Η Σαμάντα Σβέμπλιν είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες φωνές της σύγχρονης λογοτεχνίας της Αργεντινής. Το Κεντούκι, το δεύτερο μυθιστόρημά της, υποψήφιο στη μακρά λίστα για το Βραβείο Μπούκερ, μας μεταφέρει σε έναν κόσμο τεχνολογικής δυστοπίας, έναν κόσμο ιδιότυπου Μεγάλου Αδελφού που διεισδύει παντού και μάλιστα με επιλογή των παρακολουθούμενων: τα κεντούκι είναι τα νέα «κατοικίδια», που έχουν μεν τη μορφή κάποιου λούτρινου ζώου, αλλά είναι μηχανικές κατασκευές, ένα είδος ρομπότ. Με την εξής ιδιομορφία: όταν ενεργοποιούνται και αρχίζουν να κυκλοφορούν στο σπίτι, μέσα από τα μάτια τους κοιτάζει κάποιος πραγματικός άνθρωπος, που μπορεί να βρίσκεται οπουδήποτε στον κόσμο και είναι άγνωστος στον άνθρωπο που παρακολουθείται. Απλό: το ανάβεις και κάποιος/α, άγνωστος/η σ’ εσένα, σε κοιτάζει, από κάποιο μέρος του κόσμου. Οι χρήστες των κεντούκι ανήκουν σε δύο κατηγορίες: σε αυτούς που επιλέγουν να παρακολουθούν και σε εκείνους που επιλέγουν να παρακολουθούνται. Και όλα αυτά σε μια κοινωνία, σε έναν κόσμο, που σύντομα μετατρέπει τα κεντούκι σε παγκόσμια μόδα που ταχύτατα κατακτάει τους πάντες. Όλοι θέλουν ένα κεντούκι, οι αντιστάσεις και ο σκεπτικισμός σπανίζουν όλο και περισσότερο.
Με βάση αυτό το εύρημα, η Σβέμπλιν, με μια αφήγηση που έχει ρυθμό και συχνά σασπένς, με χαρακτήρες που αναπτύσσουν διαφορετικές σχέσεις ο καθένας με το κεντούκι του, χτίζει σταδιακά το πανόραμα μιας εφιαλτικής πραγματικότητας που μπορεί μεν να αναφέρεται σε κάποιο μέλλον αλλά θυμίζει κάθε στιγμή το παρόν. Όποιον ή όποιαν τυχόν νομίζει ότι αυτός ο νέος κόσμος, αυτή η εισβολή στην προσωπική ζωή έχει όρια, τα οποία μάλιστα μπορεί ίσως να τα ελέγξει, το βιβλίο θα τον διαψεύσει. Οδυνηρά.
Κώστας Αθανασίου
