Η τριμερής συνάντηση, που θα γίνει τη Δευτέρα στη Νέα Υόρκη, του γ.γ. του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, του προέδρου Νίκου Αναστασιάδη και του τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ, θα ήταν σίγουρα δύσκολη και αμφίβολου αποτελέσματος. Όμως, τις τελευταίες μέρες οι δυσκολίες πολλαπλασιάστηκαν. Από την πλευρά της Τουρκίας, με τις συνεχείς δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων και του ίδιου του Ερντογάν. Από ελληνοκυπριακή ή ελληνική πλευρά, κυρίως με το περιστατικό του αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου, που επικρίθηκε, επισήμως, με απρεπή τρόπο, με συνέπεια να μην γίνει ούτε η συνάντησή του με τον Κ. Μητσοτάκη που βρίσκεται στη Ν. Υόρκη. Αιτία ήταν η επίσκεψη του ιεράρχη στο «κτήριο της Τουρκίας» παρόντος του Ε. Τατάρ.
Ωστόσο, η συνάντηση αυτή καθεαυτή είναι θετική. Κρατά τον διάλογο ανοικτό και δίνει τα περιθώρια στον Α. Γκουτιέρες, ο οποίος επιμένει στο σχέδιό του που κατέθεσε το 2017 στο Κραν Μοντανά, ο οποίος είναι διατεθειμένος να συνεχίσει να προσφέρει τις καλές του υπηρεσίες. Σύμφωνα, μάλιστα, με πληροφορίες μία ιδέα του, που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί νέα και να αναταράξει τα λιμνάζοντα νερά, συνδέεται με την παροχή εγγυήσεων για την εκμετάλλευση του αερίου από κοινού από τις δύο κοινότητες, δημιουργώντας ταυτόχρονα και τις προϋποθέσεις να συμπεριληφθεί και η Τουρκία, απρόσκοπτα, στον ενεργειακό σχεδιασμό της περιοχής.
Η πρόταση του ΑΚΕΛ
Στο κλίμα αυτό παρεμβαίνει, προς την ίδια κατεύθυνση, και το ΑΚΕΛ με δική του πρόταση. Το μεγάλο κόμμα της Αριστεράς της Κύπρου ανησυχεί πάρα πολύ για τις εξελίξεις στο Κυπριακό, καθώς ο κίνδυνος της διχοτόμησης είναι πια ορατός εφόσον Τούρκοι και η νέα ηγεσία των Τουρκοκυπρίων το επιδιώκουν και το προτείνουν επισήμως. Εντούτοις, ο πρόεδρος της Κύπρου, με διάφορες τοποθετήσεις του, σε γραμμή μη λύσης, το αφήνει να οδηγείται προς τα κει.
Την προηγούμενη εβδομάδα κατά την τριήμερη επίσκεψη στην Αθήνα του Στέφανου Στεφάνου, νεοεκλεγμένου γενικού γραμματέα της ΚΕ του ΑΚΕΛ, είχαμε την ευκαιρία να ενημερωθούμε από τον επικεφαλής του μεγαλύτερου αντιπολιτευόμενου κόμματος της Κύπρου. Και για την εσωτερική πολιτική κατάσταση, όπου μία σκληρή δεξιά συντηρητική κυβέρνηση ξεδιπλώνει το πολιτικό σχέδιο της σε αυταρχική κατεύθυνση, αλλά και για τις εξαιρετικά ανησυχητικές εξελίξεις στο Κυπριακό.
Το περιεχόμενο της πρότασής του εδράζεται στην ανάγκη τόσο η ε/κ, όσο και η τ/κ πλευρά να αναγνωρίσουν την ανάγκη επανεκκίνησης των διαπραγματεύσεων, (όπως προτείνει ο γ.γ. του ΟΗΕ), δηλαδή από το σημείο που διακόπηκαν στον Κραν Μοντανά, επικεντρώνοντας στα έξι σημεία που έχει καθορίσει ο γ.γ. ως σημεία τα οποία χρήζουν τελικής διευθέτησης. Συνεπώς, οι δυο πλευρές συζητάνε αυστηρά εντός του πλαισίου των αποφάσεων του ΟΗΕ για τη συγκρότησης μίας δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας. Προκειμένου, δε, να διευκολυνθεί η επιστροφή της τουρκικής πλευράς προτείνεται, όπως η ε/κ ηγεσία να αποδεχτεί οριστικά και χωρίς αστερίσκους τον όρο της πολιτικής ισότητας ως προϋπόθεση λειτουργίας του ομοσπονδιακού κράτους.
Ταυτόχρονα, η πρόταση του ΑΚΕΛ αναφέρεται στην αξιοποίηση του φυσικού αερίου και στην ανάγκη η ε/κ πλευρά να δεσμευτεί ότι αμέσως μετά την επίτευξη στρατηγικής συναντίληψης θα συζητηθεί το ζήτημα της εμπλοκής των τ/κ στα θέματα του φυσικού αερίου.
Με τη λύση του Κυπριακού και τη δημιουργία του Ομοσπονδιακού Ταμείου Αξιοποίησης του φυσικού αερίου η τ/κ πλευρά θα έχει πλήρη πρόσβαση στα πλεονεκτήματα της αξιοποίησης των κοιτασμάτων. Ταυτόχρονα, η ομόσπονδη Κύπρος θα ξεκινήσει διαπραγματεύσεις τόσο για την οριοθέτηση ΑΟΖ με την Τουρκία, ενώ η τελευταία θα συμπεριληφθεί στους ενεργειακούς σχεδιασμούς στην περιοχή. Λύση πολύ πιο συμφέρουσα οικονομικά από τον αγωγό East Med, ο οποίος άλλωστε δεν πρόκειται να γίνει, κυρίως λόγω του τεράστιου κόστους, αλλά και των τεχνικών δυσκολιών. Εν τω μεταξύ για την Τουρκία αποτέλεσε το αψευδές στοιχείο στο αφήγημά της ότι Ελλάδα και ελληνοκυπριακή πλευρά προσελκύουν συμμάχους για τον ενεργειακό αποκλεισμό της Τουρκίας.
Η μη επίτευξη συμφωνίας το καλοκαίρι του 2017, με καταγεγραμμένη την ευθύνη της ε/κ πλευράς, η τετράχρονη στασιμότητα που ακολούθησε με μεγάλη προσωπική ευθύνη του κύπριου ΠτΔ , ήταν φυσικό να οδηγήσει σε αύξηση της επιθετικότητας της Τουρκίας. Είναι διαπιστωμένο ότι αξιοποιεί πάντα το διπλωματικό κενό για να διαμορφώσει νέα δεδομένα. Μετά την εκλογή Τατάρ, η τουρκική επιθετικότητα κλιμακώθηκε, αφενός, με την επιστροφή στην πρόταση για οριστική διχοτόμηση και δύο κράτη, στα οποία στην καλύτερη περίπτωση θα συγκροτήσουν συνομοσπονδία, και, αφετέρου, με το μονομερές άνοιγμα τμήματος της περίκλειστης πόλης των Βαρωσίων.
Προτάσεις που απομακρύνουν από τη λύση
Σε αυτό το σημείο δεν είναι δυνατόν να μην επισημάνουμε και πάλι τις τεράστιες ευθύνες του Νίκου Αναστασιάδη, ο οποίος, από τη μία, δηλώνει ότι είναι έτοιμος να επανέλθει στις διαπραγματεύσεις και, από την άλλη, θέτει συνεχώς προσκόμματα με αόριστες και προβληματικές προτάσεις, όπως αυτή περί αποκεντρωμένης ομοσπονδίας ή ακραία επικίνδυνες προτάσεις που αμφισβητούν το πλαίσιο του γ.γ. του ΟΗΕ, όπως αυτή περί επιστροφής στο σύνταγμα του 1960! Δηλαδή ακύρωση όλων των συγκλίσεων που έχουν έως τώρα επιτευχθεί.
Ακραία και επικίνδυνη ήταν η ενέργεια του ΠτΔ να συζητήσει θέμα δύο ξεχωριστών κρατών, βολιδοσκοπώντας ακόμα και τον τούρκο υπουργό Εξωτερικών, αγνοώντας ότι η διχοτόμηση αποτελεί καταστροφικό σενάριο. Επί της ουσίας θα αναγνωρίσει τα τετελεσμένα της τουρκικής εισβολής και θα μετατρέψει τη Βόρεια Κύπρο σε τουρκική επαρχία. Μερικές φορές ο ΠτΔ φαίνεται να λειτουργεί με τρόπο που υπονομεύει την προοπτική λύσης, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της δικής του θητείας, αλλά σαν να επιθυμεί να δεσμεύσει στο αδιέξοδο και την επόμενη προεδρική ηγεσία.
Στον αντίποδα της αδιέξοδης πολιτικής, το ΑΚΕΛ θεωρεί ότι η μόνη συμφέρουσα δυνατότητα για την ειρήνη στην Κύπρο, αλλά και την ευρύτερη περιοχή, είναι η επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και η οριστική επίλυση του κυπριακού. Πολύ περισσότερο που αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός το ότι πριν 4 χρόνια, στη Γενεύη, οι δύο πλευρές έφθασαν σε απόσταση αναπνοής από την τελική λύση. Η Αριστερά υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να κυριαρχήσει μία ατμόσφαιρα απαισιοδοξίας, καταθέτοντας, όπως ήδη σημειώθηκε, μία ολοκληρωμένη πρόταση προς τις δύο κοινότητες.
Κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι σε περίπτωση υιοθέτησης και υλοποίησης της πρότασης από την επίσημη ηγεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Τουρκία θα αντιδράσει θετικά. Θα έχει, όμως, πιεσθεί διπλωματικά και θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για το αδιέξοδο σε αυτό το ιδιότυπο παιχνίδι επίρριψης ευθυνών.
Η προοπτική εκλογής νέου προέδρου
Είναι γεγονός ότι ενώ τα πολιτικά κόμματα είναι δεσμευμένα σε μία στενή εθνικιστική λογική και επιφυλακτικά στη συγκεκριμένη πρόταση, ορισμένες κατηγορίες πολιτών, ακόμα και από τον συντηρητικό χώρο, την βλέπουν θετικά. Γεγονός που εδραιώνει μία ευρύτερη, από τη στενή εκλογική επιρροή του ΑΚΕΛ, βάση στήριξης στην κοινωνία και μπορεί να γίνει καταλύτης των εξελίξεων ενόψει των προεδρικών εκλογών του 2023. Να εκλεγεί, δηλαδή, στην προεδρία της Κύπρου ένα πρόσωπο αποφασισμένο να συμβάλει στην επίλυση του Κυπριακού.
Η λύση του Κυπριακού θα συμβάλει άμεσα, με την προοπτική βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, στη δίκαιη και ειρηνική διευθέτηση όλων των εκκρεμοτήτων μεταξύ Ελλάδας–Τουρκίας, στην προοπτική απαλλαγής από τους αχρείαστους στρατιωτικούς εξοπλισμούς, αλλά και την εμπέδωση κλίματος ειρήνης στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.
Παύλος Κλαυδιανός-Μιχάλης Υδραίος
Πηγή: Η Εποχή
