Ένα κορίτσι, με στρατιωτική στολή, χαμογελάει κρατώντας ένα όπλο. Σαν να γελάει που της πέφτει βαρύ. Αν δεν ήταν αφίσα στα Εξάρχεια, κι αν δεν φαινόταν από πίσω της το σφυροδρέπανο, σε μια γρήγορη ματιά θα μπορούσες και να νομίσεις ότι πρόκειται για κάποιο είδος διαφήμισης.
Εϋλέμ Ατές. Τουρκάλα, φοιτήτρια στην Άγκυρα όταν αποφάσισε να πάει να πολεμήσει στη Ροζάβα ως μέλος μιας τουρκικής επαναστατικής οργάνωσης, στο πλευρό των Κούρδων. Σκοτώθηκε, αρχές Ιουλίου, σε κάποιο μέρος που λέγεται Μιμπίτς, στη Ροζάβα, σε μάχη με τον ISIS. 23 χρονών.
Κάτι λίγο μπορεί να ακούσαμε τα τελευταία χρόνια για το εγχείρημα της αυτοδιαχείρισης και της πολυεθνοτικής συνύπαρξης στη Ροζάβα, εν μέσω του πολέμου της Συρίας, αλλά μακριά είναι από μας όλα αυτά: Μέση Ανατολή …
Κι όμως… Η απόσταση ανάμεσα σε εμάς και στα μέρη αυτά ξέρουμε ότι έχει κατά πολύ μειωθεί από την «αντικειμενική πραγματικότητα», όπως λέμε: δηλαδή, πολύ απλά, από τους χιλιάδες ανθρώπους που βρίσκονται πίσω από αυτό που ονομάστηκε «προσφυγικό», όπως και από τα αλλεπάλληλα χτυπήματα του ISIS στην καρδιά της Ευρώπης.
Κι όμως… Το τι γίνεται στη Ροζάβα και γενικότερα στη Μέση Ανατολή, θα έπρεπε να το φέρνουμε εμείς πιο κοντά μας, θα έπρεπε να το νοιαζόμαστε πιο πολύ. Κι αυτό, όχι μόνο γιατί το έχει φέρει η αντικειμενική πραγματικότητα πιο κοντά, ούτε απλώς λόγω μιας αφηρημένης διεθνιστικής αλληλεγγύης. Αλλά γιατί, μέσω μιας αναλογικής ίσως σκέψης, μπορεί να μας βοηθήσει στη συνειδητοποίηση της δικής μας κατάστασης εδώ, στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, στη συνειδητοποίηση του «καθεστώτος έκτακτης ανάγκης» που αντιστοιχεί στους δικούς μας καιρούς και τόπους, για να θυμηθούμε τον Μπένγιαμιν όταν προσπαθούσε στον Μεσοπόλεμο να σημάνει συναγερμό απέναντι στο φόντο της πίστης στη θεωρία της προόδου – πίστης, από την οποία βεβαίως δεν ήταν καθόλου απαλλαγμένη ούτε η Αριστερά. Και μπορεί να το κάνει αυτό, γιατί η Μέση Ανατολή, η Συρία ειδικότερα, σοκάρει. Σοκάρει γιατί δείχνει τη μάλλον γενικότερη αλήθεια ότι το έκτακτο, στην πιο απρόβλεπτη –και συχνά φρικιαστική– εκδοχή του, δεν έχει κάποια εξωτική περιβολή, αλλά είναι ντυμένο πάντα με τα ρούχα του συνηθισμένου, για να τα μετατρέψει ή να τα αποβάλει σε χρόνο και τρόπο απρόβλεπτο.
Ξέρουμε ότι πολλοί από τους ανθρώπους που ξεριζώθηκαν για να περάσουν το Αιγαίο και μετά να παγιδευτούν στη χώρα μας ήταν περίπου «σαν εμάς». Εξάλλου δεν ήταν τυχαίο ότι είχαμε σταθεί τόσο πολύ στη φωτογραφία εκείνου του καλοντυμένου και καλοχτενισμένου με κοτσιδάκια μικρού κοριτσιού που κρατούσε πνιγμένο ένας λιμενικός, πριν λίγα χρόνια, πριν ενσκήψει το μεγάλο κύμα του προσφυγικού.
Γι’ αυτό και θεωρώ ότι οι σύντροφοι της Εϋλέμ Ατάς, για να μας κινητοποιήσουν διδάσκοντάς μας κάτι, θα ήταν καλύτερο να βάλουν πλάι στη φωτογραφία της με τη στρατιωτική στολή εκείνη όπου βρίσκεται ίσως σε μια εκδρομή, με περιβολή που μπορούσε να έχει οποιαδήποτε φοιτήτρια της Αθήνας. Κι όμως… μετά από λίγο ντύθηκε ανταρτίνα.
ΥΓ 1. Η Εϋλέμ Ατάς δεν είναι βεβαίως η πρώτη που άφησε την όποια βολή της στην Τουρκία για να πολεμήσει τον ISIS στο πλευρό των κουρδικών αντάρτικων δυνάμεων, του YPG. Κι άλλα παιδιά, «ωραία παιδιά» για τα οποία «η επανάσταση δεν τελείωσε», σκοτώθηκαν και σκοτώνονται στη Ροζάβα. Στο διαδίκτυο μπορούμε να δούμε τον τρόπο που κηδεύονται, με επαναστατικές ομιλίες, τιμητικούς πυροβολισμούς, πρόσωπα καλυμμένα, και –περίεργα ποιητικό, νομίζω– ένα σκυλί να πηγαινοέρχεται ανάμεσα στους παραταγμένους στρατιώτες και στρατιωτίνες. Έδωσε την αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις γιατί ήταν γυναίκα, και πρέπει να θυμηθούμε ότι οι γυναίκες έχουν μεγάλο μέρος σε αυτό το πεδίο των «τίμιων μαχών» που λέγεται Ροζάβα. Και ίσως ακόμα γιατί στη μορφή της απεικονίζεται αυτή η συνύπαρξη του μακριά και του κοντά για την οποία θέλησα να μιλήσω σε αυτό το σημείωμα: με αδρά χαρακτηριστικά, Τουρκμένα γαρ από τα Άδανα, βαθιά Ασιάτισσα, δείχνει μακριά μας, ενώ η ανεμελιά που προβάλλει το χαμόγελό της, όπως και όλα τα άλλα στη φωτογραφία της ειρήνης, μπορεί να μας φανούν τόσο οικεία.
ΥΓ2. Τα «ωραία παιδιά» που πολεμούν στη Ροζάβα δεν είναι μόνο Κούρδοι ούτε Τούρκοι. Λίγο έχει μαθευτεί ότι υπάρχει εκεί τάγμα διεθνών ταξιαρχιών, στο οποίο πολεμούν άνθρωποι από όλον τον κόσμο, ακόμα και από τη χώρα μας. Μιας και ο λόγος πιο πάνω για τον Μεσοπόλεμο, δεν μπορεί κανείς να μη σκεφτεί τις διεθνείς ταξιαρχίες στον ισπανικό εμφύλιο. Η απόσταση από εκείνον τον τόπο και, κυρίως, χρόνο είναι δεδομένη. Θα αρκούσε μόνο να σκεφτεί κανείς τη συλλογική συνείδηση που υποστήριζε το εγχείρημα και το σχετικά ακόμη άτρωτο όραμα για το μέλλον, τότε. Αλλά, μήπως και η απόσταση αυτή δεν είναι τόσο μεγάλη, όχι τουλάχιστον τόσο ώστε να θεωρούμε ότι μόνο κάποιοι γραφικοί ή αφελείς πάνε σε «διεθνείς ταξιαρχίες» σήμερα; Μπορεί να μη συμμεριζόμαστε την επαναστατική αισιοδοξία της Εϋλέμ και των συντρόφων της, αλλά πρώτον, η «αρχή της ελπίδας», για να θυμηθούμε τον Μπλοχ, τρέφεται από το ότι δεν παύουν να υπάρχουν πρόσωπα σαν αυτά της Εϋλέμ. Εξάλλου το αντάρτικό της ψευδώνυμο ήταν «Τζεμρέ», που σημαίνει κάτι σαν «η φύση ξεκινά να γεννάει». Και, δεύτερον, πέρα από το πού μπορεί να στηριχτεί η «αρχή της ελπίδας», ο πόλεμος ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τα τέρατα που παράγει είναι πλέον κάτι παραπάνω από ανάγκη, που με πολλούς τρόπους γίνεται άμεσα και δική μας.
ΥΓ3. Οι σύντροφοι της Εϋλέμ από την Ενωτική Επαναστατική Δύναμη (BOG) ακόμη παλεύουν να μεταφερθεί η σορός της από τη Ροζάβα στην Τουρκία.
Χρυσούλα Μητσοπούλου
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
