Σκέφτομαι, μέρα που ‘ναι, ότι πέρα από την εντελώς αναγκαία κριτική στον εθνικισμό, τον μιλιταρισμό, τους «πατριωταράδες», αξίζει να αναδείξουμε και ένα θετικό περιεχόμενο του πατριωτισμού. Που δεν ανάγεται στη φυλή, δεν συνδέεται με το φόβο και το μίσος για τον εχθρό, αλλά με την αγάπη για τον τόπο και τους ανθρώπους του, τη φροντίδα για τον λαό.
Αντλώντας από τις λαμπρές παραδόσεις του δημοκρατικού και λαϊκού κινήματος (όπως ο πάνδημος ξεσηκωμός στις 28.10.1940 και η εποποιία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ), μπορούμε, έτσι, να μιλήσουμε για έναν πατριωτισμό που ενώνει, στον αντίποδα της εθνικοφροσύνης.
Κάποιος που ασπάζεται μια τέτοια έννοια του πατριωτισμού δεν τρέχει στα συλλαλητήρια για τη Μακεδονία ούτε ομνύει στις στρατιωτικές δαπάνες και τον φράχτη του Έβρου. Αντίθετα, μπορεί να θεωρεί τη Συμφωνία των Πρεσπών σωτήρια (για την ειρήνη, για την περιοχή, για τις σχέσεις των δύο λαών, άρα και για τον ελληνικό), να αγωνίζεται για να δοθούν χρήματα και εξοπλισμός στα σχολεία και τα νοσοκομεία, όχι για φρεγάτες. Είναι απολύτως πατριωτικό αυτό.
Ας μην ξεχνάμε ότι ιστορικά, ο πατριωτισμός υπήρξε έννοια εξαιρετικά διφορούμενη, καθώς έχει συνδεθεί με τις μεγαλύτερες καταστροφές αλλά και εξάρσεις της νεοελληνικής ιστορίας. Και έχει διαγράψει την πορεία ενός εκκρεμούς, καλύπτοντας όλο το φάσμα από την ακραία εθνικοφροσύνη μέχρι τον δημοκρατικό ξεσηκωμό. Ας μιλήσουμε., λοιπόν για τη δεύτερη, τη φωτεινή όψη, χωρίς να ξεχνάμε ασφαλώς την πρώτη, τη σκοτεινή, η οποία άλλωστε και κυριάρχησε.
ΥΓ. Έβαλα τις αφίσες του ΕΑΜ ως εικονογραφικό σχόλιο. Φυσικά το θέμα καθόλου απλό δεν είναι: Συμβαδίζουν ή κονταροχτυπιούνται, λ.χ. η “εθνική ενότητα” με τη “λαϊκή ενότητα” και πολύ περισσότερο με τους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες; Μια μεγάλη κουβέντα και σύγκρουση, ιδεολογικοπολιτική αυτή τη φορά.
Στρατής Μπουρνάζος
Ανάρτησή του στο Facebook
