Τρεις νέες πολιτικές οικογένειες παγιώνονται στην πολιτική ζωή της Γαλλίας. Με κοινό στοιχείο τη ριζοσπαστική υπέρβαση του παλαιού πολιτικού σκηνικού της 5ης Γαλλικής Δημοκρατίας.
Πρώτη είναι αυτή του νεοφιλελεύθερου Κέντρου υπό τον Μακρόν. Με καταγωγή από τη σοσιαλφιλελεύθερη τάση του Σοσιαλιστικού κόμματος που μετατοπίστηκε στρατηγικά προς τα Δεξιά και την οικονομική ορθοδοξία των Βρυξελλών. Με τον τρόπο αυτό προσέλκυσε δυνάμεις και από το χώρο των Γκωλικών/Σαρκοζικών και προέκυψε μια νέα σύνθεση που δηλώνει ανοιχτά την πίστη της στο ρόλο της Γαλλίας ως μια δύναμη που διεκδικεί αναβαθμισμένο ρόλο στον καπιταλιστικό ανταγωνισμό και στις ευρωπαϊκές εξελίξεις. Ταυτόχρονα, η Γαλλία εμφανίζει ενεργητικά και τις γεωπολιτικές της βλέψεις στο χώρο της Μεσογείου και στην Αφρική (Σαχέλ). Ο Μακρόν εξέφρασε ηγεμονικά και ριζοσπαστικά τις δυνάμεις του συστήματος (“Πρόεδρος των Πλουσίων”), την ανώτερη εισοδηματική τάξη, τα μεσοστρώματα των πόλεων που εθίγησαν λιγότερο ή επωφελήθηκαν από την πολιτική του και τους πιο ηλικιωμένους Γάλλους. Κινήθηκε δραστήρια στον πόλεμο, κρατώντας ανοιχτό το δίαυλο επικοινωνίας με τον Πούτιν, κάτι που τον βοήθησε και στο εκλογικό πεδίο.
Δεύτερη είναι η Ακροδεξιά (Λε Πεν- Ζεμούρ) που αθροιστικά με 31% είναι η πρώτη πολιτική δύναμη της Γαλλίας. Αναδείχτηκε με τη ραγδαία προς την Alt Right Δεξιά, ριζοσπαστικοποίηση της πλειοψηφίας των συντηρητικών Γάλλων της επαρχίας και των χαρακτηριστικών μικρών πόλεων και κοινοτήτων της “βαθιάς” Γαλλίας. Των ανθρώπων που θεωρούν ότι το κεντρικό κράτος τους έχει εγκαταλείψει και ότι οι παραδοσιακές γαλλικές αξίες και ο τρόπος ζωής τους απειλούνται από τη μετανάστευση, τον ισλαμικό φονταμενταλισμό και την τρομοκρατία. Η Λε Πεν, άμβλυνε τον ακραίο πολιτικό της λόγο, τον τελευταίο καιρό επέμεινε πολύ στο κοινωνικό ζήτημα (ακρίβεια, μισθοί, συντάξεις) και προσπάθησε να αμυνθεί στις δίκαιες επιθέσεις που δέχτηκε ως η καλύτερη φίλη του Πούτιν το προηγούμενο διάστημα. Ψηφίστηκε από την επαρχία και τις μέσες ηλικίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι με 23% σε εθνικό επίπεδο στο Παρίσι συνετρίβη, λαμβάνοντας μόλις το 5,5%!
Τρίτη και πολύ ελπιδοφόρα δύναμη για το σύνολο της ευρωπαϊκής Αριστεράς η Ανυπότακτη Γαλλία του Μελανσόν, με ριζοσπαστική κοινωνική ατζέντα, σαφές αντιπολεμικό στίγμα και οικολογικό μήνυμα. Πλειοψηφική δύναμη στις ηλικίες 18-39 και σε πολλές μεγάλες και μεσαίου μεγέθους πόλεις. Σάρωσε με ποσοστά έως 50% στα φτωχά προάστια στο Παρίσι στο οποίο μάλιστα αναδείχτηκε δεύτερη δύναμη με 30%. Ο ηλικίας 71 ετών Μελανσόν εξέφρασε τη νεολαία πολύ περισσότερο από τον 44χρονο “νεόγερο” Μακρόν, αποδεικνύοντας ότι μόνο το ριζοσπαστικό κοινωνικό, οικολογικό και αντιπολεμικό μήνυμα μπορεί να συνεγείρει τη νεολαία κι όχι κάποιος θολός και αδιευκρίνιστος “προοδευτισμός” του μέσου όρου.
Η εξαφάνιση σχεδόν από τον πολιτικό χάρτη των Γκωλικών, των Σοσιαλιστών και των παραδοσιακών κομμουνιστών (παρά τις αξιόλογες προσπάθειες της νέας και πολύ σοβαρής ηγεσίας του ΚΚΓ), δείχνει ότι η Γαλλική πολιτική ζωή θα οργανωθεί το επόμενο διάστημα στη βάση της διαπάλης των τριών ριζοσπαστισμών. Άκρα Δεξιά, Ακραίο νεοφιλελεύθερο Κέντρο και Ριζοσπαστική Αριστερά είναι -οι όχι και τόσο νέες πια- ηγεμονικές πολιτικές εκφράσεις του Γαλλικού πολιτικού συστήματος.
Παρά τις διαφορές με την Ελλάδα, οι δυνάμεις της Αριστεράς και ειδικά ο ΣΥΡΙΖΑ, που είναι κι αυτός μια ριζοσπαστική υπέρβαση του παλαιού πολιτικού σκηνικού που κατέρρευσε με την κρίση, οφείλουν να μελετήσουν το γαλλικό παράδειγμα και ειδικά την εμπειρία της Ανυπότακτης Γαλλίας του Μελανσόν. Ο οποίος ενώ τον είχαν ξεγραμμένο οι δημοσκοπήσεις με 9-10% πριν από λίγο καιρό, εκτοξεύθηκε στο 22% και για μία μόνο μονάδα έμεινε έξω από το 2ο γύρο. Βέβαια, εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκε λάθος όλων των πλευρών (και του ίδιου του Μελανσόν) η μη συμπαράταξη με την Ανυπότακτη Γαλλία των κομμουνιστών ή (και) των Οικολόγων, που θα τον οδηγούσε στον β’ γύρο. Κι αυτό είναι ένα μεγάλο δίδαγμα για την αντίληψη και την πολιτική συμμαχιών του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, που δεν πρέπει να αλληθωρίζει μόνο προς το κέντρο ή τα δεξιά του.
Η εμβάθυνση στον ριζοσπαστικό χαρακτήρα της πολιτικής της Αριστεράς, η χάραξη σαφούς διαχωριστικής γραμμής από τις μνημονιακές πολιτικές και την λιτότητα, οι τολμηρές προτάσεις για τη φορολόγηση του πλούτου και την αντιμετώπιση της ακρίβειας και του στασιμοπληθωρισμού, η επιστροφή υπό δημόσιο έλεγχο κρίσιμων υποδομών και του συστήματος υγείας σε συνθήκες πανδημίας, η πράσινη μετάβαση με όρους κοινωνικής ισότητας και δικαιοσύνης, η κινητοποίηση για την Ειρήνη, μπορούν και πρέπει να αποτελέσουν παντού τα σημεία της ανασυγκρότησης και της αντεπίθεσης των κινημάτων και της Αριστεράς. Στηριγμένη στον αριστερό ριζοσπαστισμό, στην κοινωνική διαθεσιμότητα, στους αγώνες των πραγματικών ανθρώπων κι όχι των ανύπαρκτων ψηφιακών μελών, στην οικοδόμηση κόμματος με στρατηγική κι όχι με τακτικισμούς και κεντρώες μεταλλάξεις, με ενότητα, συλλογική ευθύνη και πρωτοβουλία κι όχι με τη λογική της ανάθεσης στον “φωτισμένο” παντοδύναμο Αρχηγό παλαιού τύπου, μπορεί η Αριστερά να έχει πολύ καλύτερη τύχη.
Στην Ελλάδα, πάνω στο κύμα ενός νέου ριζοσπαστισμού στην κοινωνία και στη νεολαία, μπορεί να νικήσει τη Δεξιά, να βρεθεί ξανά στην εξουσία και να είναι η δεύτερη φορά Αριστερά πολύ καλύτερη από την πρώτη. Αυτό πρέπει να είναι το κεντρικό καθήκον του 3ου Συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, στο οποίο έχει στραμμένη την προσοχή του με ελπίδα και αγωνία όλος ο αριστερός και προοδευτικός κόσμος.
Τάκης Κατσαρός
