Σαν τραγωδία επαναλαμβάνεται η ιστορία και την πρώτη φορά και τη δεύτερη και τη νιοστή, αν πρόκειται για την ιστορία ανθρώπων αδύναμων και αναλώσιμων. Οι εικόνες του ψαροκάικου λίγο πριν βουλιάξει στα νερά της Πύλου, με μετανάστες σε κάθε σπιθαμή του, ξύπνησαν στη μνήμη τις εικόνες ενός άλλου υπερφορτωμένου σκάφους και ενός άλλου μεταναστευτικού κύματος. Η πορεία του πλοίου εκείνου είχε δώσει στην πολιτισμένη Ευρώπη την ευκαιρία να αποδείξει για μία επιπλέον φορά ότι η απόσταση από τον πολιτισμό έως τη βαρβαρότητα είναι ασήμαντα μικρή.
Τον Αύγουστο του 1991, μυριάδες Αλβανοί σπεύδουν να εγκαταλείψουν μια πατρίδα που την έζησαν σαν σκληρότατη φυλακή. Κατά την παράδοσή τους, άλλοι «διαλέγουν» τους κινδύνους των βουνών, προς Ελλάδα, κι άλλοι της θάλασσας, προς Ιταλία. Στο Δυρράχιο, 10.000 άνθρωποι, ίσως και διπλάσιοι, σκαρφαλώνουν στο πλοίο «Vlora», που βάζει πλώρη για το Μπάρι. Εκεί τούς περιμένει μια φρεγάτα του ιταλικού πολεμικού ναυτικού και πολλά ταχύπλοα του λιμενικού. «Φράχτης». Απελπισμένοι οι Αλβανοί πέφτουν στη θάλασσα, ξέρουν – δεν ξέρουν κολύμπι.
Τελικά τους επιτρέπεται να αποβιβαστούν, τα ενθουσιώδη «viva Italia» όμως χάνουν αμέσως το νόημά τους. Ενστολοι και ένοπλοι κάθε λογής τούς μεταφέρουν σ’ ένα γήπεδο της πόλης παρατημένο από καιρό (στην Καλαμάτα αρκούσαν οι αποθήκες). Ωρες και ώρες κάτω από τον πυρωμένο ήλιο, διψασμένοι και πεινασμένοι. Μια στο τόσο ένα ελικόπτερο τους καταντροπιάζει πετώντας τους ψωμί και νερό. Οι απελάσεις άρχισαν την άλλη μέρα κιόλας. Οι ρυπαροί έπρεπε να φύγουν, πριν προλάβουν να μαγαρίσουν τους στυλοβάτες της Ευρώπης, που, γαλαντόμοι, προσφέρουν 50.000 λιρέτες, σαράντα δολάρια πάνω-κάτω, σε όποιον επέστρεφε στην Αλβανία «οικειοθελώς». Στην ολιγοήμερη άσημη αλβανική οδύσσεια, χάθηκαν τριακόσιες ψυχές – από την κακουχία ή τη βία των Ιταλών. Τόσοι ή και περισσότεροι υπολογίζονται οι νεκροί του σαπιοκάραβου της Πύλου. Από το 1991 η στατιστική έχει αλλάξει. Εχει επιδεινωθεί: Το 2020 χάθηκαν στη Μεσόγειο 2.350 άνθρωποι. Το 2022 αυξήθηκαν σε 3.789.
Απλή η εξήγηση: Επίσης προς το πολύ χειρότερο έχει αλλάξει η στάση της Ευρώπης. Η «γηραιά» καμώνεται ότι δεν έχει την παραμικρή ευθύνη για τη μοίρα τόσων και τόσων χωρών της Ασίας και της Αφρικής, όπου την οδήγησαν τα άπληστα συμφέροντά της, ήδη από τον καιρό των αυτοκρατοριών και της αποικιοκρατίας. Σιγά μη δώσει λογαριασμό στους εισβολείς…
Παντελής Μπουκάλας
