Συνεχίζονται τις τελευταίες μέρες οι αποκαλύψεις για υποκλοπές πολιτικών και δημοσιογράφων, κάνοντας λόγο μάλιστα ακόμα και για παρακολούθηση υπουργού της ίδιας της κυβέρνησης. Ποια τα συμπεράσματά σας από αυτά για τη λειτουργία της κυβέρνησης, αλλά και την κατάσταση του κράτους Δικαίου στη χώρα μας;
Οι τελευταίες αποκαλύψεις που έγιναν, η πρώτη από τον δημοσιογράφο Τάσο Τέλλογλου, που μίλησε για παρακολουθήσεις δημοσιογράφων των Reporters United και του Inside Story που ασχολούνται με το ζήτημα των υποκλοπών, και τη στοχοποίησή τους μέσω αυτών, και η δεύτερη από το Βήμα και Τα Νέα για τις παρακολουθήσεις πολιτικών και επιχειρηματιών, δείχνουν το μέγεθος του φαινομένου των υποκλοπών στη χώρα. Καταδεικνύεται ότι δεν περιορίζονται σε μεμονωμένες περιπτώσεις πολιτικών και δημοσιογράφων, αλλά ότι έχουμε πολλαπλά κρούσματα παρακολουθήσεων, που υλοποιούνται τόσο από την ΕΥΠ, όσο και από το Predator. Η κυβέρνηση μπορεί να δηλώνει ότι δεν χρησιμοποιεί το Predator, ωστόσο έχει αποκαλυφθεί ότι έχει γίνει χρήση του πολλάκις στην Ελλάδα, όπως πχ για τον Θανάση Κουκάκη και τον Νίκο Ανδρουλάκη, αλλά ακόμα και για ανθρώπους της ίδιας της ΕΥΠ που δεν ήταν αρεστοί στην κυβέρνηση, σύμφωνα με την Εφημερίδα των Συντακτών. Το συμπέρασμα, λοιπόν, είναι ότι πρόκειται για ένα πολύ μεγαλύτερο σκάνδαλο απ’ ό,τι νομίζαμε αρχικά, το οποίο πράγματι εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το κράτος Δικαίου στη χώρα. Όσον αφορά μάλιστα στην παρακολούθηση των δημοσιογράφων, σημαίνει ότι δεν θα μπορούν πλέον να κάνουν τη δουλειά τους και να επιτελέσουν τον ρόλο τους, αφού δεν θα μπορούν να εγγυηθούν την προστασία των πηγών τους και την ανωνυμία τους, που με τη σειρά τους θα σταματήσουν να μιλούν στους δημοσιογράφους υπό τον φόβο της παρακολούθησης. Αυτό αποτελεί πραγματικά μια ρωγμή στη λειτουργία της δημοκρατίας, όπως βέβαια και ο έλεγχος των πολιτικών αντιπάλων της κυβέρνησης.
Η Εξεταστική που έγινε για τις υποκλοπές δεν έβγαλε ουσιαστικά κάποιο αποτέλεσμα, ενώ δεν διερευνήθηκε και η σύνδεση με το Predator, όπως και η εταιρεία Intellexa. Η δική σας έρευνα τι σας έχει δείξει για το ζήτημα μέχρι τώρα;
Μαζί με τον συνάδελφό μου, τον Νικόλα Λεοντόπουλο, στους Reporter United από τις αρχές του έτους έχουμε ξεκινήσει μια έρευνα για τις παρακολουθήσεις στην Ελλάδα και το Predator-gate, η οποία συνεχίζεται. Όπως αποκαλύψαμε και δημοσιεύσαμε και στην ΕφΣυν, υφίσταται ένα πλέγμα συναλλαγών, που ξεκινάει από τον πρώην γενικό γραμματέα και ανιψιό του πρωθυπουργού, Γρηγόρη Δημητριάδη, και φτάνει μέχρι τον Φέλιξ Μπίτζιο, που είναι πρώην αναπληρωτής διαχειριστής της Intellexa, της εταιρείας που εμπορεύεται το Predator στην Ελλάδα και, σύμφωνα με έρευνα του Inside Story, είναι και μέτοχος της εταιρείας. Αυτό είναι το πρώτο δεδομένο που εγείρει ερωτήματα για τη σχέση της κυβέρνησης με το Predator και συγκεκριμένα του Κυριάκου Μητσοτάκη, που έχει την ευθύνη της ΕΥΠ. Το δεύτερο δεδομένο, όπως προέκυψε και από τη δική μας έρευνα αλλά και άλλων, είναι ότι οι στόχοι της ΕΥΠ πολλές φορές ταυτίστηκαν με τους στόχους του Predator. Για όλα αυτά θα έπρεπε να έχουν δοθεί εξηγήσεις στην Εξεταστική και να έχουν κληθεί για κατάθεση, μεταξύ άλλων, εκπρόσωπος από την εταιρεία Intellexa, ο Φέλιξ Μπίτζιος, όπως και ο Γιάννης Λαβράνος, επιχειρηματίας που επίσης συνδέεται με την υπόθεση των υποκλοπών και έχει σχέση με τον Γρ. Δημητριάδη. Τίποτα από αυτά δεν συνέβη, δείχνοντας την προσπάθεια συγκάλυψης του ζητήματος από την πλευρά της κυβέρνησης. Αλλιώς ποιον άλλον λόγο είχε να μην καλέσει σε κατάθεση ιδιώτες που εμπλέκονται στο ζήτημα, αν δεν φοβόταν τη σύνδεση μαζί τους;
Η επίσκεψη της PEGA την Τετάρτη στη χώρα μπορεί να ρίξει φως στην υπόθεση, κατά τη γνώμη σας; Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, βέβαια, απέφυγε να συναντηθεί μαζί της, στέλνοντας στη θέση του τον υπουργό Γιώργο Γεραπετρίτη.
Καταρχάς το γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές ενωσιακές αρχές ασχολούνται με το ζήτημα, είναι πολύ σημαντικό σε δύο επίπεδα. Πρώτον, γιατί επικοινωνούν σε ένα ευρύ κοινό τη σημασία του σκανδάλου των υποκλοπών για την προστασία του κράτους Δικαίου και της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Δίνεται έτσι το μήνυμα ότι πρόκειται για μια σοβαρή υπόθεση, την ώρα που εντός της χώρας γίνεται μια προσπάθεια συγκάλυψής της και από ένα μέρος του πολιτικού χώρου και από ένα μέρος των μίντια. Δεύτερον, γιατί θα δοθεί η ευκαιρία να μιλήσουν με την επιτροπή άνθρωποι από τον πολιτικό και δημοσιογραφικό χώρο, θύματα υποκλοπών, όπως και εκπρόσωποι από την ΑΔΑΕ, ώστε να δοθούν κρίσιμες πληροφορίες, που ελπίζουμε ότι θα ληφθούν υπόψιν και θα οδηγήσουν στην ουσιαστική διερεύνηση. Η κυβέρνηση, βέβαια, συνεχίζει την προσπάθεια να μην δοθούν απαντήσεις και αυτό φαίνεται από την άρνηση του πρωθυπουργού να συναντηθεί με την PEGA, αν και είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος. Παρόλ’ αυτά, θεωρώ ότι η διερεύνηση από την PEGA θα είναι σημαντική για τις εξελίξεις.
Μιλήσατε για την απόπειρα συγκάλυψης από μια μερίδα των μίντια. Ποιος ο ρόλος που θα έπρεπε να έχει κανονικά ο Τύπος στο ζήτημα και κατά πόσο υπάρχει χώρος για ερευνητική δημοσιογραφία στην Ελλάδα; Εσείς, για παράδειγμα, είστε από τους ανθρώπους που έχουν υποστεί δίωξη επειδή επιτελέσατε τη δουλειά σας.
Σωστά, ο Γρηγόρης Δημητριάδης, που παραιτήθηκε υπό το βάρος και του δεύτερου ρεπορτάζ μας που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο, άσκησε αγωγή σε εμένα και στον συνάδελφό μου Νικόλα Λεοντόπουλο, στους Reporters United, στην ΕφΣυν και στον Θανάση Κουκάκη, ζητώντας συνολικά από όλους ένα ποσό άνω του μισού εκατομμυρίου ευρώ, καθώς θεωρεί πως έχει συκοφαντηθεί και δηλώνει ότι δεν έχει σχέση με το Predator. Πολλές οργανώσεις δημοσιογράφων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την Ελλάδα και το εξωτερικό καταδίκασαν την αγωγή του ως SLAPP, δηλαδή ως καταχρηστική αγωγή που στόχο έχει να μας φιμώσει και όχι να δικαιωθεί στο δικαστήριο. Εμείς, βέβαια, θα συνεχίσουμε απτόητοι την έρευνά μας και όποιος θέλει να μας φοβίσει με αυτόν τον τρόπο, δεν θα τα καταφέρει. Τώρα όσον αφορά στον Τύπο, αυτό το διπλό σκάνδαλο των υποκλοπών από την ΕΥΠ και το Predator, δείχνει το προβληματικό τοπίο που επικρατεί στον χώρο, καθώς μια μεγάλη μερίδα των μίντια είδαμε ότι δεν κάλυψε ουσιαστικά το θέμα, παρά τη σοβαρότητα του ζητήματος και τη φύση του –που βάλλει δηλαδή κατά κατεξοχήν φιλελεύθερων αξιών, τις οποίες υποτίθεται ασπάζεται η συντριπτική πλειοψηφία του Τύπου. Είναι αναμενόμενο, καθώς η κυβέρνηση ελέγχει ένα μέρος των ΜΜΕ, είτε μέσω της λίστας Πέτσα, είτε σηκώνοντας τηλέφωνα για το πώς να δημοσιοποιηθεί ή όχι ένα θέμα, όπως απάντησε χαρακτηριστικά ότι συμβαίνει, τόσο από αυτήν όσο και από την προηγούμενη κυβέρνηση, ο διευθυντής της Καθημερινής, Αλέξης Παπαχελάς, σε ερώτησή μου για την παρέμβαση της κυβέρνησης στα μίντια.
Παρά τη σοβαρότητα του σκανδάλου, στο κοινωνικό επίπεδο δεν βλέπουμε να έχει επηρεάσει ιδιαίτερα τον κόσμο. Γιατί συμβαίνει αυτό, έχουμε φτάσει στο επίπεδο να θεωρούμε κανονικότητα την παρακολούθηση πολιτικών αντιπάλων και δημοσιογράφων;
Θεωρώ ότι για αυτό έχουν μεγάλη ευθύνη τα μίντια. Όσο σοβαρό είναι ότι υφίσταται ένα σκάνδαλο, άλλο τόσο είναι το πώς επικοινωνείται στον κόσμο. Η κοινωνία πιστεύω ότι έχει αντιληφθεί ότι πρόκειται για ένα σημαντικό σκάνδαλο της κυβέρνησης, αλλά όταν η πλειοψηφία των ΜΜΕ από τα οποία πληροφορείται, προσπαθεί να υποτιμήσει τη σημασία του, μέχρι και να το συγκαλύψει, τότε δεν θα αποτελέσει και πρωταρχική έγνοια του κόσμου. Μπορεί οι πολίτες να αντιμετωπίζουν παράλληλα πολύ σημαντικές δυσκολίες στην καθημερινότητά τους λόγω της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού, αλλά αν η στάση των ΜΜΕ ήταν διαφορετική, το σκάνδαλο των υποκλοπών θα είχε προκαλέσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να εξετάσουμε την ευθύνη των μίντια, που είναι αυτά που πρέπει να επικοινωνήσουν στην κοινωνία τη σημασία του σκανδάλου για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα όλων μας, για τον αν θα μπορούμε να μιλάμε ελεύθερα και να έχουμε ιδιωτικότητα, ή θα παρακολουθούμαστε χωρίς λόγους εξιχνίασης κάποιου εγκλήματος ή πραγματικούς λόγους δημόσιας ασφάλειας.
Τζέλα Αλιπράντη
