Η φωτογραφία δείχνει δύο μικρά ροζ παπουτσάκια πεταμένα στην αμμουδιά. Θα μπορούσε να ήταν μια φωτογραφία χαράς: ένα κοριτσάκι ξετρελαμένο από το παιχνίδισμα της θάλασσας και βιαστικό (θεέ μου, πόσο βιάζονται τα παιδιά όταν είναι να τρέξουν προς τη χαρά…), ένα βιαστικό κοριτσάκι, λοιπόν, καθώς βλέπει τη ζωή που παιχνιδίζει μπροστά του, πέταξε τα παπουτσάκια του χωρίς να λύσει τα κορδόνια (σε κάτι τέτοιες φωτογραφίες μπορείς ν’ ακούσεις ακόμα και το ψευτοθυμωμένο «πρόσεχε» του γονιού ή και να δεις το τρυφερό βλέμμα που καμαρώνει τα βλαστάρι του) κι έτρεξε ουρλιάζοντας να παίξει με το νερό. Δυο γυμνά ποδαράκια που τρέχουν προς το νερό για να συμβεί για μια ακόμα φορά το αείζωο θαύμα: ένα παιδί που περπατάει επί των κυμάτων.
Γιατί αυτό είναι το αέναο θαύμα και η μοναδική ελπίδα ότι ο κόσμος είναι ο κόσμος που μας αξίζει: επειδή είναι ο κόσμος όπου απολύτως φυσικά τα παιδιά περπατούν επί των κυμάτων. Οτιδήποτε άλλο είναι αφύσικο. Γιατί η φρίκη είναι αφύσικη. Η φρίκη που καταπίνει τα παιδιά. Η φρίκη που ξεβράζει τα παπουτσάκια τους στην αμμουδιά.
Ναι, η φωτογραφία με τα ροζ παπουτσάκια δεν είναι μια φωτογραφία χαράς, αλλά ανείπωτης φρίκης. Κυριολεκτικά είναι μια «νεκρή φύση». Είναι τα παπουτσάκια ενός παιδιού από τα οκτώ που πνίγηκαν έξω από το Τσεσμέ (απέναντι από τη Χίο) στις 12 Ιανουαρίου 2020, μαζί με τρεις μεγάλους. Την ίδια στιγμή που στην άλλη άκρη της Ελλάδας, έξω από τους Παξούς, άλλοι δώδεκα πρόσφυγες και μετανάστες είχαν την ίδια αποτρόπαια «τύχη», ενώ 17-20 αγνοούνταν. Την ίδια στιγμή επίσης που ο υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης και με αφορμή το ναυάγιο των Παξών, δήλωνε διαπράττοντας ύβρι (πάντοτε από τον άμβωνα της τηλοψίας): «Έχουμε πέσει θύματα ομαδικής προσπάθειας αλλοίωσης της χώρας από τους πρόσφυγες».
Ευτυχώς όμως! Η προσπάθεια αλλοίωσης της χώρας δεν είναι πάντοτε επιτυχής. Αδιάψευστος μάρτυρας αυτά τα ροζ παπουτσάκια που ξέβρασε η θάλασσα. Η Ελλάδα του ιερού ξένου, η Ελλάδα που προστατεύει τον ικέτη, η Ελλάδα των προσφύγων, η Ελλάδα της ατελείωτης μετανάστευσης, μπορεί να κοιμάται ήσυχη, τον βαθύ ύπνο που δεν έχει θαύματα παρά μονάχα φόβο και εφιάλτη. Μπορεί να κοιμάται ήσυχη αυτή η Ελλάδα, η φυσιογνωμία της δεν πρόκειται να αλλοιωθεί, την προστατεύει ο Άδωνις. Και μην ακούς τις ιδεοληψίες της Αριστεράς (σε όλες της τις εκδοχές) για ανθρωπιά, αλληλεγγύη και τα συναφή. Τελειώσανε αυτά. Αφού το είπε και ο Βορίδης με αφορμή τον σάλο από τις δηλώσεις του Γεωργιάδη: «Διαμορφώνονται όροι ανατροπής της ιδεολογικής ηγεμονίας της Αριστεράς».
Δεν ξέρω, αλλά έχω την εντύπωση ότι το μυαλό σου αδειάζει όταν προσπαθείς να βρεις λόγια για να απαντήσεις σε τέτοια φρίκη. Κοιτάζεις τη φωτογραφία με τα ροζ παιδικά παπουτσάκια ακούγοντας κάθε Γεωργιάδη και Βορίδη και τα χάνεις. Αποσβολώνεσαι από την απέραντη ευκολία του φασισμού. Από την τερατώδη έκρηξη του σάπιου μυαλού, από την πλημμύρα της σάπιας ψυχής. Δεν υπάρχουν λόγια. Μονάχα εκείνο το συγκλονιστικό διήγημα του Ε. Χεμινγουέι που αποτελείται όλο κι όλο από έξι λέξεις: «Πωλούνται παιδικά παπούτσια. Δεν φορέθηκαν ποτέ».
Ποιος θα τα αγοράσει αυτά τα παπούτσια; Έχουνε ροζ χρώμα, γιατί η φρίκη στις μέρες μας είναι ροζ. Δεν είναι ακριβά γιατί όπως πάντοτε η φρίκη είναι πάμφθηνη, σχεδόν δωρεάν. Ποιος θα τα αγοράσει αυτά τα παιδικά παπούτσια; Είναι άνετα, μπορούν να περπατήσουν (όσοι τα φορούν) σε όλα τα εδάφη. Μόνο στο έδαφος των θαυμάτων δεν γίνεται να περπατήσουν. Σας το λέει ο Άδωνις από τώρα, για να μην χαλάσουμε τις καρδιές μας αργότερα. Άλλωστε ποιος χαλάει την καρδιά του για δύο παιδικά παπούτσια που δεν φορέθηκαν ποτέ και που δεν μοιάζει ότι θα πουληθούν εύκολα.
Αυτό είναι η ερημιά. Μια τεράστια, σχεδόν αχανής αμμουδιά, απ’ αυτές που οι «άλλες» φωτογραφίες διαφημίζουν για να πουλήσουν παράδεισο, έναν παυσίλυπο παράδεισο μιας χαρούμενης τερατωδίας. Είναι άδεια αυτή η τεράστια αμμουδιά. Και στη μέση πεταμένο ένα ζευγάρι ροζ παιδικά παπουτσάκια, τίποτε άλλο. Αυτός είναι ο παράδεισος που διαφημίζουν. Ένας ερημότοπος όπου το θαύμα του ανθρώπου είναι ανέφικτο.
Όταν όμως αυτό το θαύμα είναι ανέφικτο, τότε όλη η φρίκη είναι εφικτή. Και γίνεται ανάρπαστη, γιατί είναι ελκυστικό εμπόρευμα. Και έχει πωλητές που ξέρουν καλά τη δουλειά και το εμπόρευμα. Δεν βλέπεις; Τόσα χρόνια έχει γράψει το διήγημα ο Χεμινγουέι κι ακόμη «Πωλούνται παιδικά παπούτσια που δεν φορέθηκαν ποτέ».
Κώστας Καναβούρης
Πηγή: Η Αυγή
