Σε περίπτωση που θελήσουμε να καταγράψουμε το σύνολο των περιστατικών της εργοδοτικής αυθαιρεσίας στον κλάδο του τουρισμού που έχουν φτάσει μόνο τον τελευταίο μήνα στα δημοσιογραφικά γραφεία, θα χρειαστούμε ένα ολόκληρο φύλλο της Εποχής. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό και σοβαρολογούμε απολύτως. Η αυθαιρεσία δεν συνιστά εξαίρεση, αλλά τον κανόνα τα πολλά τελευταία χρόνια, κυρίως στα αμιγώς τουριστικά μέρη της χώρας, όπως τα νησιά.
Είναι κάτι παραπάνω από χαρακτηριστική η ιστορία που έφτασε στο e-mail μας πριν από μερικές ημέρες. Νέος, μετά την απόλυσή του από το στρατό πιάνει δουλειά σε κατάστημα οπτικών στη Μύκονο (έχοντας και τις ανάλογες σπουδές). Μέσα στις πρώτες εβδομάδες της εργασίας του έχασε 6 κιλά, διότι δεν έβρισκε χρόνο να σιτιστεί επαρκώς, καθώς εργαζόταν και στα δύο καταστήματα του εργοδότη του. Επιπλέον κατέστρεψε το γόνατό του, αφού διένυε καθημερινά περισσότερα από 10 χιλιόμετρα για να φτάσει στην εργασία του. Όταν ζήτησε άδεια για να επισκεφτεί γιατρό, τού την αρνήθηκαν. Πλέον ο νέος αυτός βρίσκεται στην Αγγλία, εργάζεται επίσης σε κατάστημα οπτικών και είναι σαφώς ευχαριστημένος από τις συνθήκες που συνάντησε (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα είναι ειδυλλιακά). Την απάντηση στο ερώτημα του πότε θα επιστρέψει αυτός ο νέος στην Ελλάδα, την φαντάζεστε…
Τέτοιου είδους περιπτώσεις εργασιακής παράνοιας υπάρχουν χιλιάδες, όπως αναφέραμε και πιο πάνω. Και ίσως αυτή να είναι η εξήγηση στον γρίφο γιατί 50.000 θέσεις εργασίας στον τουρισμό φέτος παραμένουν κενές.
Τα βασικά προβλήματα
Οι εργαζόμενοι στον τουρισμό και στον επισιτισμό θεωρούνται εργαζόμενοι αναλώσιμοι, υποαμειβόμενοι, χωρίς ιδιαίτερα δικαιώματα. Να ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν:
1. Χαμηλοί μισθοί. Παρά το γεγονός ότι οι τζίροι των τουριστικών επιχειρήσεων είναι πολύ μεγάλοι, οι μισθοί παραμένουν καθηλωμένοι. Ο εργαζόμενος που θα συμφωνήσει στα 1.000 ευρώ για την τουριστική σεζόν μάλλον θεωρείται ευχαριστημένος. Συνήθως, τα νούμερα που «παίζουν» στην εν λόγω αγορά (αν μιλάμε για ανειδίκευτους) δεν ξεπερνούν 850 με 900 ευρώ. Αλλά και στους προσοντούχους τα χρήματα δεν είναι πολλά. Ένας υπάλληλος ξενοδοχείου με πτυχίο και γνώση τουλάχιστον δύο ξένων γλωσσών, δύσκολα θα πάρει περισσότερα από 1.100 ευρώ, ιδιαίτερα αν είναι νέος στην ηλικία.
2. Δουλειά μέχρι τελικής πτώσεως, χωρίς ανάπαυση. Στη θεωρία οι υπάλληλοι στον τουρισμό υπογράφουν (όταν υπογράφουν) συμβάσεις που προβλέπουν πενθήμερη εργασία και οκτάωρο. Στην πράξη τις περισσότερες φορές έχουμε να κάνουμε με επταήμερο (ναι, όπως το διαβάσατε) και δεκάωρο τουλάχιστον. Τα ρεπό πολλές φορές δεν βγαίνουν, ιδιαίτερα μετά τον Αύγουστο, όταν υπάρχουν και αποχωρήσεις, με συνέπεια η εργασιακή πραγματικότητα να προσομοιάζει με κόλαση επί γης. Δεν προέκυψαν τυχαία οι ειδήσεις ότι εργαζόμενοι στα ξενοδοχεία λιποθυμούσαν από την κόπωση κατά τη διάρκεια της δουλειάς τους.
3. Ανύπαρκτοι ελεγκτικοί μηχανισμοί: Στη Μύκονο, νησί στο οποίο οι εργασιακές συνθήκες στον τουρισμό περιγράφονται ως απίστευτα σκληρές, δεν υπάρχει παράρτημα της επιθεώρησης εργασίας. Τι άλλο να γράψει κανείς, για να αποδείξει ότι οι εργοδότες έχουν τη δυνατότητα να κάνουν πραγματικά ό,τι θέλουν, αφού ουσιαστικά δεν υπάρχει έλεγχος; Ακόμα, όμως, και όταν υπάρχει, μάλλον έχει τυπικό χαρακτήρα. Τα δίκτυα των προσωπικών γνωριμιών, αλλά και οι πρακτικές μαφίες που συχνά ακολουθούν οι εργοδότες συνθέτουν ένα σκηνικό διευρυμένης ανομίας, το οποίο έχει ως μοναδικούς χαμένους τους εργαζόμενους.
4. Ανυπαρξία στήριξης τον χειμώνα. Εφέτος από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Απρίλιο οι εργαζόμενοι στον τουρισμό δεν έβαλαν ούτε ένα ευρώ στον λογαριασμό τους. Σύμφωνα με ανακοινώσεις των συνδικάτων τους, πολλοί από αυτούς επιβίωσαν με δανεικά. Το εφάπαξ ποσό που δικαιούνταν και κάποτε το έπαιρναν, έχει προ πολλού κοπεί. Τι απομένει άρα; Το περιβάλλον που περιέγραψε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην περίφημη δήλωσή του περί …ολιστικής προσέγγισης. Συγγενείς και φίλοι…
Ο Χατζηδάκης νίπτει τας χείρας του
Στις 31 Μαΐου θα συνεδριάσει το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας για το θέμα της υποχρεωτικότητας της σύμβασης στον επισιτισμό. Αν τα αποτελέσματα της συνεδρίασης είναι θετικά, τότε τουλάχιστον οι εργαζόμενοι στον χώρο θα μπορούν να επικαλούνται επισήμως τη σύμβαση, αν και στην πραγματικότητα, όπως καταγράψαμε, ο φόβος και η ανασφάλεια είναι τόσο ισχυρά, που οι εργαζόμενοι συμφωνούν να δουλεύουν με όρους που δεν προβλέπονται από τη σύμβαση. Παράλληλα, στην πρόσφατη τηλεδιάσκεψη που είχε ο υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης, με τα συνδικάτα του κλάδου, απέφυγε να δεσμευτεί σε οτιδήποτε. «Δεν είμαι σε θέση να σας πω κάτι συγκεκριμένο», είπε όταν του έθιξαν τα ζητήματα του ταμείου ανεργίας και του εφάπαξ ποσού στήριξης και «καθάρισε».
Είναι, άρα, αυταπόδεικτο σχεδόν ότι όταν η κυβέρνηση μιλάει για τη «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού, θεωρεί ως περίπου δεδομένο ότι αυτή η βιομηχανία θα στηριχθεί και πάλι στις χιλιάδες πλάτες των απροστάτευτων εργαζόμενων, έτσι άλλωστε οραματίζονται το αναπτυξιακό τους μοντέλο και προς αυτή την κατεύθυνση νομοθετούν παρά τα μεγάλα λόγια. Το θέμα είναι εμείς τι κάνουμε…
Νίκος Γιαννόπουλος
