Το νομοσχέδιο με τον τίτλο «Εθνικό Σύστημα Επιτροπείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων» ψηφίστηκε την Τετάρτη 20/7 με τις ψήφους της ΝΔ. Σύσσωμη η αντιπολίτευση το καταψήφισε. Τι σημαίνει επιτροπεία των ασυνόδευτων ανηλίκων;
Η επιτροπεία είναι ένα εξαιρετικά κρίσιμο θέμα για τη ζωή των ασυνόδευτων ανηλίκων προσφυγόπουλων στη χώρα μας: Αφορά το ποιος αντικαθιστά την οικογένειά τους όσο καιρό είναι ανήλικα και μένουν στην Ελλάδα. Αυτή τη φροντίδα διεθνώς την αναλαμβάνει το κράτος με τον Επίτροπο που ορίζει μέσα από ένα ενιαίο Δημόσιο Σύστημα Παιδικής Προστασίας με κοινούς κανόνες, όρους και προϋποθέσεις για όλα τα παιδιά της χώρας, ιθαγενή και ξένα.
Η ΝΔ διέσπασε αυτήν την ενότητα και εισήγαγε πλήθος διακρίσεων για τα ασυνόδευτα ανήλικα προσφυγόπουλα. Καταρχήν, ο κ. Χρυσοχοΐδης το 2019 εκδίδει τον επαίσχυντο διεθνώς νόμο που ισχύει μέχρι σήμερα και που χωρίζει τα ανήλικα σε άνω και κάτω των 15. Στόχος να μπορεί να απελαύνει η χώρα τα παιδιά άνω των 15 με fast-track διαδικασίες σε δήθεν ασφαλείς χώρες προέλευσης, διότι το 85% των ανηλίκων ασυνόδευτων είναι άνω των 15 ετών και αγόρια. Την ίδια εποχή τα δίνει ως λάφυρα στο πρωθυπουργικό γραφείο για να φιλοτεχνήσει το φιλόστοργο προφίλ του πρωθυπουργού. Στη συνέχεια τα αποσπά από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων στο οποίο ανήκει το Ενιαίο Δημόσιο Σύστημα Παιδικής Προστασίας των ανηλίκων ελληνόπουλων, τα εντάσσει στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου επειδή τα θεωρεί πρωτίστως πρόσφυγες και μετανάστες και όχι ανήλικα παιδιά, καταπατώντας όλα τους τα δικαιώματα. Το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου έχει πλήρη έλλειψη εμπειρίας και επιστημονικής γνώσης ως προς την παιδική προστασία και λειτουργεί με 48 μετακλητούς από διεθνείς φορείς και μόνο με 12 τακτικούς υπαλλήλους για τα Ασυνόδευτα Ανήλικα.
Πριν λίγες εβδομάδες, στις 28/06, το πόρισμα της επιτροπής για τα δικαιώματα του παιδιού του ΟΗΕ επισημαίνει την καθυστέρηση της Ελλάδας να ενεργοποιήσει το νόμο της επιτροπείας. Αναφέρεται στο νόμο 4554/18 του ΣΥΡΙΖΑ;
Ακριβώς. Η χώρα μας ψήφισε τον πρώτο νόμο της Επιτροπείας, τον 4554, τον Ιούλιο του 2018, που έτυχε εξαιρετικών εγκωμίων από διεθνείς φορείς ως καινοτόμος, απλός και πλήρης. Συντάχθηκε από το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης σε συνεργασία με το ΕΚΚΑ (Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης), που από το 2003 είναι υπεύθυνοι για τα ασυνόδευτα ανήλικα. Τον Ιανουάριο το 2019 ξεκίνησε μεταβατικό πρόγραμμα Επιτροπείας, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, μέχρι να αρχίσει να υλοποιείται το Εθνικό πρόγραμμα του νόμου 4554/18. Η ΝΔ βέβαια ανέκοψε αυτή την πορεία. Αρνήθηκε να εφαρμόσει το νόμο του ΣΥΡΙΖΑ διότι επεφύλασσε άλλα σχέδια για τα Ασυνόδευτα Ανήλικα. Επιθυμούσε να απαλλαγεί από αυτά.
Η κ. Βούλτεψη όμως σας κατηγόρησε ότι ήταν ανεφάρμοστος και για αυτό δεν εκδώσατε τις υπουργικές αποφάσεις που απαιτούντο.
Απαντήσαμε σε αυτά τα ασύστολα ψεύδη καταθέτοντας στη Βουλή τις πέντε, συνολικά, υπουργικές αποφάσεις που είχαμε εκδώσει μέχρι το 2019. Ένα τεράστιο έργο 60 σελίδων. Φανταστείτε τη γελοιότητα αυτής της κυβέρνησης που έβαλε τους βουλευτές της να ψηφίσουν πριν ένα μήνα έναν κώδικα προστασίας πολιτών τρίτων χωρών, στον οποίο συμπεριέλαβαν όλον τον νόμο του ΣΥΡΙΖΑ, για να τον καταργήσουν ένα μήνα μετά. Το επιτελικό κράτος στις δόξες του!
Με τον νόμο καταργείται ο ρόλος του κράτους-πρόνοιας για τα ασυνόδευτα ανήλικα αφού η επιτροπεία δεν ανατίθεται σε δημόσιο φορέα αλλά σε ΜΚΟ, σωματεία, ενώσεις πολιτών κλπ;
Πράγματι, το επαίσχυντο νομοσχέδιο δεν αναθέτει την Επιτροπεία σε ένα δημόσιο φορέα, όπως το ΕΚΚΑ, αλλά σε πλήθος φορέων κάθε λογής (σωματεία, ΑΜΚΕ, ΟΤΑ, ενώσεις πολιτών και κυρίως ΜΚΟ), που ονομάζει Φορείς Παροχής Υπηρεσιών Επιτροπείας – ΦΠΥΕ, χωρίς να απαιτεί από αυτούς, ούτε προηγούμενη πείρα, ούτε καν να διαθέτουν το κατάλληλο προσωπικό, αφού μπορούν να το προσλάβουν μετά την επιλογή τους, χωρίς ανώτατο όριο παιδιών. Οι ΦΠΥΕ αναθέτουν το έργο σε υπαλλήλους τους χωρίς πείρα, τους Εντεταλμένους Επιτροπείας και σε άλλους υπαλλήλους τους, τους συντονιστές, τον συντονισμό των Εντεταλμένων Επιτροπείας. Σε όλον αυτόν τον κυκεώνα δεν υπάρχει πουθενά η λέξη «Επίτροπος». Δεν είναι τυχαίο. Ο ν. 4554/18 του ΣΥΡΙΖΑ προέβλεπε Επίτροπο με αυστηρά προσόντα που έπρεπε να διαμένει κοντά στον ανήλικο και να τον επισκέπτεται μια τουλάχιστον φορά την εβδομάδα, καταγράφοντας την κατάσταση στο τριμερές πληροφοριακό σύστημα του ΕΚΚΑ που διασταύρωνε καθημερινά τρία μητρώα: α) των ασυνόδευτων ανηλίκων, β) των Επιτρόπων και γ) των δομών διαβίωσης. Με αυτόν τον νόμο το κράτος δε θα έχει ποτέ πραγματική εικόνα της καθημερινότητας του ανήλικου, αντίθετα προβλέπει να αναθέσει τη φροντίδα του ακόμη και σε άτομο από το «φιλικό του περιβάλλον». Κατανοούμε όλοι τι προβλήματα μπορεί να προκαλέσει ένας τέτοιος «φίλος». Επινοεί δε άλλο ένα παράλληλο κύκλωμα, από κάθε λογής φορείς ιδιωτικού δικαίου, για συνοδούς για τις μετακινήσεις των Ασυνόδευτων. Είναι κι αυτό ένα μέσο για να προσληφθούν επιπλέον ημέτεροι. Η κ. Βούλτεψη παραδέχθηκε ότι υπάρχει ήδη έτοιμος ο φορέας συνοδείας.
Πώς αντιμετωπίζει ο νόμος το πρόβλημα των «χαμένων παιδιών» για τα οποία κατηγορήθηκε η χώρα;
Για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των «χαμένων παιδιών» χωρίζει τα Ασυνόδευτα σε στεγασμένα και άστεγα. Και επειδή αυτά καταγράφονταν στο σύστημα του ΕΚΚΑ που λειτουργούσε από το 2017 ως «διαβιούντα σε επισφαλείς συνθήκες», η κα. Βούλτεψη, το Σεπτέμβριο του 2021 εξαφάνισε το σχετικό πεδίο. Πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι! Σε αντικατάσταση έφτιαξε τον Εθνικό Μηχανισμό Επείγουσας Ανταπόκρισης που στελεχώνεται από εργολαβικούς εργαζόμενους οι οποίοι δεν εντάσσονται στις μονάδες της Ειδικής Γραμματείας Ασυνόδευτων Ανηλίκων. Γι’ αυτό εισάγουν τώρα την «Αναγγελία Επιτροπείας». Δηλαδή να μπορούν και ιδιωτικοί φορείς, σε ένα ιδιότυπο κυνήγι μαγισσών, να καταγγέλλουν στις αρχές ότι βρήκαν ασυνόδευτο ανήλικο που είναι άστεγος ή διαμένων σε επισφαλείς συνθήκες.
Μιλάτε για το μεγάλο πάρτι των ΜΚΟ και τη νέα χρηματοδότηση γαλάζιων παιδιών. Τελικά ποια είναι η κεντρική του ιδέα;
Με τον νόμο αποκαλύπτεται η υποκρισία της ΝΔ. Κατηγορούσε τις ΜΚΟ ότι δρούσαν και χρηματοδοτούνταν ανεξέλεγκτα επί ΣΥΡΙΖΑ και δεσμευόταν να τις καταργήσει. Τώρα, όχι απλώς εμπιστεύεται το σύνολο της φροντίδας των ασυνόδευτων σε αυτές, αλλά τους αναθέτει και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Πρόκειται για το μεγάλο «πάρτι» διασπάθισης δημόσιου χρήματος σε ημέτερους μέσω ΜΚΟ, εις βάρος του συμφέροντος των παιδιών. Ο νόμος δημιουργεί μια χαώδη κατάσταση με αποτέλεσμα να ακυρώνει η Επιτροπεία στην πράξη. Καταπατά όλα τα δικαιώματα των ασυνόδευτων ανήλικων προσφυγόπουλων. Το κράτος αποποιείται των ευθυνών του και βάζει σε νέες περιπέτειες παιδιά κατατρεγμένα από τον πόλεμο και την πείνα. Η κεντρική του ιδέα είναι το μήνυμα που στέλνει προς πάσα κατεύθυνση. Είναι ένα μόρφωμα που δεν στοχεύει στο βέλτιστο συμφέρον των ασυνόδευτων ανήλικων, αλλά στη δημιουργία μιας «νομοθετικής βιτρίνας» για να κρύψει το σκοπό της ΝΔ να «νίψει τας χείρας της» ως Πόντιος Πιλάτος, δίνοντας σαφές μήνυμα στο ακροδεξιό της ακροατήριο ότι δε θα δεχθεί τους πρόσφυγες κι από την άλλη σε όλους τους κατατρεγμένους και τα παιδιά ότι η Ελλάδα δεν επιθυμεί να είναι γι’ αυτά καταφύγιο.
Με ψηφισμένο αυτόν τον νόμο, μπορεί να οργανωθεί από την αντιπολίτευση ένας ολιστικός κοινοβουλευτικός έλεγχος για την προστασία των ασυνόδευτων ανηλίκων;
Έχουμε χρέος να επαγρυπνούμε και να είμαστε έτοιμοι να προσφύγουμε σε ευρωπαϊκά και διεθνή σώματα. Όμως έχουμε την ελπίδα ότι αυτή η κυβέρνηση σύντομα θα ηττηθεί και θα τη διαδεχθεί μία προοδευτική κυβέρνηση που θα μπορέσει να εφαρμόσει τον νόμο 4554/2018 που αναλαμβάνει την προστασία και την επιτροπεία των ασυνόδευτων ανηλίκων, διαφυλάττει τα δικαιώματά του, καταργεί τις διακρίσεις και δίνει το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι χώρα συμπερίληψης, αλληλεγγύης και ανθρωπιάς.
Ιωάννα Διαλεισμά
