Με δυσανάλογη δημοσιότητα καλύφθηκε την προηγούμενη εβδομάδα από πολλά ΜΜΕ η διαβίωση ερημιτών στην ακριτική Γαύδο. Ανθρώπων δηλαδή που ζουν μόνιμα σε παραλίες του νησιού, σε πολύ μικρά καλυβάκια που έχουν φτιάξει με τα χέρια τους από υλικά που ξεβράζει η θάλασσα. Το γεγονός έφερε στη δημοσιότητα τηλεοπτική εκπομπή που περιηγήθηκε στο νησί και συνομίλησε με κάποιους από τους ερημίτες. Αλλά τα φώτα έπεσαν στην απόπειρα της δημάρχου Γαύδου, την επομένη της προβολής της τηλεοπτικής εκπομπής, να επιτεθεί στα καλυβάκια αυτά με τα χέρια και να προσπαθήσει να τα γκρεμίσει. Προφανώς η διαβίωση των ερημιτών εκεί δεν είναι γεγονός άγνωστο, ούτε πολύ μάλλον στην ίδια την δήμαρχο ούτε βέβαια στη μεγάλη πλειοψηφία του κόσμου που προτιμά το νησί της Γαύδου για τις εντελώς εναλλακτικές δυνατότητες διαμονής και διαβίωσης που προσφέρει και την απείραχτη ομορφιά που διαθέτει, χαρακτηριστικά ολοένα και περισσότερο σπάνια και περιζήτητα. Για τους καλοπροαίρετους λοιπόν θεατές ενυπάρχει μια «δυσαναλογία» στις αντιδράσεις με τις οποίες έγινε δεκτή η προβολή της τηλεοπτικής εκπομπής.
Οι λεγόμενοι ερημίτες που διαβιούν στα εν λόγω καλυβάκια είναι περίπου είκοσι τον αριθμό άνθρωποι που ζουν εδώ και πολλά χρόνια σε παραλίες της Γαύδου, κυρίως τον Λαβρακά, όλο τον χρόνο, κάτω από δέντρα, σε αυτοσχέδια «χτίσματα» στα οποία οριακά χωρούν να μπουν δύο άνθρωποι. Η σχέση τους με το φυσικό περιβάλλον και την αισθητική του τοπίου είναι σχέση σεβασμού απόλυτου. Τους χειμερινούς μήνες μπορεί να χρησιμοποιήσουν κάποιο μουσαμά για να προστατευτούν, αλλά το καλοκαίρι τον αφαιρούν, ενώ ζεσταίνονται με το χνώτο τους και μικρά καντηλάκια. Σε κάποιες περιπτώσεις έχουν φτιάξει μικρές κατασκευές με πηλό και χόρτο για να ζεσταίνονται. Ιδιαίτερα ο Λαβρακάς είναι απομακρυσμένη περιοχή, στην οποία δεν υπάρχει πρόσβαση με αυτοκίνητο. Οπότε οι ίδιοι κουβαλούν τις προμήθειές τους στην πλάτη και αντλούν υφάλμυρο νερό από πηγάδι που έχουν ανοίξει. Ρεύμα προφανώς δεν έχουν, οι περισσότεροι έχουν ένα μικρό πάνελ άντλησης ηλιακής ενέργειας για να φορτίζουν το κινητό τους. Η σχέση τους με την έννοια της ιδιοκτησίας είναι μάλλον ανύπαρκτη, αφού δεν αντιλαμβάνονται τον χώρο που διαμένουν ως ιδιωτικό, αισθάνονται φιλοξενούμενοι και ο χώρος παραμένει ελεύθερος για όποιον θελήσει να τον χρησιμοποιήσει εφόσον αποχωρήσει αυτός ή αυτή που τον χρησιμοποιεί. Είναι ενεργά μέλη της τοπικής κοινωνίας, οι περισσότεροι δουλεύουν στο νησί και συχνά με προσωπική δουλειά καλύπτουν και την αδυναμία του Δήμου να καθαρίσει τις δυσπρόσιτες παραλίες που τους φιλοξενούν.
Δύσκολο για τη μεγάλη μάλλον πλειοψηφία των πολιτών να κατανοήσει ή και να φανταστεί έναν τέτοιο τρόπο ζωής. Όμως εξίσου δύσκολο είναι να χαρακτηριστεί αυτός ο τρόπος ζωής «παρασιτικός», όπως έσπευσε να κάνει η δήμαρχος Γαύδου, Λίλιαν Στεφανάκη, ονομάζοντας τους ερημίτες «παράσιτα». Η ίδια δήλωσε ότι θα προσφύγει στη Δικαιοσύνη για να τους απομακρύνει, αλλά δεν περίμενε τη Δικαιοσύνη να αποφανθεί, αφού την περασμένη Τετάρτη επανήλθε, αυτή τη φορά με μπουλντόζα του Δήμου, επιχειρώντας το γκρέμισμα μιας καλύβας στην παραλία Σαρακήνικο.
Σύμφωνα με τον νόμο, ο τρόπος διαμονής των ερημιτών της Γαύδου εμπίπτει στους κανονισμούς της ελεύθερης κατασκήνωσης, που γενικά έχει ασαφή σημεία και δεν είναι απλό να επιβληθεί ποινή σε κάποιον, αφού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ερμηνεία του λειτουργού της Δικαιοσύνης. Ωστόσο, λίγα λόγια για Δικαιοσύνη έχουν να πουν και οι ίδιοι οι ερημίτες που κάθε χρόνο ζητούν βεβαίωση μόνιμης κατοικίας από τον Δήμο, ώστε να έχουν τις διευκολύνσεις που έχει ένας μόνιμος κάτοικος του ακριτικού νησιού και για να παίρνουν τα επιδόματα που δικαιούνται, αλλά συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με άρνηση. Επίσης, αν και έχουν ΑΦΜ και δηλώνουν σκηνίτες, συμμετέχουν στα κοινά και ψηφίζουν, συχνά ο Δήμος τους αρνείται την ιδιότητα του δημότη.
Πάντως, το γράμμα και το πνεύμα του νόμου έχει γνωρίσει αρκετά δύσκολες μέρες στο νησί της Γαύδου. Όπως επισημαίνει στην Εποχή η πρώην δήμαρχος και επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στον Δήμο Γαύδου, Γκέλλη Καλλινίκου, συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου δεν διεξάγονται ούτε αναρτώνται, πλειοψηφικές αποφάσεις δεν υλοποιούνται αλλά αντίθετα η δημοτική αρχή προχωρά σε υλοποίηση της βούλησης της μειοψηφίας. Μάλιστα, η αντιπολίτευση προχώρησε σε σχετική καταγγελία στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, ήδη από το 2019, για την οποία ακόμα εκκρεμεί απάντηση. Σαν συνέπεια των παραπάνω η αντιπολίτευση, αλλά και μέλη της παράταξης της δημοτικής αρχής συνολικά εννέα από τα δεκατρία μέλη του ΔΣ, έχουν προχωρήσει σε παραίτηση και έχουν αντικατασταθεί από αναπληρωματικούς –μάλιστα αρκετοί εξ αυτών αρνήθηκαν επίσης να αναλάβουν τριάντα έξι στο σύνολο–, με αποτέλεσμα το Δημοτικό Συμβούλιο να μην απαρτίζεται στην πλειοψηφία του από κατοίκους της Γαύδου – μόνο τρεις εξ αυτών είναι μόνιμοι κάτοικοι. Τότε η νυν δήμαρχος είχε δημόσια δηλώσει για την ύστατη αυτή κίνηση διαμαρτυρίας: «επιτέλους μια σωστή απόφαση». Το άπλετο φως της δημοσιότητας καλό είναι να φωτίσει και αυτά τα στοιχεία που διατυπώνονται θεσμικά.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι πια στην Γαύδο είναι πολύ δύσκολο να νοικιάσει κάποιος σπίτι, αφού ό,τι αναπαλαιώνεται διατίθεται για βραχυχρόνια μίσθωση. Καθώς επίσης και ότι ήδη πουλήθηκε έκταση σε ξένο επιχειρηματία που σχεδιάζει το κτίσιμο ξενοδοχειακής μονάδας στη Γαύδο για την οποία έχει ήδη βγάλει άδεια. Μάλιστα η άδεια προέβλεπε αρχικά και το κτίσιμο πισίνας, την οποία τελικά δεν ενέκρινε το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής. Όπως θύμισε δημόσια η νυν δήμαρχος αυτές τις μέρες, η Γαύδος καλύπτεται κατά 80% από δάση και περιοχές έχουν χαρακτηριστεί ως αρχαιολογικός χώρος. Αναμένουμε λοιπόν να δείξει την ίδια ευαισθησία για το φυσικό και δομημένο περιβάλλον, όταν «επενδυτές» τυχόν επιχειρήσουν να χτίσουν τις δικές τους πολυτελείς «καλύβες».
Ζωή Γεωργούλα
