Η κατάσταση στην Ουκρανία έχει δημιουργήσει μια από τις σημαντικότερες κρίσεις των τελευταίων ετών. Το βασικό ζήτημα της σημερινής έντασης μεταξύ της Ρωσίας, των ΗΠΑ και των κρατών μελών του ΝΑΤΟ, αποτελούν τα όρια της επέκτασης της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και η ισορροπία δυνάμεων και εξοπλισμών ΝΑΤΟ-Ρωσίας. Ο καταστατικός χάρτης του ΝΑΤΟ, αναφέρει ότι κάθε χώρα μπορεί να έχει δικαίωμα να ενταχτεί στη συμμαχία. Από την άλλη πλευρά, όμως, η συνεχής επέκτασή του ερμηνεύεται από τη ρωσική πλευρά ως μια προσπάθεια περικύκλωσής της, με δεδομένο και ότι δεν αναπτύχθηκαν παράλληλα οι δομές της πανευρωπαϊκής και αδιαίρετης ασφάλειας που είχαν συμφωνηθεί την περίοδο 1997-2000.
Απαιτείται η κατηγορηματική απόρριψη σεναρίων πολέμου από ΗΠΑ και Ρωσία. Το πολεμικό κλίμα που δημιουργείται εκατέρωθεν, με μεταφορές στρατευμάτων και πολεμικού υλικού, στρατιωτικά γυμνάσια αλλά και με έναν επικοινωνιακό πόλεμο, όχι μόνο δεν βοηθά τον κατευνασμό, αλλά και υποδαυλίζει την ένταση, αυξάνοντας τις πιθανότητες ενός, απευκταίου, «ατυχήματος». Ταυτόχρονα, στο δημόσιο λόγο, διαφαίνεται προσπάθεια εργαλειοποίησης της δημοκρατίας, κάτι που οδηγεί σε επικίνδυνες ατραπούς.
Η επίλυση ενός τόσο σύνθετου ζητήματος, δεν μπορεί παρά να περνά από το πεδίο της διπλωματίας, του διαλόγου, του σεβασμού του διεθνούς δικαίου, και της αμοιβαίας κατανόησης των επιχειρημάτων, των θέσεων αλλά και των ανησυχιών των δυο πλευρών, τόσο της Ρωσίας όσο και της Ουκρανίας.
Απαιτείται η στήριξη στην εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία της Ουκρανίας, καθώς και η πιστή τήρηση των συμφωνιών του Μινσκ. Η πρόσφατη ενεργοποίηση του σχήματος της Νορμανδίας, αποτελεί ένα κρίσιμο βήμα για την αποκλιμάκωση της έντασης. Τόσο η Ρωσία, όσο και η Ουκρανία, οφείλουν να τηρήσουν τα συμφωνημένα, ώστε να τερματιστεί η διαμάχη, με την αποκατάσταση της κυριαρχίας του ουκρανικού κράτους, αλλά και τον σεβασμό και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των Ρώσων και ρωσόφωνων ουκρανών πολιτών της περιοχής. Με αυτό τον τρόπο, θα εξαλειφθεί μια εστία έντασης και θα δοθεί περισσότερο έδαφος για μια συνολική λύση.
Η Ευρώπη θα πρέπει να πρωτοστατήσει σε κάθε ειρηνευτική πρωτοβουλία, σε κάθε προσπάθεια αποκλιμάκωσης της έντασης, και σε κάθε προσπάθεια εξεύρεσης μιας αμοιβαία αποδεκτής λύσης. Δυστυχώς, η τωρινή κρίση φανερώνει έκδηλα, για μια ακόμα φορά, την έλλειψη μιας ενιαίας φωνής της ΕΕ, που να προάγει την ειρήνη και τη συνεργασία, παρά τις θετικές πρωτοβουλίες Γαλλίας και Γερμανίας.
Είναι αναγκαία η συμπερίληψη της Ρωσίας σε μια νέα, πανευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφαλείας και ελέγχου των εξοπλισμών, όπως και η ενίσχυση του διαλόγου και της συνεργασίας ΕΕ και Ρωσικής Ομοσπονδίας. Κάτι τέτοιο, θα αποτελούσε ένα αποφασιστικό βήμα για την αποτροπή ενός νέου Ψυχρού πολέμου.
Ως προς τις αρχές που θα μπορούσαν να διέπουν την ειρηνική συνύπαρξη και τη συνεργασία, θα μπορούσαμε να υπενθυμίσουμε εδώ, ένα βασικό κείμενο του ΟΑΣΕ, που υπογράφτηκε, και από τη Ρωσία, το 1999, τη «Χάρτα της Κωνσταντινούπολης». Όπως αναφέρει το άρθρο 8, κάθε κράτος έχει δικαίωμα επιλογής της συμμαχίας του ή της ουδετερότητάς του, ταυτόχρονα «τα κράτη δεν θα ενισχύσουν την ασφάλειά τους σε βάρος της ασφάλειας κανενός άλλου κράτους», ενώ «κανένα κράτος ή ομάδα κρατών δεν μπορεί να έχει παραπάνω ευθύνη για τη διατήρηση της ειρήνης και της ασφάλειας στην Ευρώπη» ή μπορεί να θεωρεί ότι οποιοδήποτε κομμάτι της περιοχής του ΟΑΣΕ ανήκει στη σφαίρα επιρροής του .
Τέλος, ως προς τη χώρα μας, επιβεβαιώνεται πόσο επικίνδυνη είναι η λογική του “πιστού και προβλέψιμου” συμμάχου των ΗΠΑ που ακολουθεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη και βρίσκεται στον αντίποδα της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, με στόχο την ειρήνη και τη σταθερότητα, που υπηρέτησε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Η εμπλοκή της Αλεξανδρούπολης σε μια ενδεχόμενη σύγκρουση εγκυμονεί εξαιρετικά σοβαρούς κινδύνους. Είναι στο συμφέρον της Ελλάδας η ολόπλευρη στήριξη κάθε ειρηνευτικής προσπάθειας, όπως και της οικοδόμησης μιας νέας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφαλείας.
Ράνια Σβίγκου
Πηγή: syriza
