Στην ομιλία του στις 6/3 στο υπουργικό συμβούλιο, ο Πρωθυπουργός έθεσε ως τέταρτο εκ των βασικών στόχων ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης την ενίσχυση της συνεργασίας ανάμεσα στις επιχειρήσεις με δημιουργία εσωτερικών αλυσίδων αξίας και συστάδων επιχειρήσεων. Προς αυτό το στόχο κινείται και ο νέος αναπτυξιακός νόμος, όπως και αναμενόμενα προγράμματα ΕΣΠΑ το πρώτο εξάμηνο του 2017.
Σε ένα παγκόσμιο περιβάλλον νέων και γρήγορων οικονομικών εξελίξεων, που μεταδίδονται πολύ γρήγορα σε κάθε γωνιά του πλανήτη, αυξάνεται η διεθνής οικονομική αλληλεξάρτηση και αλληλεπίδραση. Στο πολύπλοκο αυτό περιβάλλον εμφανίζεται επιτακτική η ανάγκη στενότερων συνεργασιών για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων, αλλά και για την ταχύτερη ανάπτυξη και ενσωμάτωση των τεχνολογικών εξελίξεων. Παράλληλα με την αυξανόμενη αλληλεξάρτηση των εθνικών οικονομιών, των αγορών χρήματος, κεφαλαίων, εμπορευμάτων και υπηρεσιών, την έντονη διεθνοποίηση της παραγωγής καθώς και τη διεθνοποίηση του θεσμικού πλαισίου, που με μία λέξη αποκαλείται «παγκοσμιοποίηση», υπάρχει και μια ολοένα αυξανόμενη συγκέντρωση των διεθνών εμπορικών ροών με αποτέλεσμα την ολοένα μεγαλύτερη συγκέντρωση της παραγωγής και των εμπορικών δομών. Σε αυτό το παγκόσμιο περιβάλλον οι μικρές, και ιδιαίτερα οι πολύ μικρές επιχειρήσεις, πρέπει να επιδιώξουν και να εδραιώσουν μακροχρόνιες σχέσεις συνεργασιών προκειμένου να εξασφαλίσουν την επιβίωση και την ανάπτυξή τους. Ομάδες επιχειρήσεων που αλληλεπιδρούν για την επίτευξη κοινών στρατηγικών στόχων, με την υλοποίηση προκαθορισμένων ενεργειών σε συγκεκριμένους τομείς δραστηριοτήτων πραγματοποιούν συνέργειες. Βασικό χαρακτηριστικό μιας επιχειρηματικής συνέργειας είναι η ισότητα των μελών που την απαρτίζουν και η βιωσιμότητα του εγχειρήματος και φυσικά απαιτείται συλλογική πρωτοβουλία.
Οφέλη για τις μικρές επιχειρήσεις
Στο ερώτημα αν οι πολύ μικρές επιχειρήσεις μπορούν να πραγματοποιήσουν συνέργειες η απάντηση είναι ότι στις σημερινές συνθήκες της αγοράς, και κύρια στη χώρα μας που πάνω από το 80% της ιδιωτικής απασχόλησης αφορά μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, επιβάλλεται να αποκτήσουν εξωστρεφή χαρακτήρα και να επιδιώξουν τη συμμετοχή τους σε επιχειρηματικές συνέργειες ευρύτερου επιχειρηματικού ορίζοντα. Τα πλεονεκτήματα είναι η δημιουργία οικονομιών κλίμακος, η καλύτερη, άμεση και έγκαιρη πρόσβαση σε πληροφορίες και η μεγαλύτερη πρόσβαση σε πόρους (χρηματοδότηση, ανάπτυξη και μεταφορά γνώσης, εξειδικευμένο προσωπικό κ.α) που συμβάλλουν στη μείωση του κόστους παραγωγής, στην πιο αποτελεσματική λειτουργία (βελτίωση επιπέδου εξυπηρέτησης, αύξηση προστιθέμενης αξίας προϊόντων/υπηρεσιών κτλ.) στην βελτίωση της παραγωγικότητας και την αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Στοιχεία που πρέπει να υπάρχουν για την επιτυχία του εγχειρήματος είναι η ανάπτυξη εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών, η διάχυση των πληροφοριών και των γνώσεων και τέλος η εξασφάλιση χρηματοδοτήσεων. Βασικό συστατικό επιτυχίας είναι η συνεχής διεύρυνση με την ενσωμάτωση νέων εταίρων. Οι στόχοι επιτυγχάνονται όταν υπάρχει διάγνωση των κοινών αναγκών των επιχειρήσεων, ωριμότητα στις σχέσεις των επιχειρήσεων-εταίρων και των λοιπών υποστηρικτικών φορέων που συμμετέχουν, και ενεργοποίηση όλων των εταίρων προς την κατεύθυνση της επίτευξης κοινών στόχων και ωφελειών. Επιχειρηματικές συνέργειες μπορούν να πραγματοποιήσουν επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο δραστηριότητας, αλλά και επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικούς κλάδους της παραγωγικής διαδικασίας, ανήκουν δηλαδή στην ίδια εφοδιαστική αλυσίδα. Μπορούν, δε, να δημιουργηθούν σε τοπικό, εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο, σε αστικό ή αγροτικό περιβάλλον.
Τι πετυχαίνουν, όμως, οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις από τις συνεργασίες; Κυρίως αύξηση της ποιότητας, μείωση του κόστους και αύξηση της ανταγωνιστικότητας σε τοπικό επίπεδο αλλά και διεθνώς. Όμως οι πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν είναι ιδιαίτερα δεκτικές στη συμμετοχή τους σε συνεργασίες, γιατί το μικρό μέγεθος τους και ο οικογενειακός χαρακτήρας αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα σε μία προοπτική συνεργασίας, κυρίως λόγω του περιορισμένου χρόνου και της μειωμένης δυνατότητας ανάληψης ενδεχόμενου ρίσκου που μπορεί να έχει μία τέτοια επιχειρηματική κίνηση. Επίσης στη χώρα μας υπάρχει έλλειψη συνεργατικής κουλτούρας, καθώς και η έλλειψη πρόσβασης σε άμεση και έγκαιρη πληροφόρηση. Πολλές επιχειρήσεις δεν γνωρίζουν τις χρηματοδοτικές πηγές από τις οποίες μπορούν να αντλήσουν κεφάλαιο για να χρηματοδοτήσουν ενέργειες συνεργασίας.
Ιταλικό υπόδειγμα
Ο Fermano-Maceratese αποτελεί ένα συνεργατικό σχηματισμό αλυσίδας υπεραξίας στην Ιταλία, που περιλαμβάνει περισσότερες από τρεις χιλιάδες μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις που στο 90% των περιπτώσεων έχουν λιγότερους από πέντε υπαλλήλους, συνήθως τεχνίτες, και συνολικά απασχολούν περισσότερους από 20 χιλιάδες εργαζόμενους στην παραγωγή υψηλής ποιότητας παπουτσιών, με ετήσιες πωλήσεις που υπερβαίνουν το ένα δισεκατομμύριο ευρώ και με συμμετοχή των εξαγωγών στο 56%. Το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής στην περιοχή κατευθύνεται σε ένα προϊόν και προορίζεται για τις γυναίκες. Το 93% των επιχειρήσεων και το 87% των εργαζομένων συγκεντρώνονται σε περιοχές που βρίσκονται σε 36 πόλεις μεταξύ των επαρχιών της Macerata και Ascoli Piceno. Τα προβλήματα που είχαν να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις ήταν η δυσκολία στην εξεύρεση ειδικευμένων εργαζόμενων στην περιοχή, το κόστος των οποίων ήταν σημαντικά υψηλότερο από εκείνο των εργαζόμενων στην παραγωγή υποδημάτων στο εξωτερικό, ιδιαίτερα στην Ασία, το υψηλό κόστος των υποδομών παραγωγής και των πρώτων υλών που και σε αυτή την περίπτωση δημιουργεί προβλήματα ανταγωνισμού και τέλος, οι δυσκολίες που σχετίζονται με την περαιτέρω αύξηση των εξαγωγών, αφού μιλάμε για ένα σύστημα μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που αποτελούνται κυρίως από τεχνίτες. Τα ισχυρά σημεία φαίνεται να είναι η σταθερή, μεγάλη παραγωγική ευελιξία, η υψηλή ποιότητα των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται, οι κατασκευαστικές ικανότητες, οι τεχνικές παραγωγικές ικανότητες και η δημιουργικότητα στις φάσεις του σχεδιασμού. Μετά την άφιξη της παγκοσμιοποίησης, με το διεθνή ανταγωνισμό να έχει αυξηθεί και τη ζήτηση να γίνεται όλο και πιο ευμετάβλητη, κατάλαβαν ότι το να παράγουν μόνο δεν είναι αρκετό, αλλά έπρεπε να μάθουν πώς να καινοτομούν και να ανταγωνίζονται τη διεθνή αγορά. Έτσι οι επιχειρηματίες άρχισαν να επενδύουν στην έρευνα, την τεχνολογική ανάπτυξη, το σχεδιασμό και την εμπορία. Αποφάσισαν να αναβαθμίσουν τα προϊόντα τους δίνοντας μεγαλύτερη προσοχή στην ποιότητα των υλικών, την κατασκευή και το φινίρισμα, αλλά και το εμπορικό σήμα, το σχεδιασμό, το περιεχόμενο και την εικόνα. Με τον τρόπο αυτό, τα προϊόντα τους διατίθενται σε αγορές στις οποίες η τιμή δεν είναι ο μόνος παράγοντας ανταγωνισμού.
Η περιοχή αυτή της Ιταλίας είναι η ιστορική βάση για διάσημα εμπορικά σήματα, όπως Tod, Fabi, Loriblu, Cesare Paciotti, Alberto GUARDIANI, Nero Giardini. Άλλες μεγάλες μάρκες μόδας, όπως η ομάδα Gucci, Prada, Sergio Rossi, Giorgio Armani και Iceberg έχουν συνεργαστεί με εταιρείες από την περιοχή για πολλά χρόνια.
Η διαφορετική παραγωγική υπεροχή της περιοχής δεν είναι μόνο τα παπούτσια· πετυχημένα παραδείγματα συναντάμε στον τομέα των τροφίμων καθώς και σε άλλους παραγωγικούς τομείς. Το μικρό μέγεθος μίας επιχείρησης μπορεί να αποτελεί εμπόδιο αλλά και προοπτική. Η Ελλάδα λόγω της γεωγραφικής της ιδιαιτερότητας και της διαφορετικότητας που παρουσιάζουν οι τοπικές κοινωνίες έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει επιχειρηματικές συνεργατικές μορφές. Κι όπως έλεγε κι ο Αίσωπος «ενωμένοι θα επιζήσουμε, χωρισμένοι θα χαθούμε».
Αθηνά Λιαπίκου
Πηγή: Η Εποχή
