Με αφορμή τις προκριματικές εκλογές του Δημοκρατικού Κόμματος που ξεκίνησαν τη Δευτέρα στην Αϊόβα, η Σάρα Λέοναρντ, μια από τις σημαντικότερες φωνές της αριστερής δημοσιογραφίας στις ΗΠΑ, μιλάει στην «Εποχή» για την εκστρατεία του Μπέρνι Σάντερς, την κοινωνική συμμαχία που έχει δημιουργηθεί μέσα από την υποψηφιότητά του και την προοπτική μιας προοδευτικής κυβέρνησης στις ΗΠΑ.
Τη συνέντευξη πήρε
ο Δημήτρης Γκιβίσης
Ποια είναι τα ιδεολογικοπολιτικά χαρακτηριστικά της μάχης που δίνουν οι υποψήφιοι για το χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος;
Αυτή την στιγμή βρισκόμαστε στο προκριματικό στάδιο, με 11 υποψήφιους που ανταγωνίζονται για το τελικό χρίσμα. Από τώρα μέχρι τον Ιούνιο, οι ψηφοφόροι θα αποφασίσουν για τους αντιπροσώπους που θα έχει η κάθε πολιτεία στην εθνική συνέλευση των Δημοκρατικών τον Ιούλιο. Σε αυτές τις προκριματικές εκλογές γίνεται μια σκληρή μάχη για το μέλλον του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο πρώην αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν αντιπροσωπεύει το κατεστημένο και έχει μια μακρά ιστορία κεντρώων θέσεων, για αυτό τώρα αποδοκιμάζεται από πολλούς ψηφοφόρους. Είναι υπεύθυνος, για παράδειγμα, για τη σκληρή νομοθεσία της ποινικής δικαιοσύνης στη δεκαετία του 1990. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η υποστήριξή του βασίζεται λιγότερο στον ενθουσιασμό από ότι στην ελπίδα ότι μπορεί να νικήσει τον Τραμπ. Το μέλλον της πολιτικής του κέντρου εκπροσωπείται από τον 38χρονο Πιτ Μπάτιγκιγκ, πρώην δήμαρχο του Σάουθ Μπεντ, μιας μικρής πόλης στην Ιντιάνα, ανοιχτά ομοφυλόφιλο και βετεράνο του πολέμου στο Αφγανιστάν. Να προσθέσω ότι ο Μπάτιγκιγκ εργάστηκε στην McKinsey, την κολοσσό εταιρεία που είναι διαβόητη για την βοήθειά της σε εταιρείες στη «μείωση του μεγέθους τους», και έχει δεχτεί χρήματα από μεγάλους δωρητές που απορρίφτηκαν από πιο προοδευτικούς υποψήφιους. Στο άλλο άκρο του φάσματος βρίσκονται ο Μπέρνι Σάντερς και η Ελίζαμπεθ Γουόρεν, που θεωρούνται ως οι υποψήφιοι που θέλουν να μετακινήσουν το κόμμα προς τα αριστερά στα οικονομικά ζητήματα. Και οι δύο έχουν ζητήσει την αύξηση των φόρων στους πλούσιους, τη ρύθμιση της Γουόλ Στριτ, την παροχή καθολικής υγειονομικής περίθαλψης, τη μείωση του βάρους του χρέους των κολεγίων και πολλά άλλα. Επίσης, επιτίθενται συστηματικά εναντίον του χρηματοπιστωτικού τομέα. Αλλά ενώ ο Σάντερς αυτοπροσδιορίζεται πολιτικά ως δημοκράτης σοσιαλιστής, η Ουόρεν είπε ότι είναι «καπιταλίστρια μέχρι το κόκκαλο». Ο Σάντερς ήταν ανέκαθεν ένας ανεξάρτητος, περισσότερο από Δημοκρατικός, και είναι σε αντίθεση με τα κέντρα εξουσίας στο κόμμα. Η Γουόρεν έχει πιο στενές σχέσεις με την DNC (Εθνική Επιτροπή των Δημοκρατικών) και, ενώ είχε αποποιηθεί μεγάλους χορηγούς, όπως ο Σάντερς, έχει συγκεντρώσει πολλά χρήματα από αυτούς πριν από τις προεδρικές εκλογές.
Ο Σάντερς αντιπροσωπεύει την ελπίδα της νεολαίας
Τι αντιπροσωπεύει η υποψηφιότητα του Σάντερς;
Ο Σάντερς διεξάγει την πιο ριζοσπαστική προεδρική εκστρατεία τα τελευταία τριάντα χρόνια. Κεντρικό σημείο της καμπάνιας του είναι ότι η υγειονομική περίθαλψη και η εκπαίδευση είναι ανθρώπινα δικαιώματα και όχι εμπορεύματα. Αυτό είναι διαφορετικό από την προσέγγιση όλων των άλλων υποψηφίων, ακόμα και της Γουόρεν. Ενώ η ελεύθερη εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη ίσως να μην φαίνονται τόσο ριζοσπαστικά ζητήματα στην Ευρώπη, αυτές οι ιδέες είναι εξαιρετικές και πολύ σημαντικές στις ΗΠΑ, όπου έχουμε πάνω από 1 τρισ. δολάρια σε φοιτητικό χρέος και περίπου 81 δισ. δολάρια σε ιατρικό χρέος. Ο Σάντερς αντιπροσωπεύει την ελπίδα της νεολαίας, μιας γενιάς μετά το 1989 που έχει πέσει θύμα των χειρότερων υπερβολών του αμερικάνικου καπιταλισμού, προερχόμενες από τα χρόνια της στεγαστικής κρίσης και βγαίνει από το χρέη στο κολέγιο σε μια τρομερή αγορά εργασίας. Αντιπροσωπεύει επίσης τις ελπίδες και τις απογοητεύσεις των αμερικανών που εμπιστεύτηκαν το Δημοκρατικό Κόμμα, για να ανταμειφθούν με τις εμπορικές συμφωνίες που τους πήραν τις δουλειές, με ένα αποδυναμωμένο κράτος πρόνοιας, και χωρίς σαφή συσχέτιση μεταξύ σκληρής εργασίας και ευμάρειας.
Ποια τμήματα της αμερικανικής κοινωνίας τον υποστηρίζουν; Πώς μπορεί να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο η κοινωνική συμμαχία, που έχει δημιουργηθεί μέσα από την υποψηφιότητά του;
Ο Σάντερς έχει μια διαφοροποιημένη βάση μικρών χορηγών. Έχει πάρει περισσότερα από τις γυναίκες και από τους Λατίνους σε σχέση με τους άλλους υποψηφίους, και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι προηγείται στους Λατίνους ψηφοφόρους. Έχει υψηλή αποδοχή από τις γυναίκες και κυριαρχεί στη νεολαία, με ποσοστό γύρω στο 45% στις ηλικίες 18 – 29. Ακολουθεί τον Μπάιντεν στους αφροαμερικανούς ψηφοφόρους, αν και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι βρίσκεται μπροστά του στους νέους μαύρους ψηφοφόρους. Πρέπει να αυξήσει την υποστήριξή του στους μαύρους μεγαλύτερης ηλικίας, δείχνοντας ότι μπορεί πραγματικά να νικήσει τον Τραμπ. Η βάση του μοιάζει περισσότερο με την αμερικανική εργατική τάξη, ενώ συγχρόνως αντλεί και ψηφοφόρους της μεσαίας τάξης, ιδιαίτερα γυναίκες, που ανησυχούν για την υγειονομική περίθαλψη και το κράτος πρόνοιας. Η θεωρία του Σάντερς για την αλλαγή βασίζεται στην οικοδόμηση των κινημάτων και όχι στις τεχνοκρατικές διορθώσεις, και επομένως το βάθος και η ποικιλομορφία της κοινωνικής συμμαχίας του είναι ουσιαστικής σημασίας.
Μπορεί να κερδίσει
Πώς ερμηνεύεις τις επιθέσεις που γίνονται το τελευταίο διάστημα εναντίον του;
Ενώ η Γουόλ Στριτ κάποτε διοχέτευε την οργή της στην Γουόρεν, τώρα, δεδομένου ότι ο Σάντερς την έχει ξεπεράσει στις δημοσκοπήσεις, οι περισσότερες επιθέσεις στρέφονται εναντίον του. Σε όλες τις ομιλίες του ο Σάντερς λέει τα πράγματα με το όνομά τους, κατονομάζοντας τους επικεφαλής των τραπεζών και των φαρμακευτικών εταιρειών που εκμεταλλεύονται τους εργαζόμενους. Είναι, επίσης, μισητός από το κατεστημένο του Δημοκρατικού Κόμματος, που κυμαίνεται από την Χίλαρι Κλίντον (η οποία πρόσφατα ξεκίνησε μια νέα διαμάχη δυσφημίζοντάς τον και προωθώντας ένα νέο ντοκιμαντέρ για τον εαυτό της), μέχρι τα μέλη της DNC που επιχειρούν να αλλάξουν τους κανόνες για να τον μπλοκάρουν. Τον μισεί και τον φοβάται το κατεστημένο και των δύο μεγάλων κομμάτων, γιατί και τα δύο κόμματα στηρίζονται στο μεγάλο κεφάλαιο.
Το βασικό ερώτημα που απασχολεί πολλούς, είναι ποιος μπορεί να απαλλάξει τις ΗΠΑ και ολόκληρο τον πλανήτη από τον εφιάλτη του Τραμπ. Μπορεί αυτός να είναι ο Σάντερς; Είναι εφικτό σήμερα να γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ ένας σοσιαλιστής, ή μήπως αυτό είναι μια ουτοπία;
Υπάρχει μεγάλη συζήτηση για το αν ο Σάντερς μπορεί να νικήσει τον Τραμπ, και αν έχουμε μάθει κάτι από τις τελευταίες εκλογές είναι ότι οι δημοσκοπήσεις και οι ειδήμονες δεν μπορούν να μας πουν πολλά. Είναι σαφές ότι «η δυνατότητα επιλογής» δεν είναι αυτό που νομίζουμε ότι είναι. Ο Σάντερς, με οποιοδήποτε μέτρο έχουμε, μπορεί απολύτως να νικήσει τον Τραμπ. Ανταγωνίζεται μαζί του μεταξύ των ψηφοφόρων της εργατικής τάξης και των γυναικών της μικρομεσαίας τάξης. Και ίσως το πιο σημαντικό, είναι ότι εμπνέει για μια παθιασμένη στήριξη που θα μπορούσε να ενισχύσει την προσέλευση σε κρίσιμες πολιτείες, όπως το Μίσιγκαν, το Ουισκόνσιν, και το Οχάιο. Όπως έχουμε δει σε διάφορες χώρες, από την Ελλάδα στο Ηνωμένο Βασίλειο και το 2016 στις ΗΠΑ, η οικονομική κρίση μπορεί να οδηγήσει σε κυβερνήσεις, δεξιές και αριστερές, που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει πριν από μια δεκαετία. Από αυτή την άποψη, το αμερικανικό πολιτικό τοπίο του 2020 δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει, και η νίκη του Σάντερς δεν πρέπει να θεωρείται ουτοπική. Διαφορετικά, όπως και στην Ελλάδα, αν παρεμποδιστεί η αριστερά θα υποστούμε μια όλο και πιο τρομακτική κυριαρχία της δεξιάς, με τους κεντρώους συντηρητικούς να παραχωρούν τον έλεγχο σε μια νέα, ρατσιστική, εθνικιστική, και ευθυγραμμισμένη με το κεφάλαιο, δεξιά. Μιλώντας για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να κυβερνήσει ο Σάντερς, οι αμερικανοί ακτιβιστές πρέπει να εξετάσουν την εμπειρία του ΣΥΡΙΖΑ, όπου μια νέα αριστερή συμμαχία ήρθε στην κυβέρνηση χωρίς στήριξη από το κατεστημένο και χωρίς κυβερνητική εμπειρία, αντιμέτωπη με την πλήρη δύναμη του διεθνούς κεφαλαίου. Δεδομένου ότι οι κυβερνητικές εξουσίες ενός αμερικανικού προέδρου έχουν πολύ λιγότερους περιορισμούς από αυτούς που είχε ο Αλέξης Τσίπρας, που περιορίζονταν από το χρέος και από την τρόικα, τώρα είναι η στιγμή να σκεφτούμε στρατηγικά για το πως μπορούμε να κυβερνήσουμε με έναν τρόπο που θα φέρνει την ουτοπία πιο κοντά στο σήμερα.
Πηγή: Η Εποχή
