Η δολοφονία μιας νεαρής γυναίκας πυροδότησε διαμαρτυρίες σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Σάρα Έβεραρντ ήταν στέλεχος μιας εταιρείας μάρκετινγκ στο Νότιο Λονδίνο. Την τελευταία φορά που την είδαν ήταν όταν διέσχιζε το Κλάπαμ Κόμον, ένα μεγάλο πάρκο του Νότιου Λονδίνου, επιστρέφοντας σπίτι της. Μια βδομάδα μετά, το σώμα της βρέθηκε σε μια δασώδη περιοχή στην πόλη Άσφορντ της κομητείας του Κεντ. Για την απαγωγή και τη δολοφονία της συνελήφθη ο αστυνομικός Γουέιν Κούζενς, εναντίον του οποίου στο παρελθόν είχε γίνει μήνυση για άσεμνη συμπεριφορά.
Με παρεμβάσεις στους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χιλιάδες κορίτσια και γυναίκες κατηγόρησαν το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης για αδιαφορία απέναντι στο πρόβλημα, ενώ υποστήριξαν επίσης ότι υπάρχει συνάφεια μεταξύ της άσεμνης συμπεριφοράς και της γυναικοκτονίας. Έγιναν χιλιάδες αναρτήσεις από γυναίκες που υποστηρίζουν ότι τις καταδιώκουν, ότι υφίστανται λεκτικές σεξουαλικές παρενοχλήσεις στο δρόμο, ότι υπάρχουν άνδρες που επιδεικνύουν τα γεννητικά τους όργανα σε δημόσιους χώρους. Μια έρευνα που αποκάλυψε ότι το 97% των κοριτσιών και των γυναικών στην Βρετανία έχουν υποστεί κάποιου είδους παρενόχληση στο δρόμο υπήρξε πηγή έμπνευσης για την κατασκευή πικετών με το σύνθημα «Είμαστε το 97%».
Χρόνια οργή
Ο τρόπος που αντέδρασαν τα όργανα εφαρμογής του νόμου προκάλεσε ακόμα μεγαλύτερη οργή. Η ολονυκτία που έγινε στο Κλάπαμ Κόμον στη μνήμη της ζωής και του θανάτου της Έβεραρντ δέχτηκε βάναυση επίθεση από την αστυνομία. Η φωτογραφία που δείχνει άνδρες αστυνομικούς να έχουν καθηλώσει στο έδαφος μια νεαρή διαδηλώτρια, που ουρλιάζει από τον πόνο, έγινε viral. Όπως συμβαίνει και στην Ελλάδα, αυτό θεωρήθηκε πως αποτελεί απόδειξη του γεγονότος ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί την πανδημία ως πρόσχημα για την καταστολή των νόμιμων εκδηλώσεων διαμαρτυρίας. Τα πράγματα έγιναν χειρότερα όταν ένας αστυνομικός που είχε την ευθύνη φύλαξης του τόπου του εγκλήματος πιάστηκε να στέλνει μέσω του WhatsApp σε κάποιους συναδέλφους του μια εικόνα με προσβλητικό περιεχόμενο. Είναι τραγική ειρωνεία ότι επικεφαλής της Μητροπολιτικής Αστυνομίας του Λονδίνου είναι η Κρεσίντα Ντικ, η πρώτη γυναίκα που τοποθετήθηκε σ’ αυτή τη θέση, ενώ γυναίκα είναι και η υπουργός Εσωτερικών. Και οι δύο τους στηρίζουν το νομοσχέδιο που συζητείται αυτές τις μέρες στο κοινοβούλιο, το οποίο δεν αυξάνει μόνο τους περιορισμούς στις ειρηνικές διαμαρτυρίες αλλά δίνει επίσης ασυλία στην αστυνομία και στις υπηρεσίες ασφαλείας για αδικήματα που διαπράττουν χωρίς να αποκαλύπτουν την ταυτότητά τους. Πολλά από αυτά τα αδικήματα διαπράττονται εις βάρος των γυναικών.
Όσες από εμάς ασχολούνται με το θέμα της βίας κατά των γυναικών στο Ηνωμένο Βασίλειο δεν ένιωσαν κάποια έκπληξη από αυτήν την ξαφνική έξαρση θυμού. Το έδαφος προετοιμαζόταν εδώ και ένα χρόνο, από τότε που οι γυναίκες συνειδητοποίησαν ότι εκείνες είναι που έχουν υποστεί τις πιο σοβαρές συνέπειες από την πανδημία και τα συνεχή λοκντάουν, με την αύξηση των διακρίσεων, της κακομεταχείρισης και της βίας. Η Βέρα Μπερντ, Επίτροπος Θυμάτων για την Αγγλία και την Ουαλία, υποστηρίζει ότι στην πράξη ο βιασμός και η σεξουαλική κακοποίηση έχουν αποποινικοποιηθεί, με αποτέλεσμα την «καταστροφική» μείωση των διώξεων εναντίον εκείνων των ανδρών που διαπράττουν αυτά τα αδικήματα. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει το μικρότερο ποσοστό διώξεων ανδρών με την κατηγορία της βίας κατά των γυναικών στην Ευρώπη. Επιπλέον, μόνο το 5% αυτών που προσάγονται σε δίκη καταδικάζονται. Η κυβέρνηση είναι ενήμερη για αυτήν την κατάσταση, αλλά δεν έχει πάρει κάποιο μέτρο να την αναστρέψει. Οι φιλανθρωπικές οργανώσεις για την ενδοοικογενειακή βία αναφέρουν ότι δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα αιτήματα για βοήθεια. Οι γυναικοκτονίες έχουν υπερδιπλασιαστεί. Ένα συλλυπητήριο μήνυμα που έφτασε στο περίπτερο της διοίκησης του Κλάπαμ Κόμον τα έλεγε όλα: «Θα μπορούσε να ήταν οποιαδήποτε από εμάς – λυπάμαι που ήσουν εσύ».
Που είναι οι άνδρες;
Η δολοφονία της Έβεραρντ είχε επίσης ως αποτέλεσμα οργισμένα σχόλια σχετικά με τον «τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος». Αρχικά, ένας αστυνομικός έφτασε μέχρι του σημείου να δώσει συμβουλή στα κορίτσια και τις γυναίκες να «μένουν στο σπίτι τους» τη νύχτα. Προφανώς, μ’ αυτό τον τρόπο τα αγόρια και οι άνδρες θα μπορούν να συνεχίσουν τις δραστηριότητές τους σαν μην έγινε τίποτα. Οι γυναίκες έχουν ήδη επιβάλει ριζικούς περιορισμούς στη συμπεριφορά τους, δείχνοντας μεγάλη αυτοσυγκράτηση και αναβαθμίζοντας την ασφάλειά τους. Αυτό έχει συμβεί παρά το γεγονός ότι η αιτία του προβλήματος δεν είναι το θηλυκό γένος.
Τις τελευταίες μέρες ένα ερώτημα κυριαρχεί στις συζητήσεις: πού είναι τα αγόρια και οι άνδρες στις διαμαρτυρίες κατά των γυναικοκτονιών, των βιασμών και της σεξουαλικής παρενόχλησης; Στις ολονυκτίες που έγιναν στο Κλαπαμ Κόμον και σε άλλες περιοχές του Ηνωμένου Βασιλείου συμμετείχε μια ελάχιστη μειοψηφία αγοριών και ανδρών. Δεν καταλαβαίνουν ότι η Σάρα Έβεραρντ θα μπορούσε να είναι η κόρη τους, η αδελφή τους ή η φίλη τους; Φυσικά δεν είναι όλοι οι άνδρες γυναικοκτόνοι. Αν και πολλοί συμπεριφέρονται σαν να έχουν ένα κεκτημένο δικαίωμα στο σεξ, οι περισσότεροι άνδρες δεν είναι βιαστές. Αλλά γιατί δεν υψώνουν περισσότερο τη φωνή τους εναντίον των εγκλημάτων μίσους που γίνονται με θύματα κορίτσια και γυναίκες; Οι γυναίκες δεν είναι άνθρωποι;
Πανδημία γυναικοκτονιών
Η υπόθεση Σάρα Έβεραρντ προκάλεσε απίστευτο θυμό στα κορίτσια και τις γυναίκες της Βρετανίας. Η δολοφονία της επέσυρε την προσοχή στις ανισότητες που δεν βασίζονται μόνο στο φύλο, αλλά και στην εθνική καταγωγή. Πού ήταν οι πανεθνικές ολονυκτίες για τις μαύρες, τις ασιάτισσες, και τις γυναίκες όλων των εθνικών μειονοτήτων που δολοφονούνται κάθε βδομάδα; Έχει διαπιστωθεί ότι αυτό είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Κάθε μία ώρα δολοφονούνται στον κόσμο έξι γυναίκες. Στην τελευταία πορεία που έγινε στην Πόλη του Μεξικού για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, υπήρξαν βίαιες διαμαρτυρίες από τις γυναίκες που συμμετείχαν σ’ αυτήν, οι οποίες κατήγγειλαν το γεγονός ότι το 2020, στο Μεξικό, δολοφονήθηκαν από άνδρες το λιγότερο 939 γυναίκες. Ο ΟΗΕ ονομάζει αυτό που συμβαίνει «παγκόσμια πανδημία γυναικοκτονιών».
Ήρθε η ώρα να πούμε «ως εδώ», όχι μόνο για τις γυναικοκτονίες, αλλά και για την περιστασιακή σεξουαλική παρενόχληση που υφίσταται το 97% των κοριτσιών και των γυναικών. Για να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά αυτό το τεράστιο πρόβλημα πρέπει στα κινήματα που έχουν στόχο τη δημιουργία ενός δικαιότερου κόσμου να συμμετέχουν και οι άνδρες. Η Τζουντ Κέλι, ιδρύτρια της οργάνωσης «Γυναίκες του Κόσμου» [Women of the World-WOW], προτείνει κάθε γυναίκα να ρωτήσει τρεις άνδρες του άμεσου περιβάλλοντός τους πόσο συχνά σκέφτονται το θέμα της επιδεινούμενης κακομεταχείρισης των κοριτσιών και των γυναικών. Και τι θα κάνουν για να την αντιμετωπίσουν. Η πολιτική της αλληλεγγύης μεταξύ των φύλων μπορεί να οδηγήσει σε ένα καλύτερο κόσμο. Αυτό όμως θα γίνει μόνο αν θυμώσουμε – και αποφασίσουμε να πολεμήσουμε για ριζικές αλλαγές στη δομή των κοινωνιών μας.
Η Joanna Bourke είναι καθηγήτρια ιστορίας στο κολέγιο Μπίρκμπεκ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και επικεφαλής του ερευνητικού προγράμματος SHaME (Sexual Harms and Medical Encounters), που εξετάζει το ρόλο της ιατρικής και της ψυχιατρικής στην αντιμετώπιση της σεξουαλικής βίας. Βλ. shame.bbk.ac.uk.
Μετάφραση: Χάρης Γολέμης
Πηγή: Η Εποχή
