Ως γνωστό ο Samuel Johnson έλεγε ότι ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο του μπαγαπόντη. Βέβαια στην αγγλική εκδοχή ο όρος είναι κάπως πιο σκληρός.
Διαβάζω ότι συνεχίζεται η συζήτηση στο ΣΤΕ για το μετρό της Θεσσαλονίκης. Η ΝΔ διατείνεται ότι είναι, μεταξύ άλλων, ένα κόμμα πατριωτικό. Όμως δεν μπορείς να είσαι υπέρ της πατρίδας και να αποκόπτεις τα αρχαία ευρήματα από τον τόπο τους, όπως συμβαίνει στο σταθμό Βενιζέλου. Ο δικός τους πατριωτισμός δεν υποστηρίζει την ιστορική συνέχεια και τον πολιτισμό της πόλης και η επίκληση στον τελευταίο γίνεται μόνο για την εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων.
Και όλα αυτά ενώ αποδεδειγμένα υπήρχε τεχνική λύση: να διαμορφωθεί ο χώρος με τρόπο τέτοιο που να μπορείς να βαδίζεις ανάμεσα στα εκθέματα, όπως γίνεται στη Πομπηία. Για τους νεοφιλελεύθερους πατριώτες δεν φαίνονται σημαντικά ούτε καν τα κέρδη από τον τουρισμό που θα προέκυπταν από την κατάλληλη διαμόρφωση του χώρου. Γιατί μάλλον δεν τους ενδιαφέρει η τουριστική ανάπτυξη γενικά, αλλά μόνο για συγκεκριμένους εκπροσώπους του κλάδου.
18/11/2020 – Το τέλος της γραβάτας;
Διαβάζω άρθρο της Gillian Tett – στους Financial Times – η οποία έχει πάντα ενδιαφέρον όταν γράφει για οικονομικά θέματα, ίσως γιατί δεν είναι οικονομολόγος! Από ότι φαίνεται, ιδιαίτερα σε αυτήν την κρίση, η διεπιστημονική μάτια, πέραν αυτής των επιδημιολόγων και των οικονομολόγων, είναι εξαιρετικά χρήσιμη. Εξηγεί η Tett, ανάμεσα σε αλλά ενδιαφέροντα, την επίδραση της τηλεργασίας και τηλεδιασκέψεων στην ενδυμασία, και ιδιαίτερα στην φθίνουσα χρήση της γραβάτας.
Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντα μπροστάρης!
22/11/2020 Μολυσμένα κίνητρα χρηματοδότησης κομμάτων
Ένα παραδοσιακό επιχείρημα της αριστεράς είναι η δημόσια χρηματοδότηση των κομμάτων είναι απαραίτητη για να αποφεύγουμε περιπτώσεις που οι πλούσιοι χρηματοδοτούν τα κόμματα με αντάλλαγμα μελλοντικές ευνοϊκές ρυθμίσεις. Δυστυχώς όμως τα πράγματα είναι πάντα χειρότερα από αυτό που σκεφτόμαστε.
Διαβάζοντας τα άρθρα του Monbiot συνειδητοποιώ ότι η παραπάνω προσέγγιση περιγράφει μόνο ένα κομμάτι της πραγματικότητας. Γιατί το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι υπάρχουν επιχειρηματίες που χρηματοδοτούν κόμματα προσβλέποντας σε χαμηλότερη φορολογία ή σε ευνοϊκή μεταχείριση, για παράδειγμα, σε σχέση τους ανταγωνιστές τους. Είναι και ότι αυτού του είδους την εύνοια την επιδιώκουν σε μεγαλύτερο βαθμό επιχειρηματίες οι δραστηριότητες των οποίων έχουν το χειρότερο οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα.
Τα παραδείγματα δεν είναι λίγα διεθνώς. Στην Αμερική ο ενεργειακός κλάδος ορυκτών καυσίμων (και ιδιαίτερα του λιγνίτη) είχε ρίξει την αμέριστη στήριξή του στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα και ιδιαίτερα στον Τραμπ. Δεν το έκανε απλά γιατί θα εφάρμοζε μια πιο «φιλο-επιχειρηματική» πολιτική αλλά κυρίως γιατί αυτός ήταν ο πιο ρυπογόνος ενεργειακός κλάδος και γιατί ο Τραμπ ήταν διατεθειμένος να τους στηρίξει και να τους προστατέψει από τον ανταγωνισμό των νέων πράσινων τεχνολογιών, τις διεθνείς συμφωνίες για την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και από την αλλαγή στάσης του κόσμου απέναντι στις ρυπογόνες τεχνολογίες. Αντίστοιχα στις εκλογικές αναμετρήσεις για το Brexit η συντηρητική παράταξη είχε την πλήρη στήριξη του πιο ριψοκίνδυνου τμήματος του χρηματοπιστωτικού τομέα. Του τμήματος δηλαδή που επιθυμεί την δραστικότερο περιορισμό των ρυθμιστικών εμποδίων (και θεωρεί ότι θα ευνοηθεί από το Brexit και την αποδέσμευση από την ΕΕ) και ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας τα πιο ριψοκίνδυνα εργαλεία, δημιουργεί τη μεγαλύτερη αστάθεια στην εγχώρια και την παγκόσμια οικονομία.
Σκέφτομαι όμως ότι εδώ δεν χρειάζεται να ανησυχούμε. Αυτά που γράφει ο Monbiot συμβαίνουν αλλού και αποκλείεται να έχουν εφαρμογή στην ελληνική επιτελική πραγματικότητα.
25/11/2020 Ασφάλεια για ποιες;
Παγκόσμια ημέρα κατά της βίας σε βάρος των γυναικών. Μία ήσυχη ειρηνική διαδήλωση στο Σύνταγμα κατεστάλη για ακόμα μια φορά από τις δυνάμεις επιβολής της τάξης. Με πρόφαση τον κορονοϊό παραβιάστηκε το δικαίωμα των ανθρώπων να διαμαρτύρονται και να διεκδικούν, τη στιγμή μάλιστα που οι κακοποιήσεις και δολοφονίες γυναικών λόγω του φύλου τους σε όλη την υφήλιο αποτελούν δυστυχώς καθημερινότητα. Τίποτα από ότι έχει κατακτηθεί δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο και υπάρχουν ακόμα πολλά να γίνουν – οι αγώνες είναι απαραίτητοι.
Τι και αν ζήτησε συγνώμη αργότερα ο Χρυσοχοΐδης; Για άλλη μια φορά τα αντανακλαστικά του επιτελικού κράτους επέβαλλαν την εφαρμογή του δόγματος της κυβέρνησης, τάξη και ασφάλεια. Μόνο που στην περίπτωση αυτή γεννάται εύλογα το ερώτημα, ασφάλεια για ποιον;
29/11/2020 Η διαχρονική προσφορά του Κώστα Σημίτη στις ελίτ
Πριν από χρόνια ήρθε στην Αθήνα ένας Σκωτσέζος εμπειρογνώμονας για μια ιδιωτικοποίηση και έκανε πολλές συναντήσεις. Άκουσε τα χίλια μύρια, ιδιαίτερα από συνδικαλιστές. Στο τέλος φεύγοντας έδωσε μια συνέντευξη τύπου στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος όπου, με ευγενικό τρόπο, εξήγησε ότι καταλαβαίνει τη σοβαρότητα των ανησυχιών των εργαζομένων, ακούει την κριτική για την ενδεχόμενη ιδιωτικοποίηση, αλλά το να τον αποκαλέσουν οι συνδικαλιστές «Άγγλο» ήταν χτύπημα κάτω από τη ζώνη!
Τον καταλαβαίνω! Κάπως έτσι αισθάνθηκα μετά από το καλοκαίρι όταν στη συζήτηση για το μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ, κάποιοι δημοσιογράφοι έγραψαν ότι ο Τσακαλώτος θέλει να γίνει ο Σημίτης του ΣΥΡΙΖΑ. Η εμμονή μου στη κριτική στο κομμάτι της σοσιαλδημοκρατίας που γύρισε την πλάτη στο σύνολο σχεδόν της παράδοσης αυτού του χώρου κρατάει πολλά, μα παρά πολλά, χρόνια. Για παράδειγμα στο βιβλίο μου του 2005, δηλαδή κατά την κορύφωση διεθνώς της ηγεμονίας της σοσιαλδημοκρατίας που εκπροσωπούσε ο κ. Σημιτης, «οι Αξίες και Αξία της Αριστεράς», το πρώτο κεφάλαιο είχε τίτλο «γιατί δεν είμαι εκσυγχρονιστής».
Πρόσφατα ο κ. Σημίτης, ο πολιτικός που θεωρεί τον εαυτό του νόμιμο ιδιοκτήτη της χώρας, έχει προσφέρει δυο ακόμα στηρίγματα στην κυβέρνηση της ΝΔ.
Στην πρώτη συνέντευξη ισχυρίστηκε ότι ούτε το ΚΙΝΑΛ ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έχουν κάνει προτάσεις για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ένας πολιτικός που – κατά τα άλλα – το σύστημα τον αποκαλεί τον κατά εξοχήν εκσυγχρονιστή και σοβαρό πολιτικό, και ο ίδιος δεν μπαίνει καν στο κόπο να διαβάσει τα κείμενα και τις προτάσεις των αντιπάλων του.
Στην άλλη συνέντευξη υποστήριξε τις προτάσεις της επιτροπής Πισσαρίδη. Ευτυχώς ο βασικός κορμός της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, με διαφορετικούς ρυθμούς βέβαια, αποδεσμεύεται από τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό που αδιαφορεί για τις ανισότητες και τη σημασία του δημοσίου συστήματος υγείας, που στηρίζει την ιδιωτικοποίηση του ασφαλιστικού και την περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων.
Στα Όσκαρ, εκτός από βραβεία που συνδέονται με συγκεκριμένες ταινίες της χρονιάς, υπάρχει και το τιμητικό Όσκαρ συνολικής προσφοράς στον κινηματογράφο. Αν οι ελίτ, που δυστυχώς είναι κάπως επιρρεπείς στην αμαρτία της αχαριστίας, κάποτε εισαγάγουν ένα παρόμοιο τιμητικό βραβείο συνολικής συνεισφοράς στην προαγωγή των συμφερόντων τους, τότε ο Κώστας Σημίτης θα ήταν αδιαμφισβήτητο φαβορί για την πρώτη απονομή.
1/12/2020 Το Γκαμπί της Βασίλισσας – Βραχυπρόθεσμο κόστος με μακροπρόθεσμο όφελος
Μετά από παραινέσεις φίλων βλέπω στο Netflix το Queen’s Gambit. Μία αρκετά διασκεδαστική σειρά αν και όχι με ιδιαίτερα συνθέτη πλοκή, που στο επίκεντρό της έχει το σκάκι, ένα από τα παραδοσιακά αγαπημένα αθλήματα των αριστερών. Λογικό σε έναν βαθμό, καθώς όπως φαίνεται και στη σειρά, η Σοβιετική Ένωση που λειτουργούσε με ομαδικό πνεύμα και είχε την στρατηγική στη κουλτούρα της, ήταν από τις υπερδυνάμεις του αθλήματος. Ενώ είναι γνωστές και οι ιστορίες για τους σκακιστικούς αγώνες που παίζανε οι Έλληνες κομμουνιστές στις εξορίες και στις φυλακές.
Όμως η σύνδεση με την πολιτική που έρχεται στο μυαλό μου είναι διαφορετική. Τα Γκαμπί στο σκάκι είναι ένας τρόπος ανοίγματος, ξεκινήματος του παιχνιδιού, όπου ο ένας παίχτης κάνει μια θυσία ώστε να βρεθεί σε μια καλύτερη θέση, να ελέγξει το κέντρο και σε βάθος χρόνου να αντισταθμίσει το αρχικό κόστος με ένα πολύ μεγαλύτερο όφελος. Απαιτούν στρατηγική, καλή γνώση της θεωρίας και συνήθως αν ο αντίπαλος προσπαθήσει να απαντήσει με τακτικούς ελιγμούς βρίσκεται γρήγορα σε δυσμενή θέση.
Αν η αριστερά έχει σαφή στρατηγική, δώσει μάχες για αυτή, και έχει τα μάτια της στον στόχο θα αποκαλύψει γρήγορα την ένδεια του αντιπάλου. Ακόμη και αν αυτό στην αρχή σημαίνει ότι απαιτείται να κοπιάσουμε παραπάνω για να κάνουμε ηγεμονικές τις θέσεις μας σε ζητήματα όπως αυτά της φορολογίας, της αξίας του δημοσίου, ή των δικαιωμάτων. Αυτός ο κόπος στην αρχή θα φαίνεται σαν χαμένος, σαν θυσία αλλά πιο σύντομα από ότι πιστεύει κανείς θα μας φέρει σε πλεονεκτική θέση. Το ζήτημα, και στην πολιτική και στο σκάκι, είναι να αποκτήσεις την πρωτοβουλία των κινήσεων και να μην δίνεις στον αντίπαλο την ευκαιρία να σε εκπλήξει. Αυτό όμως χρειάζεται θεωρία, δουλειά και υπομονή.
Ευκλείδης Τσακαλώτος
Πηγή: TVXS
