Ο Αλμπέρτο Φουτζιμόρι είναι 79 ετών. Οι γιατροί του ισχυρίζονται πως έχει σοβαρά προβλήματα υγείας (υποτροπή ενός παλαιού καρκίνου στη γλώσσα) και η διάγνωσή τους αξιοποιήθηκε από τον νυν πρόεδρο του Περού, Πέδρο-Πάμπλο Κουτσίνσκι προκειμένου, την παραμονή των Χριστουγέννων, να αποδώσει χάρη για ανθρωπιστικούς λόγους στον πρώην πρόεδρο και δικτάτορα, καταδικασμένο το 2009 για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (μεταξύ των οποίων και οι σφαγές στο Μπάρριος Άλτος και στη Λα Καντούτα) και διακεκριμένη διαφθορά. Ωστόσο πολλά από τα εγκλήματα του Φουτζιμόρι δεν κρίθηκαν στις αίθουσες των δικαστηρίων, αλλά είτε αποσιωπήθηκαν (όπως το πρόγραμμα ουσιαστικά αναγκαστικής στείρωσης 300.000 γυναικών, κυρίως αυτοχθόνων) ή καλύφθηκαν πίσω από τη δικαιολογία της μάχης ενάντια στην τρομοκρατία. Από τα είκοσι πέντε χρόνια της ποινής του, ο Φουτζιμόρι έχει εκτίσει τα δέκα. Στο μήνυμά του της 24ης Δεκεμβρίου, ο Κουτσίνσκι καλούσε τον περουβιανό λαό σε συμφιλίωση και συγχώρεση, ωστόσο δεκάδες χιλιάδες Περουβιανοί διαδήλωσαν στη Λίμα και σε άλλες μεγάλες πόλεις ενάντια στην απόφασή του αυτή, ενώ την απονομή χάριτος ακολούθησε η παραίτηση τριών υπουργών του (Άμυνας, Πολιτισμού και Εσωτερικών), παρόλο που οι πρόσφατες αλλαγές τόσο στο υπουργικό συμβούλιο όσο και σε κρίσιμες επιτροπές του υπουργείου Υγείας προετοίμαζαν εδώ και μήνες την αποφυλάκιση του πρώην δικτάτορα. Αντιδράσεις υπήρξαν επίσης από πλήθος προσωπικοτήτων της χώρας και από το Human Right Watch. Μια επιστολή 230 Περουβιανών συγγραφέων καταδικάζει την απονομή χάριτος ως παράνομη και ανεύθυνη, και μεταξύ των υπογραφών ξεχωρίζουν αυτές του νομπελίστα Μάριο Βάργκας Λιόσα, αλλά και των γνωστών στο ελληνικό κοινό Σαντιάγο Ρονκαλιόλο, Αλφρέντο Μπράις Ετσενίκε και Φερνάντο Ιγουασάκι.
Η απόφαση του προέδρου του Περού έρχεται σε μια δύσκολη στιγμή για τον ίδιο, και αποτελεί προϊόν της συναλλαγής του με τον φουτζιμορισμό. Ο πολιτικός σεισμός που συγκλονίζει σήμερα το Περού, ωστόσο, έχει την πηγή του στην άλλη όχθη της νοτιοαμερικανικής ηπείρου, στη Βραζιλία. Πρόκειται για το περίφημο σκάνδαλο διαφθοράς με την κωδική ονομασία «Πλυντήριο Αυτοκινήτων», το οποίο έχει οδηγήσει στην προφυλάκιση του πρώην προέδρου του Περού, Ογιάντα Ουμάλα, και της συζύγου του, στην έκδοση διεθνούς εντάλματος σύλληψης ενός ακόμη πρώην προέδρου της χώρας, του Αλεχάντρο Τολέδο, αλλά και στη διερεύνηση της εμπλοκής στο σκάνδαλο ενός τρίτου, του Άλαν Γκαρθία. Ο ίδιος ο Κουτσίνσκι γλίτωσε οριακά την αποπομπή του μετά από σχετική πρόταση κοινοβουλευτικών κομμάτων τόσο της Δεξιάς όσο και της Αριστεράς, με την κατηγορία της «ηθικής ανεπάρκειας», ουσιαστικά της εμπλοκής του στο σκάνδαλο τόσο κατά τη διάρκεια της θητείας του ως υπουργού Οικονομικών (2004-2007, όσο και κατά την περίοδο της προεδρίας του Φουτζιμόρι (1990-2000), μέσω μιας ιδιωτικής εταιρείας συμβούλων της οποίας ήταν ο ιδρυτής.
Σε μια συνεδρίαση-θρίλερ, ο Κουτσίνσκι κατάφερε να διασωθεί χάρη στις ψήφους δέκα βουλευτών του φουτζιμορικού κόμματος, οι οποίοι βρίσκονται υπό την επιρροή του γιου του Φουτζιμόρι, Κέντζι. Και η απονομή χάριτος στον αιμοσταγή δικτάτορα μοιάζει να είναι το αντάλλαγμα αυτής της συναλλαγής.
Η πολιτική κρίση του Περού
Ο Πέδρο Πάμπλο Κουτσίνσκι εξελέγη πρόεδρος το 2016, νικώντας στο δεύτερο γύρο την Κέικο Φουτζιμόρι, κόρη του πρώην δικτάτορα, η οποία ωστόσο είχε κερδίσει με μεγάλη διαφορά στον πρώτο γύρο. Η υποστήριξη της υποψηφιότητάς του από πολλά κόμματα τόσο του Κέντρου όσο και της Αριστεράς στο δεύτερο γύρο δεν κατάφερε να του δώσει παρά μια ισχνή πλειοψηφία, ενώ το φουτζιμορικό κόμμα κέρδισε την απόλυτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Ο Κουτσίνσκι, πρώην τραπεζίτης και ανώτατο στέλεχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, εξελέγη στη βάση του αντιφουτζιμορισμού, επικαλούμενος ένα πολιτικά φιλελεύθερο και οικονομικά νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα. Διαδέχθηκε μια σειρά προέδρων που επίσης ακολούθησαν νεοφιλελεύθερες πολιτικές και σήμερα ελέγχονται όλοι για συμμετοχή σε σκάνδαλα διαφθοράς ή ακόμη και για προστασία όσων εμπλέκονταν στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας της φουτζιμορικής περιόδου. Απέναντί του είχε το φουτζιμορικό Λαϊκό Μέτωπο, στο οποίο συμμετέχουν τα δύο από τα παιδιά του Φουτζιμόρι, η υποψήφια πρόεδρος Κέικο και ο πρώτος σε ψήφους βουλευτής των πρόσφατων εκλογών, Κέντζι. Σήμερα, το Λαϊκό Μέτωπο μοιάζει διχασμένο, με τη μεν Κέικο να πρωτοστατεί στην εκστρατεία για την αποπομπή του Κουτσίνσκι, τον δε Κέντζι να βρίσκεται σε συνεννοήσεις μαζί του και να τον σώζει την τελευταία στιγμή, με πρώτο αντάλλαγμα την απονομή χάριτος στον πατέρα του. Η αποφυλάκιση του τελευταίου φαίνεται ότι θα προκαλέσει ακόμη μεγαλύτερο διχασμό στο φουτζιμορικό κόμμα, μιας και η πρώτη ανακοίνωση του Αλμπέρτο Φουτζιμόρι από το νοσοκομείο θεωρήθηκε προαναγγελία της επιστροφής του στην πολιτική.
Από την ιστορία αυτή ο Κουτσίνσκι βγαίνει ακόμη πιο αδύναμος, χάνοντας πολλούς από τους υποστηρικτές και συμμάχους του στις πρόσφατες εκλογές, που είδαν σ’ αυτόν ένα αντίπαλο δέος στον φουτζιμορισμό. Την ίδια στιγμή πολιτικοί αναλυτές εκφράζουν το φόβο τους για το ενδεχόμενο οι επόμενες προεδρικές εκλογές να διεξαχθούν με βασικούς αντιπάλους τα δύο αδέλφια, τη συντηρητική Κέικο και τον πιο μετριοπαθή Κέντζι. Δεκαεπτά χρόνια μετά τη φυγή του Φουτζιμόρι από τη χώρα και την έκπτωσή του από το προεδρικό αξίωμα και δέκα μετά τη φυλάκισή του, το Περού μοιάζει εγκλωβισμένο ακόμη στο φουτζιμορισμό.
Ρυθμίστρια η περουβιανή Αριστερά
Σ’ αυτό το σκηνικό, μεταξύ του εξαιρετικά αποδυναμωμένου προέδρου και του διχασμένου φουτζιμορικού κόμματος, κρίσιμο ρόλο μπορεί να παίξει ο αριστερός συνασπισμός που κατάφερε να βρεθεί στην τρίτη θέση των προεδρικών εκλογών του 2016, και μάλιστα με μικρή διαφορά από το κόμμα του Κουτσίνσκι: το «Ευρύ Μέτωπο για τη Δικαιοσύνη, τη Ζωή και την Ελευθερία», με επικεφαλής και υποψήφια πρόεδρο την 35χρονη ψυχολόγο και ανθρωπολόγο Βερόνικα Μεντόσα, το οποίο κατάφερε μάλιστα να κερδίσει 20 έδρες στο περουβιανό κοινοβούλιο (δύο περισσότερες από το κόμμα του Κουτσίνσκι), αλλά διασπάστηκε σε δύο κοινοβουλευτικές ομάδες τον περασμένο Ιούλιο. Οι δέκα βουλευτές του «Κινήματος Νέο Περού», του οποίου είναι επικεφαλής σήμερα η Μεντόσα, απείχαν από την πρόσφατη ψηφοφορία για την αποπομπή του Κουτσίνσκι.
Η Μεντόσα υποστηρίζει τις διαδηλώσεις ενάντια στην απόδοση χάριτος στο Φουτζιμόρι και πρόσφατα δήλωσε πως «με μια παράνομη πράξη επιχειρείται να σφραγιστεί μια συμφωνία ατιμωρησίας και συγκυβέρνησης για να συνεχιστεί η λεηλασία του Περού» και κατηγόρησε τον Κουτσίνσκι για χυδαία προδοσία προκειμένου να «σώσει το τομάρι του».
Όσο για το κατά πόσον θα θεωρηθεί νόμιμη η απονομή χάριτος στον Φουτζιμόρι, αυτό θα κριθεί στις 2 Φεβρουαρίου στο Παναμερικανικό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Έφη Γιαννοπούλου
Πηγή: Η Εποχή
