σύμφωνα με την κυβέρνηση, είναι πλήρως ‘ευθυγραμμισμένη΄ με τα αμερικανονατοϊκά σχέδια και, επομένως, ανέτοιμη και ανίκανη να αντιμετωπίσει τις οικονομικές και ενεργειακές επιπτώσεις της πολεμικής κρίσης.
Τη στιγμή που τα λαϊκά νοικοκυριά δεν έχουν να πληρώσουν το ρεύμα τους, με τον πληθωρισμό στα ύψη, η κυβέρνηση, εφαρμόζοντας συνταγές του χθες που οδήγησαν τη χώρα στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό και στη χρεοκοπία, αποφάσισε 7 δισ. εξοπλισμούς, ανασύροντας ταυτόχρονα τα διχαστικά κηρύγματα της πατριδοκάπηλης εθνικοφροσύνης εναντίον όσων αντιδρούν στην κούρσα των εξοπλισμών.
Γι’ αυτό χαιρετίζουμε τους αγώνες των εργαζομένων για το δικαίωμα στη δουλειά και την αξιοπρεπή ζωή, όπως των ηρωικών απεργών της ‘Μαλαματίνα’.
– Υποστηρίζουμε και διαδηλώνουμε με το φιλειρηνικό κίνημα απέναντι στους ιμπεριαλισμούς και τους εθνικισμούς
– Καμιά εμπλοκή της χώρας μας στον πόλεμο
— Να πάψουν να χρησιμοποιούνται οι αμερικανικές βάσεις ως ορμητήριο και μαγνήτης του πολεμικού ολέθρου!
Αν «ο αγώνας της μνήμης εναντίον της λήθης δεν είναι παρά ο αγώνας της ελευθερίας εναντίον της τυραννίας», τότε οποιαδήποτε αναφορά στον Αντιδικτατορικό Αγώνα αποκτά νόημα στο βαθμό που αναδεικνύει την αντίσταση, την αγωνιστική-συνειδητή στάση ζωής, σε κινητήρια δύναμη της Ιστορίας.
Ομιλία στην εκδήλωση αφιερωμένη στη μνήμη του Γιάννη Χαλκίδη που διοργάνωσε το τμήμα Πολιτισμού της νομαρχικής επιτροπής Πιερίας του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία έδωσε το μέλος του ΔΣ του ΣΦΕΑ Τριαντάφυλλος Μηταφίδης
Τριαντάφυλλος Μηταφίδης
