Ενδεχομένως υπάρχουν και λαοί που δεν νοιάζονται για το τι θα πουν οι αλλοεθνείς γι’ αυτούς, ή τέλος πάντων δεν είναι αυτή η πρωταρχική αγωνία τους. Οσοι αισθάνονται ανώτεροι των υπολοίπων, οικονομικά, στρατιωτικά, πολιτισμικά, ακόμα και γονιδιακά· όσοι νιώθουν κέντρο του κόσμου και σκήπτρο του, μικρή σημασία δίνουν στο βλέμμα των τρίτων και στην κρίση τους, στα παράπονα και στις διαμαρτυρίες τους. Οι αυτοκρατορίες άλλωστε, παλιές και νεότερες, δεν οικοδομήθηκαν από κοινωνίες με ηθικές αναστολές, δισταγμούς και «συμπεριληπτικές» αγωνίες. Αυτά τα πολυτελή τ’ αφήνουν για τις γκρινιάρικες μειονότητες στους κόλπους τους.
Οι περισσότεροι λαοί πάντως, όσοι πορεύονται μακριά από τις μητροπόλεις του κόσμου, και πρωτίστως όσοι έχουν κυριότερο πόρο τους τον τουρισμό, είναι υποχρεωμένοι να νοιάζονται για το «τι θα πουν οι ξένοι». Τέτοιος λαός είμαστε κι εμείς. Πορευόμαστε στην περιφέρεια, ακουμπώντας στην επισφαλή βακτηρία του τουρισμού. Νοιαζόμαστε άραγε για το βλέμμα των άλλων και τη γνώμη τους; Ετσι θέλουμε να πιστεύουμε. Κι έτσι λέμε, τουλάχιστον όσοι δεν είμαστε όμηροι αυτοκρατορικών φαντασιώσεων ούτε και το ‘χουμε δεμένο ότι παραμένουμε ο ομφαλός του κόσμου. Και επιπλέον, δεν πιστεύουμε ότι το ριζικό μας έχει προβλέψει για κάποιον ξεμαρμαρωμένο εξαδάχτυλο βασιλιά ή για κάποιον ξανθό ηγεμόνα από τον Βορρά· να, σαν τον Βλαδίμηρο Πούτιν, που, όπως προφήτεψε ένας τριτοξάδελφος του Νοστράδαμου, αύριο-μεθαύριο θα μας δώσει τα κλειδιά της βασιλεύουσας στο χέρι.
Το επιτιμητικό «τι θα πουν οι ξένοι;» το ξανακούσαμε με αφορμή την άφιξη στην Αθήνα των εστεμμένων συγγενών και φίλων του εκλιπόντος Κωνσταντίνου. Αλλοι εξαπέλυσαν το ερώτημα απαιτώντας κιλλίβαντες και πένθιμα εμβατήρια και άλλοι αξιώνοντας να αποκοιμηθεί η κριτική της πολιτείας του, ώσπου να γίνουν και τα σαράντα. Οι πολιτικάντες το μηρύκασαν επειδή δεν κατάφεραν να σκαρφιστούν άλλο σόφισμα για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους στην κηδεία. Και βέβαια, για να μη μας ελεεινολογήσουν οι επισκέπτες της μιάμισης ημέρας, στο υπουργείο Πολιτισμού θυμήθηκαν να περιποιηθούν επιφανειακά και στα γρήγορα το Τατόι. Αλλιώς τα καμένα θα έμεναν στη θέση τους καιρό ακόμα.
Το «τι θα πουν οι ξένοι;» μπορεί να σε οδηγήσει σε δύο κατευθύνσεις: προς την υποκρισία ή και τη δουλικότητα από τη μία, προς τον αυτοσεβασμό από την άλλη. Φοβάμαι πως η πυξίδα μας δεν δούλεψε σωστά ούτε τούτη τη φορά.
Παντελής Μπουκάλας
