Όλο αυτό το διάστημα ακούμε καλοντυμένες κύριες και κύριους από τα πάνελ των καναλιών, να μας προειδοποιούν να καθίσουμε φρόνημα στο σπιτάκι μας. Τους ακούμε καθημερινά να μας παρουσιάζουν τις ειδήσεις, φτιάχνοντας φανταχτερά κάδρα για τους νέους εθνοσωτήρες και εθνοπατέρες μας, ασκώντας παράλληλα μια πρωτόγνωρη τρομοκρατία μέσω ενός καλοστημένου μιντιακού μηχανισμού προπαγάνδας. Όλο αυτό το αφήγημα που με τέχνη έχει στηθεί, μπορεί να περιληφθεί σε μια και μόνο φράση του τύπου “πειθάρχησε και μην το πολύ – ψάχνεις, αν θες να επιβιώσεις” . Και η Δημοκρατία; Θα αναρωτηθεί εύστοχα κάποιος; Τι γίνεται με την Δημοκρατία; Υπάρχουν όρια σε αυτή; Το βαθύτερο νόημα της Δημοκρατίας εξαντλείται στην περίπτωση ενός ίου; Αυτά είναι μερικά σημαντικά ερωτήματα που σήμερα όσο ποτέ άλλοτε είναι κρίσιμο να απαντηθούν.
Δεν είναι άστοχη η παρατήρηση, ότι η ποιότητα της Δημοκρατίας σε ένα κράτος, φανερώνεται από την φροντίδα, την πρόνοια και την ποιότητα ζωής των πιο αδύναμων. Ακρογωνιαίος λίθος και συστατικό στοιχειό της Δημοκρατίας αποτελεί το “κοινωνικό κράτος”. Επομένως όσο πιο εύρωστο είναι το κοινωνικό κράτος, όση μεγαλύτερη πρόνοια υπάρχει προς τους αδύνατους συμπολίτες μας, τόσο περισσότερο θα αμβλύνονται οι ανισότητες εντός της κοινωνίας, οι όποιες αποτελούν και τον βασικότερο εχθρό της Δημοκρατίας. Πως μπορούμε να μιλάμε για Δημοκρατία άλλωστε όταν όντος των ορίων της κοινωνίας συνυπάρχουν ο ακραιφνής και αδιάκοπος πλουτισμός από την μια πλευρά, η φτώχεια και η ένδεια από την άλλη. Τι συμβαίνει λοιπόν σε αυτή την περίπτωση στην Ελλάδα του κορωνοϊού;
Όλοι μας αυτές τις μέρες διαβάσαμε και ακούσαμε ειδήσεις που μας έκαναν να σκεφτούμε διαφορετικά κάποια πράγματα. Ειδήσεις όπως για παράδειγμα, το πρόστιμο των 150ευρω που κόβεται σε άστεγους συμπολίτες μας από αστυνομικούς, με την αιτιολογία της “άσκοπης μετακίνησης”. Τέτοιες και άλλες παρόμοιες ειδήσεις αρχικά προκαλούν όπως είναι φυσικό τον βαθύ προβληματισμό μας αλλά και την αγανάκτηση μας. Αντί το κράτος να εξασφαλίσει για τους αδύναμους αυτούς συνάνθρωπους μας μια στέγη, αλλά και αξιοπρεπείς όρους διαβίωσης, τους συμπεριφέρεται με τον πλέον απαξιωτικό τρόπο, δείχνοντας να μην αντιλαμβάνεται τις ανάγκες τους. Αυτό θα μπορούσε να αποτελούσε ένα πρώτο παράδειγμα της άποψης ότι ο μεγάλος μας ασθενής είναι το ίδιο το πολιτικό μας σύστημα και κατ’ επέκταση η ιδία η Δημοκρατία, όταν μια μερίδα του πληθυσμού μας απαξιώνεται με έναν τέτοιο τρόπο και της αφαιρείται το δικαίωμα στην ίδια την ζωή.
Ο παραπάνω ισχυρισμός σε πολλούς μπορεί να ακουστεί ακραίος, ακόμη και αβάσιμος. Δεν είμαι όμως ούτε αβάσιμος και πολύ περισσότερο δεν είναι ακραίος. Πως αλλιώς θα μπορούσαμε να παρομοιάσουμε το πολιτικό σύστημα αλλά και την ιδία Δημοκρατία, με διαφορετικό τρόπο; Εδώ και μερικές δεκαετίες είμαστε όλοι μάρτυρες μιας ενορχηστρωμένης επίθεσης κατά του κράτους πρόνοιας, από το ιδεολογικό, οικονομικό και κοινωνικό και πολιτικό ρεύμα του νεοφιλελευθερισμού. Η επίθεση αυτή έπειτα από την υγειονομική κρίση που έσκασε σαν βόμβα, δείχνει πλέον στην ολότητα τους, τα αποτελέσματα της. Άνθρωποι αποκλεισμένοι από τις δομές υγείας, που για σπίτι τους έχουν τον δρόμο, αφήνονται στην τύχη τους, μόνοι και αβοήθητοι στην μάχη της επιβίωσης. Θύματα ωστόσο δεν είναι μόνο αυτοί οι συμπολίτες μας. Θύματα είναι και οι χιλιάδες οικογένειες που ότι και να τους συμβεί δεν μπορούν να απευθυνθούν κάπου, εξαιτίας της αισχρής οικονομικής τους κατάστασης, ενώ παράλληλα ένα ραντεβού στο δημόσιο μπορεί να αποδεδειχθεί μια τεραστία περιπέτεια μηνών. Θύματα αυτής της ιστορίας είναι και οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό, που ρίχνονται στην μάχη δίχως τα απαιτητά όπλα, δίχως μέσα προστασία. Θύματα είμαστε όλοι, ο καθένας ξεχωριστά, ανάλογα με την κατάσταση στην οποία βρίσκεται.
Βρισκόμαστε μπροστά σε μια ιστορικών διαστάσεων ευκαιρία να προχωρήσουμε σε μια βαθιά και ριζική μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας καθώς και του κράτους πρόνοιας. Μια ευκαιρία που εάν την εκμεταλλευτούμε θα μπορέσουμε να επανανοηματοδοτήσουμε τους παραπάνω όρους αλλά και την ιδία την Δημοκρατία, που δεν θα παγιδεύεται, αλλά θα έρχεται να εξισώνει όλες τις κοινωνικές ανισότητες. Με μια βαθιά δημοκρατική μεταρρύθμισης θα σώσουμε επίσης την τιμή του πολιτικού μας συστήματος, αφού θα αποδειχτεί ότι αντιλαμβάνεται τις ανάγκες μας και βρίσκεται στο πλευρό του πολίτη. Η Δημοκρατία δεν είναι μια εύκολη υπόθεση, χρειάζεται έναν διαρκή αγώνα για την πραγματοποίηση και προάσπιση της. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο κύριος εχθρός της Δημοκρατίας είναι η επανάπαυση.
Πέτρος Ράλλιος
