Με κάποια απόσταση πλέον μπορεί συνοπτικά να δούμε κάποια ζητήματα που χαρακτήρισαν τις πρόσφατες εκλογές συνολικότερα. Οι εκλογές έγιναν συζητώντας για άλλα ζητήματα από αυτά που απασχόλησαν και απασχολούν την ελληνική κοινωνία τα τέσσερα τελευταία χρόνια: τα θέματα που απασχόλησαν τα χρόνια αυτά εξαφανίστηκαν στη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου.
Επίσης δεν έγινε καμία κουβέντα για το πρόγραμμα των κομμάτων και όπου έγινε, εγκλωβίστηκε σε οικονομικές παραμέτρους που απομάκρυναν θεμελιώδη ζητήματα από την προσοχή του εκλογικού σώματος. Αντίθετα, η συζήτηση για τις κυβερνητικές μετεκλογικές συμμαχίες «τα πήρε όλα».
Ετσι επιτεύχθηκε ένας «ευχάριστος» συστηματικός αποπροσανατολισμός του εκλογικού σώματος -τον οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατανόησε- στο πλαίσιο του οποίου απομακρύνθηκε η προσοχή των ανθρώπων από τα προβλήματα και επικεντρώθηκε στα «ευχάριστα»: σταθερότητα, κυβερνησιμότητα και προοπτική, τα οποία ωστόσο δεν εξηγήθηκαν, ούτε και ζητήθηκε να εξηγηθούν.
Ετσι π.χ. αυτό που λέγεται, ότι η Ν.Δ. υποσχόταν μια προοπτική, είναι ενδεχομένως σωστό· όμως αυτή η θέση δεν μας λέει τι «έκρυβε» η συγκεκριμένη υπόσχεση, τι δηλαδή δεν λεγόταν: π.χ. η σταθερότητα σημαίνει την ίδια κυβερνητική πολιτική της καταστολής, του εργασιακού μεσαίωνα, της καταστροφής του περιβάλλοντος, της ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης, των μαζικών παρακολουθήσεων κ.λπ.;
Κυβερνησιμότητα σημαίνει ανάπτυξη του ίδιου επιτελικού κράτος που αποδείχθηκε ότι οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στο απολυταρχικό κράτος; Η βελτίωση των εισοδημάτων και αποδοχών ορισμένων κατηγοριών επαγγελματιών σημαίνει ότι δεν είναι το ασφαλιστικό σύστημα εκτός κινδύνου, ότι αντιμετωπίστηκε η φοροδιαφυγή και εξαφανίστηκε η αλλοίωση του ελεύθερου ανταγωνισμού μέσω απευθείας αναθέσεων;
Η διανομή αγαθών και η πρόσβαση σε υπηρεσίες με το δελτίο (τα περίφημα pass) είναι κοινωνική πολιτική; Ακόμα και ο όρος «pass» δείχνει τόσο την αυταρχική αντίληψη για τα κοινωνικά προβλήματα και την κουλτούρα ελέγχου, όσο αλλά και την ωραιοποίηση του μέτρου, ωραιοποίηση που συγκαλύπτει το γεγονός ότι δεν περιλαμβάνεται στα σχέδια της Δεξιάς μια οργανική κοινωνική πολιτική και αναδιανομή πλούτου υπέρ των πλέον αδυνάτων.
Εκτός αυτών, ειδικά για τον ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. συνολικά προκύπτει ότι το αποτέλεσμα συνδέεται και με τη χρόνια αδυναμία του να διαμορφώσει έναν επικοινωνιακό λόγο ο οποίος να αποκαλύπτει πτυχές των δημόσιων ζητημάτων που η Ν.Δ. «κρύβει».
Ο ΣΥΡΙΖΑ απεμπόλησε ένα βασικό εργαλείο της Αριστεράς, δηλαδή αυτό του να αποδομεί τους μύθους, τα στερεότυπα, τα ψεύδη με επιχειρήματα και όχι με καταγγελίες, εξηγώντας και «δείχνοντας» ταυτόχρονα έναν τρόπο για να κατανοούμε τον κόσμο και τα προβλήματά μας, έναν τρόπο που καθιστά τα ιδιωτικά προβλήματα δημόσιες υποθέσεις: «διδάσκοντας», δηλαδή, την πολιτική διάσταση των προβλημάτων και όχι τη ναρκισσιστική-ατομοκεντρική αντίληψη που καλλιεργεί ο νεοφιλελευθερισμός. Και αυτό «διδάσκεται» πρόσωπο με πρόσωπο, με ζωντανούς ουσιαστικούς λαϊκούς διαλόγους κατά τη γνώμη μου.
Πολύ συγκεκριμένα πράγματα μπορούν να γίνουν πλέον: η διάδοση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ· η απομάκρυνση από την κουλτούρα αλλά και τη γλώσσα της θεώρησης της πολιτικής ως ένα ζήτημα εμπορικής συναλλαγής, που περιλαμβάνει φρεσκάδα, ελκυστικότητα και στερεότυπα καταλληλότητας· η πορεία προς τον λαό στελεχών του κόμματος (νέων και παλιών) με πιο κλασικές μεθόδους, πρόσωπο με πρόσωπο, με άξονα το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και την αποδόμηση των μύθων που καλλιεργεί η κυρίαρχη αντίληψη. Ετσι θα ξαναβρεθούν και οι άνθρωποι μεταξύ τους και αυτό είναι μείζον ζήτημα.
Χρειάζεται, τέλος, να πειστεί το εκλογικό σώμα, έστω και τώρα, ότι η αντίσταση και η αλλαγή των πραγμάτων είναι μέρος της ευημερίας των λαών και όχι της όποιας καταστροφής, αλλά ότι είναι και βασικός όρος για μια ζωή που να αξίζει να τη ζει κάποιος. Και επ’ αυτού είμαστε ο καθένας προσωπικά και όλοι μαζί συνυπεύθυνοι.
Η Σοφία Βιδάλη είναι καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
