Υπάρχει μια περίεργη ανατροπή που εμφανίζεται σε πολλές από τις αντιδράσεις στις επιθέσεις Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου: τη στιγμή που κάποιος αναφέρει την ανάγκη να κατανοήσει τις συνθήκες υπό τις οποίες έλαβε χώρα –η Ισραηλινή κατοχή της Δυτικής Όχθης και η σιδερένια περικύκλωση της Λωρίδας της Γάζας – κατηγορείται ότι υποστηρίζει ή δικαιολογεί την τρομοκρατία της Χαμάς και αυτό αποτελεί την κυρίαρχη αντίδραση. Γνωρίζουμε πόσο παράξενη είναι αυτή η απαγόρευση; Το θεωρώ ηθική καταστροφή.
Με την κατανόηση των περιστάσεων, δεν εννοώ την απόλυτη ηλιθιότητα που μεταμφιέζεται σε βαθιά σοφία: «Εχθρός είναι κάποιος του οποίου την ιστορία δεν έχετε ακούσει». Είμαστε έτοιμοι να επιβεβαιώσουμε ότι ο Χίτλερ ήταν απλώς εχθρός επειδή δεν ακούστηκε η ιστορία του; Δεν ισχύει ότι όσο περισσότερα γνωρίζω και «καταλαβαίνω» τον Χίτλερ, τόσο περισσότερο ο Χίτλερ είναι εχθρός μου; Για να μην αναφέρουμε το γεγονός ότι οι ιστορίες που λέμε στους εαυτούς μας δεν είναι αλήθεια – είναι κατά κανόνα ένα ψέμα που έχει κατασκευαστεί για να δικαιολογήσει τη φρίκη που προκαλούμε στους άλλους, στην πραγματικότητα. Η αλήθεια είναι εκεί έξω, σε αυτό που πράττουμε.
Σε όλες τις εθνοκαθάρσεις, κάθε επιτιθέμενος παρουσιάζεται ως θύμα που αντιδρά σε μια επιθετικότητα. Όταν ο Ιωάβ Γκάλαντ, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, είπε ότι το Ισραήλ πολεμούσε «ανθρώπινα ζώα», έχασε τη δική του ανθρωπιά. Ο Ισμαήλ Χανίγια, ο ηγέτης της Χαμάς που ζει άνετα στο Κατάρ, είπε την ημέρα της επίθεσης: «Έχουμε μόνο ένα πράγμα να σας πούμε: φύγετε από τη γη μας. Φύγετε από τα μάτια μας… Αυτή η γη είναι δική μας, η al-Quds [Ιερουσαλήμ] είναι δική μας, όλα [εδώ] είναι δικά μας… Δεν υπάρχει θέση ή ασφάλεια για εσάς.” Ξεκάθαρο και αηδιαστικό. Αλλά η ισραηλινή κυβέρνηση δεν είπε κάτι παρόμοιο για τους Παλαιστίνιους στη Γάζα, αν και λιγότερο βάναυσα;
Αυτές είναι οι πρώτες από τις επίσημες «βασικές αρχές» της παρούσας κυβέρνησης του Ισραήλ: «Ο Εβραικός λαός έχει αποκλειστικό και αναφαίρετο δικαίωμα σε όλα τα μέρη της Γης του Ισραήλ. Η κυβέρνηση θα προωθήσει και θα αναπτύξει τον εποικισμό σε όλα τα μέρη της Γης του Ισραήλ – στη Γαλιλαία, το Νεγκέβ, το Γκολάν και την Ιουδαία και τη Σαμάρεια». Ή, όπως Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, είπε, «το Ισραήλ δεν είναι ένα κράτος όλων των πολιτών του» αλλά «του εβραϊκού λαού – και μόνο αυτού».
Με μια τέτοια «αρχή» κωδικοποιημένη στο εθνικό του δίκαιο, πώς μπορεί το Ισραήλ να κατηγορεί τους Παλαιστίνιους επειδή αρνούνται να διαπραγματευτούν μαζί του; Η «αρχή» αυτή δεν αποκλείει σοβαρές διαπραγματεύσεις; Δεν αφήνει τους Παλαιστίνιους με τίποτα άλλο εκτός από την επιλογή της βίαιης αντίστασης; Το κράτος του Ισραήλ δεν πρόσφερε ποτέ στους Παλαιστίνιους ελπίδα ή θετικό όραμα για τη θέση τους στην κοινωνία. Αντιμετωπίζονται αυστηρά ως πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί τόσο με τη βία όσο και με το νόμο.
Ποιος φταίει λοιπόν για την προοπτική μιας δεύτερης Nakba; Πρέπει να κατηγορούμε τις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις (IDF) ή τις μυστικές υπηρεσίες του;
Ο Ντρορ Μορέχ σκηνοθέτησε το The Gatekeepers (2012) ένα ντοκιμαντέρ με συνεντεύξεις με έξι επικεφαλής της υπηρεσίας εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ Σιν Μπετ, οι οποίοι προειδοποιούν για το πόσο επικίνδυνοι μπορεί να είναι οι πολιτικοί. Αφού πήρε συνέντευξη από τους επικεφαλής της Σιν Μπετ, ο Ντρορ Μορέχ είπε στο Economist ότι είχε αποφασίσει ότι ο Νετανιάχου «αποτελεί μεγάλη απειλή για την ύπαρξη του κράτους του Ισραήλ». Και συνέχισε: «Είδα στα μάτια τους πώς οι ηγέτες μας πραγματικά δεν θέλουν να λύσουν αυτό το πρόβλημα. Δεν έχουν το θράσος, τη θέληση, το θάρρος που χρειαζόμαστε από έναν ηγέτη.
Δεν ρίχνω την ευθύνη μόνο στους Ισραηλινούς ηγέτες. Νομίζω ότι οι Παλαιστίνιοι ηγέτες πάσχουν από την ίδια φρικτή ασθένεια. Νομίζω ότι αυτό που είπε ο Άμπα Έμπαν για το πώς οι Παλαιστίνιοι δεν χάνουν την ευκαιρία να χάσουν μια ευκαιρία, ισχύει και για τις δύο πλευρές». Το ίδιο συμβαίνει και με τον IDF – θυμηθείτε την καταδίκη των αντιφρονούντων που δεν ήθελαν να υπηρετήσουν στη Δυτική Όχθη. Αυτό που συμβαίνει στο Ισραήλ με την τελευταία κυβέρνηση Νετανιάχου είναι μια πολιτική διαδικασία και τίποτε άλλο, μέρος του παγκόσμιου εθνικιστικού-φονταμενταλιστικού αγώνα, ένας λαϊκισμός που στρέφεται ακόμη και ενάντια στο νόμιμο κράτος.
Το 1989 ο επιζών του Ολοκαυτώματος Σίμον Βίζενταλ έγραψε: «Το διαρκώς νικηφόρο κράτος του Ισραήλ δεν μπορεί να βασίζεται για πάντα στη συμπάθεια που εκδηλώνεται στα «θύματα». Ο Άρθουρ Κέσλερ, ο μεγάλος προσήλυτος αντικομμουνιστής, το έθεσε αλλιώς: «Αν η εξουσία διαφθείρει, ισχύει και το αντίστροφο. η δίωξη διαφθείρει τα θύματα, αν και ίσως με πιο λεπτούς και τραγικούς τρόπους». Αυτό ισχύει και για τις δύο πλευρές στον συνεχιζόμενο πόλεμο. Η πρώτη γενιά Ισραηλινών ηγετών ομολόγησε ανοιχτά ότι οι αξιώσεις τους για τη γη της Παλαιστίνης δεν μπορούσαν να θεμελιωθούν στην καθολική δικαιοσύνη και ότι στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και του 1950 ήταν ένας απλός κατακτητικός πόλεμος μεταξύ δύο ομάδων χωρίς προοπτική μεσολάβησης.
Ο Ντέιβιντ Μπεν-Γκουριόν, ο πρώτος πρωθυπουργός του Ισραήλ, έγραψε: «Ο καθένας μπορεί να δει το βάρος των προβλημάτων στις σχέσεις μεταξύ Αράβων και Εβραίων. Κανείς όμως δεν βλέπει ότι δεν υπάρχει λύση σε αυτά τα προβλήματα. Δεν υπάρχει λύση! Εδώ είναι μια άβυσσος, και τίποτα δεν μπορεί να συνδέσει τις δύο πλευρές της… Εμείς ως λαός θέλουμε αυτή η γη να είναι δική μας. Οι Άραβες ως λαός θέλουν αυτή τη γη να είναι δική τους».
Στις 29 Απριλίου 1956 μια ομάδα Παλαιστινίων από τη Γάζα πέρασε τα σύνορα για να λεηλατήσει τη σοδειά στα χωράφια κιμπούτς του Nahal Oz. Ο Ρόι, ένας νεαρός Εβραίος μέλος των κιμπούτς που περιπολούσε στα χωράφια, κάλπασε προς το μέρος τους πάνω στο άλογό του κραδαίνοντας ένα ραβδί για να τους διώξει. Συνελήφθη από τους Παλαιστίνιους, μεταφέρθηκε πίσω στη Λωρίδα της Γάζας και όταν ο ΟΗΕ επέστρεψε το σώμα του, την ίδια ημέρα αυτό είχε ακρωτηριαστεί.
Ο Μοσέ Νταγιάν, τότε αρχηγός του επιτελείου του IDF, εκφώνησε εγκώμιο στην κηδεία του την επόμενη μέρα: «Ας μην κατηγορούμε τους δολοφόνους σήμερα. Τι ισχυρισμό έχουμε απέναντι στο θανάσιμο μίσος τους για εμάς; Ζουν στους προσφυγικούς καταυλισμούς της Γάζας τα τελευταία οκτώ χρόνια, ενώ μπροστά στα μάτια τους έχουμε μετατρέψει τη γη και τα χωριά όπου κάποτε ζούσαν αυτοί και οι πρόγονοί τους σε δική μας κληρονομιά. Δεν είναι ανάμεσα στους Άραβες της Γάζας, αλλά στο δικό μας μέσο που πρέπει να αναζητήσουμε το αίμα του Ρόι.
Πώς κλείσαμε τα μάτια μας και αρνηθήκαμε να κοιτάξουμε κατάματα τη μοίρα μας και να δούμε τη μοίρα της γενιάς μας σε όλη της τη βαρβαρότητα. Ξεχάσαμε ότι αυτή η ομάδα νέων που ζει στο Nahal Oz φέρει στους ώμους της το βάρος των πυλών της Γάζας;» Μπορεί κανείς να φανταστεί μια παρόμοια δήλωση σήμερα;
Απλώς θυμηθείτε πόσο μακριά είμαστε από την κατάσταση πριν από μερικές δεκαετίες, όταν μιλούσαμε για μια συμφωνία «γη για την ειρήνη», για τη λύση των δύο κρατών, όταν ακόμη και οι σημερινοί πιο ένθερμοι υποστηρικτές του Ισραήλ άσκησαν πίεση να μην χτίσει εποικισμούς στη Δυτική Όχθη; Το 1994 το Ισραήλ έχτισε ένα τείχος που χωρίζει τη Δυτική Όχθη από το Ισραήλ όπως ήταν πριν από τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, αναγνωρίζοντας έτσι τη Δυτική Όχθη ως ειδική οντότητα.
Όλη αυτή η πρόοδος, όσο περιορισμένη κι αν ήταν, έχει πλέον εξανεμιστεί. Η Ευρώπη πρέπει να βρει ξανά τη δική της φωνή εδώ, όχι απλώς να συμμετάσχει στην παγκόσμια κατακραυγή. Μπορεί να το κάνει, γιατί ήταν σε θέση να το κάνει για δεκαετίες, πάντα έτοιμη να δει την πολυπλοκότητα της κατάστασης και να ακούσει όλες τις πλευρές. Θα ήταν κρίμα να αφήσουμε αυτόν τον ρόλο στον Πούτιν και την Κίνα.
Slavoj Žižek
