Από άστεγος -κυριολεκτικά- φιλοξενούμενος σε καταφύγιο της Νέας Υόρκης, καθηγητής κλασικών σπουδών σε ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου, το Πρίνστον. Και παρότι από τα 34 χρόνια της ζωής του, τα 29 τα έχει περάσει στις ΗΠΑ, εξακολουθεί να μην έχει την αμερικανική ιθαγένεια.
Αυτές οι λίγες πληροφορίες που αποτυπώνονταν σε δελτίο Τύπου του Πανεπιστημίου της Ν.Υ. στην Αθήνα, ο τίτλος της αυτοβιογραφίας του «Η οδύσσεια ενός αγοριού από τη Δομινικανή Δημοκρατία», αλλά και ο τίτλος της ομιλίας του στην Αθήνα «Αντιμετώπιση των αποβλήτων: κοπροπολιτική από τον Αριστοφάνη στον Paul Mccarthy» ήταν τα κίνητρα για τη συζήτηση μαζί του. Μια συζήτηση που επεκτάθηκε βέβαια στους μετανάστες, τον πρόεδρο Τραμπ και τις πολιτικές του και τα… απόβλητα, πραγματικά και ανθρώπινα.
Dan El Padilla Peralta, ένας ιδιαίτερα ενδιαφέρων άνθρωπος, που δεν φοβάται τις λέξεις και μάλλον δεν έχει σχέση με αυτό που σήμερα αποκαλείται «πολιτικά ορθό».
Φυσικό ήταν η πρώτη ερώτηση να αφορά τη διαδρομή του. Η απάντηση είναι μακροσκελής, αλλά πραγματικά δεν τολμήσαμε να τον διακόψουμε, παρά μόνο για μια ερώτηση.
Ποια ιθαγένεια έχει σήμερα, 29 χρόνια αφότου η οικογένειά του μετανάστευσε στην Αμερική. Είναι λοιπόν ακόμη πολίτης της Δομινικανής Δημοκρατίας.
Ιδού γιατί:
Μετακομίσαμε στη Νέα Υόρκη όταν εγώ ήμουν σε ηλικία περίπου 5 ετών. Ο λόγος ήταν πως η μητέρα μου, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της στον αδελφό μου, απέκτησε διαβήτη και στη χώρα μας δεν μπορούσε να ακολουθήσει την ενδεδειγμένη θεραπεία.
Στις ΗΠΑ πήγαμε με τουριστική βίζα. Η μητέρα μου ακολούθησε τη θεραπεία, η κατάσταση της υγείας της βελτιώθηκε θεαματικά, αλλά η τουριστική μας βίζα έληξε πριν η θεραπεία ολοκληρωθεί. Σ
τις ΗΠΑ γεννήθηκε ο αδελφός μου. Ολο αυτό το διάστημα μετακομίζαμε από σπίτι σε σπίτι. Ημουν παιδί και το έβρισκα παρά πολύ διασκεδαστικό. Αλλά αυτό συνέβαινε στην πραγματικότητα γιατί δεν είχαμε χρήματα και ήμασταν παράνομοι στις ΗΠΑ.
Ο μπαμπάς μου, αρκετά χρόνια μεγαλύτερος από τη μητέρα μου, αποφάσισε κάποια στιγμή ότι δεν πήγαινε άλλο και έπρεπε να γυρίσουμε πίσω στη Δομινικανή Δημοκρατία. Εσύ μπορείς να πας, εγώ θα μείνω, του απάντησε η μαμά μου. Δεν την πίστεψε. Γύρισε πίσω, αλλά εμείς μείναμε στη Ν.Υ. Η μαμά μου βλέπεις είναι πολύ πεισματάρα.
Η πλημμύρα της γνώσης
Θα ‘μουν περίπου οκτώ χρόνων όταν πλημμύρισε το υπόγειο στο οποίο μέναμε. Κοντέψαμε να πνιγούμε. Η μαμά μάς πήρε και μας πήγε στο αστυνομικό τμήμα. Από εκεί μας έστειλαν σε ένα καταφύγιο αστέγων στην China Town. Η διαφορά του συγκεκριμένου καταφυγίου από τα άλλα ήταν ότι αυτό είχε βιβλιοθήκη και καθώς δεν είχαμε παιχνίδια, κατέφευγα εκεί.
Ενδιαφερόμουν να μάθω την ιστορία της χώρας μου, αλλά δεν υπήρχε τίποτα σχετικό για να διαβάσω. Κι έπεσε στα χέρια μου ένα βιβλίο για τους αρχαίους κλασικούς. Από τότε άρχισα να ενδιαφέρομαι. Το έχω ακόμη αυτό το βιβλίο, δεν το επέστρεψα ποτέ στη βιβλιοθήκη.
Ο πρώτος μου μέντορας ήταν μια καθηγήτριά μου στο Γυμνάσιο. Εκείνη είδε το ενδιαφέρον μου και με ώθησε στο τμήμα κλασικών σπουδών του Πρίνστον ως φοιτητή. Το πρόβλημα βέβαια ήταν πώς θα πληρώναμε αφού δεν είχαμε καθόλου χρήματα. Παρότι άστεγος και παράνομος, το Πρίνστον έχει την πολιτική να χορηγεί υποτροφίες ακόμη και σε τέτοια άτομα.
Οταν τελείωσα τις σπουδές μου εκεί, πληροφορήθηκα ότι υπήρχε ακόμη μια υποτροφία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης στην Αγγλία για σπουδές ελληνικής και ρωμαϊκής Ιστορίας. Ηθελα να πάω, αλλά το πρόβλημα ήταν πως αν το έκανα, για τα επόμενα δέκα χρόνια δεν θα μπορούσα να επιστρέψω στις ΗΠΑ ούτε με τουριστική βίζα.
Από την παρανομία στην πράσινη κάρτα
Η μαμά μου όμως μου είπε «θα πας». Και πήγα. Επέστρεφα περιοδικά στις ΗΠΑ, παρά τη δεκαετή απαγόρευση επανεισόδου μου, γιατί μετείχα σε μια ερευνητική εργασία του Πρίνστον το οποίο και έκανε όλη τη γραφειοκρατική δουλειά για να επανέρχομαι.
Χάρη στο πανεπιστήμιο επέστρεψα οριστικά στις ΗΠΑ πριν από τη λήξη της δεκαετίας. Φυσικά ήμουν και πάλι παράνομος. Παρά ταύτα άρχισα να διδάσκω στο τμήμα κλασικών σπουδών του πανεπιστημίου. Το θέμα τώρα ήταν να αποκτήσω πράσινη κάρτα.
Το 2016 παντρεύτηκα. Η γυναίκα μου είναι Αμερικανίδα πολίτης. Περάσαμε όλη τη διαδικασία των συνεντεύξεων για να αποδείξουμε ότι είμαστε πραγματικά μαζί, ότι δεν ήταν κάτι σαν την ταινία «Πράσινη κάρτα». Και χάρη στον δικηγόρο μου τελικά κατάφερα να πάρω την πράσινη κάρτα.
Μόνο που όταν μας ειδοποίησαν ότι την έστειλαν, διαπιστώσαμε ότι την είχαν στείλει τελικά σε λάθος διεύθυνση. Χάθηκε και περάσαμε ξανά ολόκληρη διαδικασία για να την αποκτήσω. Από τότε την κουβαλάω συνέχεια μαζί μου.
Κάπου εδώ ο Βασίλης Μαθιουδάκης ζήτησε να τη δει και να τη φωτογραφήσει, ενώ και οι δύο ταυτόχρονα τον ρωτήσαμε ποια ιθαγένεια έχει σήμερα. Είχαμε επίσης την απορία πώς, αφού έχει παντρευτεί Αμερικανίδα, δεν έχει ακόμη πάρει την αμερικανική υπηκοότητα.
Σε δύο χρόνια, μας είπε, αφού πρέπει να μείνει πέντε χρόνια παντρεμένος. Ωστόσο ετοιμάζονται να υιοθετήσουν ένα παιδάκι.
Και κάποια στιγμή θα πάρει και την ιθαγένεια -ελπίζει- την οποία σημειωτέον έχει ο αδελφός του, καθώς εκείνος γεννήθηκε στις ΗΠΑ.
● Η προσωπική σας ιστορία θα έλεγε κανείς πως δείχνει ότι η Αμερική είναι η χώρα των μεγάλων ευκαιριών. Θα παραμείνει έτσι επί των ημερών Τραμπ;
Η αλήθεια είναι πως σε καμία περίπτωση η επιτυχία των λίγων δεν μπορεί να παρακάμψει το γεγονός πως αρκετοί είναι εκείνοι που υποφέρουν. Είναι πολύ σημαντικό να κρατήσουμε αυτή τη σκέψη στο μυαλό μας.
Από τη μια μου είναι ξεκάθαρο ότι είμαστε σε μια διαδικασία όπου η Αμερική του Τραμπ θα βάλει δραματικά στο περιθώριο τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, κλείνοντας τις πόρτες των ευκαιριών σε πολλούς τομείς της κοινωνίας. Αλλά, να σημειώσω ότι, σύμφωνα με το βιβλίο του James Baldwin «5th avenue town», το οποίο αγαπώ ιδιαιτέρως, αυτό το κλείσιμο των ευκαιριών είναι μια διαδικασία με μεγάλη ιστορία πίσω της.
Κάθε γενιά που συνδέθηκε με το αμερικανικό όνειρο και τους μύθους της κινητικότητας και της δυνατότητας έχει επίσης υποχρεωθεί σε μια «δομική βία»: σε έναν βαθμό αγγίζει τα όρια τού «προκειμένου να αναρριχηθώ, πατώ επί πτωμάτων».
Γιατί; Τις τελευταίες δεκαετίες διαπιστώσαμε ότι στην αμερικανική κοινωνία ο πλούτος δεν μοιράστηκε ισότιμα κι αυτό δεν είναι θέμα μόνο οικονομικών σφαλμάτων, είναι θεμελιώδες.
Η πραγματικότητα δείχνει ότι οι ρατσιστικές διακρίσεις κερδίζουν έδαφος. Αυτό που συμβαίνει με τη διακυβέρνηση Τραμπ δεν είναι έκπληξη. Το τρομακτικό όμως είναι πως έπεσαν οι μάσκες. Δεν υπάρχει υποκρισία.
Κάποιες φορές παραπαίω: Μετανοώ πικρά γιατί έχουμε έναν εθνικοσοσιαλιστή στον Λευκό Οίκο. Από την άλλη πλευρά όμως ίσως το ότι αυτό είναι τόσο σαφές να είναι ο μοναδικός τρόπος να οδηγηθούμε σε δράσεις.
● Πιστεύετε ότι σήμερα εξακολουθούν να υπάρχουν σκλάβοι; Ποιοι είναι οι σκλάβοι και ποιοι οι σκλαβωμένοι;
Είμαι πεπεισμένος πως υπάρχουν διάφορες μορφές σκλαβιάς στις σύγχρονες κοινωνίες. Θα σας δώσω μερικά παραδείγματα. Τα συγκροτήματα των φυλακών στις ΗΠΑ. Για μένα είναι απολύτως σαφές ότι το συγκεκριμένο σύστημα είναι μια μορφή σκλαβιάς στους σύγχρονους καιρούς.
Οι άλλες δύο μορφές σκλαβιάς που μου έρχονται στο μυαλό είναι το sex trafficking, που ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, με τα μεγάλα κύματα μεταναστών, έχει καταγραφεί. Και μιλάμε για τη μετανάστευση από την κεντρική Αμερική στα βόρεια σύνορα των ΗΠΑ ή για τη μετανάστευση από τη Συρία στην εγγύς Ανατολή, στην ανατολική Μεσόγειο και κάτω ή ακόμη και για τη μετανάστευση από τη Σαχάρα και την κεντρική Αφρική στα παράλια της Μεσογείου. Σε όλες τις περιπτώσεις οι μετανάστες αντιμετωπίζονται σαν αντικείμενα.
Το τελευταίο που θα σημείωνα έχει να κάνει με τους μισθούς. Υπόσχονται σε εργατικό δυναμικό από τον Ινδικό ωκεανό και κάτω ευκαιρίες να εργαστούν στο Αμπου Ντάμπι, στο Κατάρ, στο Ντουμπάι. Κι όταν φτάνουν εκεί τους παίρνουν τα διαβατήρια, δεν τους επιτρέπουν τις μετακινήσεις, οι μισθοί τους συρρικνώνονται ή, ακόμη χειρότερα, δεν πληρώνονται καθόλου, ζουν σε άθλιες συνθήκες, πεθαίνουν.
Αυτού του είδους η αβεβαιότητα προωθείται από την καθεστηκυία τάξη της περιοχής, αλλά και τις εθνικές κυβερνήσεις, που βρίσκουν έναν εξαιρετικά επικερδή τρόπο να διασφαλίσουν το μικρό εργατικό κόστος.
● H Αμερική του Τραμπ συμπεριφέρεται στους μετανάστες σαν σκλάβους;
Τουλάχιστον κατά τη δική μου αντίληψη, τα συσσωρευμένα περιστατικά ιδιαίτερα των τελευταίων μηνών καταδεικνύουν τη δέσμευση της διακυβέρνησης Τραμπ να συμπεριφέρεται, ειδικά στους «παράνομους» μετανάστες και όχι μόνο, σαν σε παιδιά ενός κατώτερου θεού. Οι ενέργειες, ειδικά μιας μονάδας από το τμήμα μεταναστευτικής πολιτικής, που αποκαλείται ICE, μόνο «τρομοκρατικές» μπορούν να χαρακτηριστούν.
Η τρομοκρατία παίρνει τη μορφή συνεχούς παρακολούθησης ολόκληρων οικογενειών. Ποιο είναι το κέρδος αυτών των ενεργειών από πλευράς αρχών; Η αποτροπή μεταναστών να περάσουν τα σύνορα των ΗΠΑ. Αλλωστε, σημαίνον μέλος των αρχών που ασχολούνται με τη μετανάστευση το είπε εμφατικά: Θέλουμε να κοιτάνε πάντα πίσω από την πλάτη τους.
Σε μένα όλο αυτό θυμίζει αυτό που έκαναν οι αρχαίοι Σπαρτιάτες, που ξυπνούσαν και έδερναν μέσα στη νύχτα τους παρίες ή ακόμη και τους σκότωναν, απλώς για να κάνουν σαφές ποιος είναι το αφεντικό.
Υπάρχει ακόμη μία διάσταση. Βλέπουμε σήμερα σε όλο τον κόσμο, όχι κατ’ ανάγκην ως άμεση συνέπεια των πολιτικών του Τραμπ, την ανάπτυξη των εθνικιστικών κινημάτων και τις εκλογικές τους επιτυχίες, παίζοντας αποκλειστικά το χαρτί της εθνικής κυριαρχίας. Και το παίζουν υποσχόμενοι την «προστασία» των συνόρων.
Πιστεύω πως οι κυβερνήσεις των ισχυρών κρατών θα πρέπει να επανεξετάσουν την ιστορία και να αναθεωρήσουν τις πολιτικές τους προκειμένου να κάνουν καλό.
● Ολα αυτά σας οδήγησαν να ασχοληθείτε με τα «απόβλητα»; Νομίζω υπάρχει μια διασύνδεση…
Είναι πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Η εμπειρία μου ως μετανάστη και η έρευνα που κάνω απαντούν στο πείσμα που κληρονόμησα και είναι να παρατηρώ τον μηχανισμό με τον οποίο οι άνθρωποι σταδιακά οδηγούνται στην άρνηση ή την κατάφαση και την ίδια στιγμή έχουν καταπιεσμένο το αίσθημα του φόβου.
Σε ένα επίπεδο, ξέρετε, καταπνίγοντας όσα δεν κατανοούμε είναι και ο λόγος που δεν τα καταγράφουμε, ιδιαίτερα στα ακαδημαϊκά κείμενα. Πότε ήταν η τελευταία φορά που ακούσατε για… σκατά; Είναι συνηθισμένο το σώμα να μη μας απασχολεί ως πραγματικά δρων. Δεν είμαστε σώματα να αφοδεύουμε, είμαστε σκεπτόμενα μυαλά. Αλλά αυτό είναι μαγική εικόνα, ένας τρόπος να αρνούμαστε την πραγματικότητά μας.
Την ίδια στιγμή οι μετανάστες περιγράφονται ως «σπατάλη» που παίρνει διάφορες μορφές, για να τους χαρακτηρίσουν τελικά «παρασιτικούς». Κι αυτό γίνεται βεβαίως για να αποφευχθούν οι ευθύνες.
Κρατώντας τις ζωές των ανθρώπων εκτός γραμμής είναι το εργαλείο ενός σχεδίου που έχουμε αναπτύξει ώστε να διασφαλίσουμε πως οτιδήποτε «σημαδεύουμε» γιατί απλώς δεν το κατανοούμε δικαιολογείται ως αναγκαίο από την πλευρά μας.
Κατά συνέπεια, για μένα είναι σημαντικό να κατανοήσω τις αξίες που χρησιμοποιούμε ώστε να δομήσουμε εχθρικές κοινωνίες.
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
