Τι να σημαίνει άραγε η «κοινωνική ωριμότητα» την οποία επικαλέστηκαν οι 10 βουλευτές της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ για να διαμαρτυρηθούν ως προς την επέκταση διατάξεων του νέου νομοσχεδίου του Υπ. Εργασίας για την αναδοχή και την υιοθεσία σε ομόφυλα ζευγάρια που ζουν σε σύμφωνο συμβίωσης; Στο παρόν νομοσχέδιο δεν (θα μπορούσε να) επεκτείνεται βέβαια το δικαίωμα στην υιοθεσία, αλλά μην αφήσουμε αυτό να τους χαλάσει τη γιορτή.
Η λέξη «ωριμότητα» έχει χρησιμοποιηθεί κατά κόρον στην ελληνική πολιτική σκηνή, κυρίως όποτε ο ομιλητής ή η ομιλήτρια θέλει να αποποιηθεί την ευθύνη της απροθυμίας του/της να πιέσει για ένα θέμα με “πολιτικό” κόστος.
Ακόμα και στον χώρο της Αριστεράς η λέξη έχει χρησιμοποιηθεί κακοποιητικά πάμπολλες φορές στο πλαίσιο συζητήσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και συγκεκριμένα για θέματα δικαιωμάτων που αφορούν σχέσεις ανθρώπων του ίδιου φύλου ή/και ταυτότητας φύλου.
Αν και δεν συμβαίνει με την ίδια ένταση σε όλα τα τμήματα της Αριστεράς, οποιοσδήποτε έχει έστω μικρή εμπειρία από οργανωμένη πολιτική ζωή, έχει σίγουρα ακούσει κάποια τοποθέτηση, στελέχους ή μη, με την παρότρυνση πως η συγκυρία επιτάσσει να ασχολούμαστε με «σοβαρότερα πράγματα». Υπονοώντας με αυτόν τον τρόπο πως ζητήματα δευτερεύουσων αντιθέσεων (sic) εισέρχονται στα συνεδριακά κείμενα οριακά με χαριστικούς όρους και μάλλον για διακοσμητικούς σκοπούς.
Ορισμένα θέματα δεν θα συζητιούνται επ’ αόριστον από μηδενική βάση
Υπάρχουν ωστόσο οργανώσεις και κόμματα που έχουν αναδείξει αυτή την προβληματική παράδοση ορισμένων ρευμάτων σκέψης. Που δίπλα στην αντίληψη που θέλει τη διαφωνία και τη ζύμωση να αποτελεί πλούτο για την Αριστερά, διανθίζει την αριστερή πολιτική σκέψη με κάποιες αξίες που θα πρέπει να τις αντιλαμβανόμαστε με καθολικό τρόπο.
Έτσι, δίνεται μια πρώτη απάντηση στο ερώτημα για το εάν η γκάμα θεμάτων επί των οποίων μπορούμε να διαφωνούμε μπορεί να παραμένει ανεξάντλητη. Διότι ανεξαρτήτως απάντησης, η ίδια η επερώτηση της θέσης μας σε ορισμένα ζητήματα μπορεί να αποτέλεσει τον ίδιο τον εκφυλισμό της συνέπειάς μας. Όχι μόνο διότι η ανάδειξη της σημασίας ορισμένων κοινωνικών θεμάτων έχει εγχαραχθεί στην ταυτότητα του χώρου μας, αλλά γιατί και μόνο λόγω της «φύσης» αυτών των θεμάτων, ο λόγος μας αντανακλά πολύ πιο έντονα την αντίληψη για την κοινωνία που θέλουμε. Ακόμα περισσότερο, αντανακλά την αντίληψη για την κοινωνία που «έχουμε».
Κομματική απειθαρχία ή ξένο σώμα;
Έτσι, αντί να περιοριστούμε στα «φάουλ» επί της κομματικής πειθαρχίας ή την πολιτική καταγωγή των 10 βουλευτών που φαίνεται να διαφωνούν με την επέκταση του δικαιώματος της αναδοχής σε μέρη που έχουν συνάψει σύμφωνο συμβίωσης (άρα και σε ομόφυλα ζευγάρια), ας αναλογιστούμε τη βαθιά αντικοινωνική φύση τέτοιων τοποθετήσεων και τι μπορεί να “αναζητούν” αυτές ανάμεσά μας.
Προσπερνώ σε αυτό το σημείο την μεγάλη διαφορά της αναδοχής και της υιοθεσίας, των δύο βασικών παραμέτρων του νέου νομοσχεδίου του Υπ. Εργασίας. Θεωρώ πως η σύγχυσή τους στην παρούσα φάση δεν αποτελεί αστοχία εκ μέρους των διαφωνούντων βουλευτών, αλλά αποτελεί σκόπιμη κίνηση με το βλέμμα σε επόμενες πιθανές κινήσεις της κυβέρνησης.
Άλλωστε, όταν η εικόνα δύο ανθρώπων σε επαφή με ένα παιδί είναι κάτι που ενοχλεί, τότε η απόσταση γονέων και παιδιού αποτελεί δευτερεύον θέμα. Συγκεκριμένα για τον/την πολιτικό όμως, η αντίδραση σε αυτή την εικόνα δεν έχει να κάνει με όρους κοινωνικοποίησης σε ένα απλό καθημερινό επίπεδο, αλλά με ένα υπόρρητο αίτημα «αφανισμού» του φαινομένου. Εντός και εκτός εισαγωγικών.
Για αυτό και υποστηρίζω πως η βαρύτητα της συγκεκριμένης διαφωνίας των 10 βουλευτών δεν αποτελεί μια αθώα απόκλιση από τις συλλογικές αποφάσεις του πολιτικού φορέα που τους έχει εμπιστευθεί την εκπροσώπησή του (αποτυπωμένες σε συνεδριακά κείμενα και αποφάσεις της Κεντρικής Επιτροπής), αλλά μια βαθειά άγνοια της πραγματικότητας μια κοινωνίας την οποία εκπροσωπούν στο κοινοβούλιο, αν όχι μια σύνταξη με τις ιδέες του πολιτικού μαύρου.
Την πραγματικότητα τη ρωτήσαμε;
Έτσι, στην καλύτερη από τις παραπάνω περιπτώσεις, αγνοούν πως οι σχέσεις των ομόφυλων ζευγαριών σήμερα παρουσιάζουν μια ποιοτική διαφορά σε σχέση με προηγούμενες δεκαετίες. Οι άνθρωποι σήμερα δεν σκοπεύουν να ζήσουν στο σκοτάδι. Ζευγάρια όλων των προσανατολισμών και των έμφυλων αποχρώσεων ζουν μαζί και για πολλά από αυτά η απόκτηση παιδιών εάν δεν αποτελεί ήδη πραγματικότητα, υπάρχει ως συνειδητό μέρος του οικογενειακού τους προγραμματισμού. Η γνώμη του κάθε πολιτικού στελέχους που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του ως τροχονόμο στη ζωή των άλλων και ανάγει τις περιρρέουσες αναχρονιστικές απόψεις σε άτεγκτες ιδιότητες μιας εκλογικής πελατείας που πρέπει να ικανοποιήσει, δεν αποτελεί απλά κάτι το οποίο αδιαφορούμε. Αποτελεί κάτι το οποίο στην Αριστερά πολεμούσαμε, πολεμάμε, και θα πρέπει να συνεχίσουμε να πολεμάμε με όλες μας τις δυνάμεις.
Όπως ανέφερα και παραπάνω, στην παρούσα συγκυρία δεν συζητάμε για υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Η αναδοχή έχει να κάνει περισσότερο με απομακρυσμένες σχέσεις και μια προσπάθεια να αποϊδρυματοποιηθούν παιδιά που ζουν σε ιδρύματα με έναν πιο ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό τρόπο. Η αλλαγή στα μέρη που δικαιούνται να είναι υποψήφια για υιοθεσία αποτελεί κομμάτι του αστικού κώδικα και απαιτεί ειδική νομοπαρασκευαστική επιτροπή υπό τον Υπουργό Δικαιοσύνης. Ελπίζουμε πως το πόρισμα της επιτροπής που θα ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του ’18 καθώς και οι ενέργειες της κυβέρνησης το επόμενο διάστημα θα έρθουν να καλύψουν την τεράστια αδικία που υπάρχει σήμερα.
Για την ώρα το παραπάνω σχήμα δικαιολογεί σε ένα βαθμό την προβληματική επιχειρηματολογία που περιστρέφεται γύρω από μια λογική πως τα ομόφυλα ζευγάρια υπάρχουν για να αυξάνουν τις «δεξαμενές διάσωσης» για παιδιά από ιδρύματα. Ας μην φοβηθούμε όμως (πάλι) να ανοίξουμε παραπάνω την κουβέντα. Κρατώντας υπόψη πως η πρόσφατη ιστορία έχει αποδείξει πως τα συντηρητικά ανακλαστικά δεν είναι για να χαϊδεύονται, ας μετατρέψουμε την παραφωνία αυτών των ημερών σε προωθητική δύναμη και αίτημα για βαθύτερες τομές με επιχειρηματολογία που θα απαντά σε προβληματισμούς ενός κοινού που δεν έχει διανοηθεί ακόμα δίπλα του τις νέες μορφές συμβίωσης, αλλά και που παράλληλα δεν εντάσσεται στο φάσμα της πολιτικού μαύρου.
Πότε ωριμάζουν τελικά οι κοινωνίες;
Οι βαθειά ριζωμένες αντιλήψεις για το σώμα, το φύλο, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και την οικογένεια αποτελούν μια πραγματικότητα για όλες τις κοινωνίες.
Ωστόσο η ωριμότητα μιας κοινωνίας να ανταπεξέρχεται σε πιο σύγχρονους όρους της πραγματικότητας, να αναστοχάζεται και τελικά να αλλάζει, δεν καθορίζεται αμιγώς και αφηρημένα από την κεκτημένη ταχύτητα ενός «τρένου» που έρχεται από το παρελθόν. Πολύ περισσότερο, η “πιπίλα” της ωριμότητας, έχει ως βασική της θεμελίωση την κοινή γνώμη: μια κατασκευή που δεν υπάρχει πέρα και πάνω από τις μεμονωμένες μετρήσεις της, και η οποία επιτρέπει σε νούμερα και στατιστικές αναφορές να ανάγονται σε ένα “κοινό αίσθημα”. Η Ιστορία επίσης δείχνει πως σε πολιτικά θέματα που “τσιγκλάνε” την περίφημη κοινή γνώμη, παραδοσιακά οι σφυγμομετρήσεις σχετικά με αυτά δεν παρουσιάζουν διαφορές πριν και μετά την εφαρμογή τους, κάτι που δείχνει πως ούτε “επικίνδυνες δυναμικές” δημιουργούνται, ούτε κοινωνικές ομάδες και κατηγορίες “ωριμάζουν” μαγικά ως τέτοιες.
Σοβαρά υπόψη όμως θα πρέπει να ληφθεί – τόσο από «ντόπιους» όσο και από «φιλοξενούμενους» του χώρου, πως «ο ρόλος της Αριστεράς έχει έναν ξεχωριστό χειραφετητικό χαρακτήρα και άρα είναι πιο δύσκολος»*. Θα ήταν ντροπιαστικό να επιμέναμε πως αυτός ο τεράστιος πολιτικός πόλος μπορεί μόνο να αποτελεί θεατή στον τρόπο με τον οποίο η κοινωνία αντιλαμβάνεται, δέχεται ή απορρίπτει τις νέες τομές. Δεν θα ήταν απλά μια ηττοπαθή ανάγνωση του διπόλου «συντήρησης-προόδου», αλλά θα αγνοούσε τις ίδιες της ιδιότητες της πολιτικής.
Όσο οι 10 θα αναλογίζονται το που θα παραθέριζαν σήμερα εάν δεν είχε τεθεί κάποτε η αντιμνημονιακή τομή και το αίτημα για την κυβέρνηση της Αριστεράς, περιμένοντας βέβαια με καρτερία να ωριμάσουν οι συνθήκες, ας συζητήσουμε καθαρά για το «τι θέλουμε» και ας αφήσουμε τις υπεκφυγές περί ωριμότητας και άλλων δεινών.
*Η διατύπωση ανήκει στη σ. Σία Αναγνωστοπούλου
Ο Κωστής Λιερός είναι μέλος του Τομέα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ και της Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ
Πηγή: Left
